Jama ustna kobiety
Barbara Chmielewska

Leukoplakia – przyczyny, objawy. Rogowacenie białe a rak

Niepokojące zmiany w jamie ustnej mogą wskazywać na zaistnienie leukoplakii. Ta choroba znana również jako rogowacenie białe może mieć poważne konsekwencje i być nawet zapowiedzią przyszłego nowotworu. Warto zatem poznać czynniki ryzyka oraz sposoby leczenia leukoplakii.

Leukoplakia to najczęstsza zmiana przednowotworowa, czyli o zwiększonym ryzyku wystąpienia nowotworu złośliwego, w jamie ustnej. Prawdopodobieństwo jej pojawienia się wzrasta po czterdziestym roku życia, a częstość występowania rośnie z wiekiem. Lekarz stomatolog ma największą szansę na jej wczesne wykrycie, stad konieczność regularnych wizyt kontrolnych w gabinecie dentystycznym. Sam pacjent najczęściej nie zauważa u siebie takich zmian.

Co to jest leukoplakia i jakie są przyczyny?

Leukoplakia (rogowacenie białe) to biała plama, która nie znika przy próbie usunięcia jej poprzez pocieranie. Aby plamę uznać za leukoplakię, należy wykluczyć inne schorzenia, mogące dawać podobny obraz kliniczny jak np. liszaj płaski. Leukoplakia najczęściej pojawia się po czterdziestym roku życia  dwa razy częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Czynnikami ryzyka pojawienia się rogowacenia białego są:

  • palenie papierosów  u palaczy leukoplakia występuje sześć razy częściej
  • żucie tytoniu
  • nadużywanie alkoholu
  • długotrwałe mechaniczne drażnienie błony śluzowej, np. przez źle dopasowane uzupełnienia protetyczne czy ostre krawędzie wypełnień
  • prądy galwaniczne powstające między różnoimiennymi metalami uzupełnień protetycznych
  • niektóre wirusy  HPV (wirus brodawczak ludzkiego), EBV (wirus Epsteina-Barr), HSV (wirus opryszczki zwykłej), HIV (ludzki wirus nabytego niedoboru odporności)

Jakie są rodzaje leukoplakii?

Leukoplakię, w zależności od obrazu mikroskopowego, można podzielić na:

  • homogenną  w obrazie dominują hiperplazja w keratonizacją nabłonka
  • niehomogenną  w obrazie stwierdza się dysplazję (pojawienie się nieprawidłowości w obrębie komórek) lub raka
Leukoplakia homogenna jest zwykle białą zmianą o gładkiej, czasami pofałdowanej, pobrużdżonej powierzchni. Z kolei w leukoplakii niehomogennej występują dodatkowo czerwone plamy, nadżerki, guzki, wyniosłości.

Powiązane produkty

Jakie są objawy leukoplakii i jak wygląda?

Leukoplakia może manifestować się nie tylko jako białe plamy, plamki. Może mieć rozleglejszy zasięg i różnorodny rysunek  m.in. może przypominać białe smugi, kreski, rodzaj sieci, pęknięcia, czy mozaikę. Może też mieć kolor biało-żółty lub szary. Umiejscawia się m.in. na błonie śluzowej policzków, na krawędziach języka, na dziąsłach, wargach i kątach ust.

Leukoplakia dotyczy nie tylko jamy ustnej. Może zlokalizować się także w gardle i krtani. Początkowo nie daje żadnych objawów, z czasem może pojawić się nadwrażliwość przy spożywaniu pokarmów kwaśnych, słonych, pikantnych. Może również występować uczucie pieczenia, suchości oraz bóle samoistne.

Leukoplakia włochata

Leukoplakia włochata jest charakterystycznym objawem zakażenia HIV. Może też występować u osób w stanie immunosupresji. Do jej rozwoju dochodzi w przypadku nadkażenia wirusem Epsteina-Barr. Leukoplakia włochata dotyczy najczęściej języka, ale może również występować na bezzębnym wyrostku zębodołowym. Dochodzi do nadmiernego rogowacenia błony śluzowej, która zaczyna przypominać ręcznik frotte. Zmiany zwykle nie dają dolegliwości. W leczeniu stosuje się substancje przeciwwirusowe, które prowadzą do zmniejszenia lub zaniku zmian.

Leukoplakia a rak

Leukoplakia jest stanem przedrakowym. Około 50 proc. raków płaskonabłonkowych jamy ustnej powstaje na podłożu leukoplakii. Niektóre lokalizacje leukoplakii, np. na dnie jamy ustnej, wardze i brzusznej powierzchni języka stwarzają wysokie ryzyko przekształcenia się jej w raka. Również wygląd leukoplakii ma pewien związek z ryzykiem transformacji nowotworowej. Im zmiana grubsza, tym ryzyko większe. Niebezpieczne są też zmiany, gdzie leukoplakia współistnieje z erytroplakią (jasno czerwone plamy)  tzw. leukoerytroplakia. Badania dowodzą, że w aż około 93 procent przypadków zezłośliwieniu ulega leukoplakia języka i dna jamy ustnej.

Jak diagnozować i różnicować leukoplakię?

W diagnostyce leukoplakii ważne jest badanie: ocena wyglądu i lokalizacji zmiany, udział czynników  sprzyjających, np. drażniących mechanicznie, termicznie czy chemicznie błonę śluzową. Ostateczna diagnoza postawiona jest na podstawie pobrania wycinka i badania histopatologicznego.

W różnicowaniu leukoplakii należy uwzględnić również inne jednostki chorobowe, które mogą dawać podobny do niej obraz kliniczny. Należą do nich m.in.:

  • leukoderma
  • liszaj płaski
  • znamię białe gąbczaste
  • zakażenia grzybicze, wirusowe oraz bakteryjne jamy ustnej
  • alergie kontaktowe
  • nikotynowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
  • nowotwory

Jak leczyć leukoplakię?

W przypadku stwierdzenia występowania leukoplakii należy wyeliminować wszystkie możliwe czynniki przyczynowe, np. miejscowe czynniki drażniące, nałogi. Leczenie uzależnione jest od obrazu klinicznego i histologicznego i obejmuje m.in.:

  • obserwację
  • leczenie farmakologiczne, m.in. leki przeciwgrzybicze, miejscowo retinoidy i preparaty witaminy A
  • krioterapię
  • laseroterapię
  • chirurgiczne usunięcie zmian

W przypadku stwierdzenia ognisk raka przeprowadza się radykalne usunięciem zmiany z ewentualnym zastosowaniem chemioterapii, radioterapii.

  1. J. Kaczmarek, Zmiany i stany przednowotworowe raków płaskonabłonkowych jamy ustnej i górnych dróg oddechowych, Postępy w chirurgii głowy i szyi", nr 2/2004
  2. M. Nowak, Diagnostyka i leczenie chorób wirusowych, których objawy mogą występować w jamie ustnej, Forum Stomatologii Praktycznej".
  3. B. Petkowicz, M. Skiba, T. Tomaszewski, J. Wysokińska-Miszczuk, Leukoplakia błony śluzowej jamy ustnej w aspekcie klinicznym i epidemiologicznym - analiza przypadków. Dent. Med. Probl." 2004, 41, 4
  4. M. Wroński, J. Rydzak, J. Duda-Wrońska, A. Musiolik, K. Staroń-Irla, Wybrane stany przedrakowe jamy ustnej, Stomatologia po Dyplomie", 2020, 09-10
  5. A. Walter, A. Starzyńska, Diagnostyka stanów przedrakowych błony śluzowej jamy ustnej, Forum Medycyny Rodzinnej", nr 1, 2016

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl