Jama ustna kobiety
Barbara Chmielewska

Leukoplakia – przyczyny, objawy. Rogowacenie białe a rak

Niepokojące zmiany w jamie ustnej mogą wskazywać na zaistnienie leukoplakii. Ta choroba – znana również jako rogowacenie białe – może mieć poważne konsekwencje i być nawet zapowiedzią przyszłego nowotworu. Warto zatem poznać czynniki ryzyka oraz sposoby leczenia leukoplakii.

Leukoplakia to najczęstsza zmiana przednowotworowa, czyli o zwiększonym ryzyku wystąpienia nowotworu złośliwego, w jamie ustnej. Prawdopodobieństwo jej pojawienia się wzrasta po czterdziestym roku życia, a częstość występowania rośnie z wiekiem. Lekarz stomatolog ma największą szansę na jej wczesne wykrycie, stad konieczność regularnych wizyt kontrolnych w gabinecie dentystycznym. Sam pacjent najczęściej nie zauważa u siebie takich zmian.

Co to jest leukoplakia i jakie są przyczyny?

Leukoplakia (rogowacenie białe) to biała plama, która nie znika przy próbie usunięcia jej poprzez pocieranie. Aby plamę uznać za leukoplakię, należy wykluczyć inne schorzenia, mogące dawać podobny obraz kliniczny jak np. liszaj płaski. Leukoplakia najczęściej pojawia się po czterdziestym roku życia  dwa razy częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Czynnikami ryzyka pojawienia się rogowacenia białego są:

  • palenie papierosów  u palaczy leukoplakia występuje sześć razy częściej
  • żucie tytoniu
  • nadużywanie alkoholu
  • długotrwałe mechaniczne drażnienie błony śluzowej, np. przez źle dopasowane uzupełnienia protetyczne czy ostre krawędzie wypełnień
  • prądy galwaniczne powstające między różnoimiennymi metalami uzupełnień protetycznych
  • niektóre wirusy  HPV (wirus brodawczak ludzkiego), EBV (wirus Epsteina-Barr), HSV (wirus opryszczki zwykłej), HIV (ludzki wirus nabytego niedoboru odporności)

Jakie są rodzaje leukoplakii?

Leukoplakię, w zależności od obrazu mikroskopowego, można podzielić na:

  • homogenną  w obrazie dominują hiperplazja w keratonizacją nabłonka
  • niehomogenną  w obrazie stwierdza się dysplazję (pojawienie się nieprawidłowości w obrębie komórek) lub raka
Leukoplakia homogenna jest zwykle białą zmianą o gładkiej, czasami pofałdowanej, pobrużdżonej powierzchni. Z kolei w leukoplakii niehomogennej występują dodatkowo czerwone plamy, nadżerki, guzki, wyniosłości.

Polecane dla Ciebie

Jakie są objawy leukoplakii i jak wygląda?

Leukoplakia może manifestować się nie tylko jako białe plamy, plamki. Może mieć rozleglejszy zasięg i różnorodny rysunek  m.in. może przypominać białe smugi, kreski, rodzaj sieci, pęknięcia, czy mozaikę. Może też mieć kolor biało-żółty lub szary. Umiejscawia się m.in. na błonie śluzowej policzków, na krawędziach języka, na dziąsłach, wargach i kątach ust.

Leukoplakia dotyczy nie tylko jamy ustnej. Może zlokalizować się także w gardle i krtani. Początkowo nie daje żadnych objawów, z czasem może pojawić się nadwrażliwość przy spożywaniu pokarmów kwaśnych, słonych, pikantnych. Może również występować uczucie pieczenia, suchości oraz bóle samoistne.

Leukoplakia włochata

Leukoplakia włochata jest charakterystycznym objawem zakażenia HIV. Może też występować u osób w stanie immunosupresji. Do jej rozwoju dochodzi w przypadku nadkażenia wirusem Epsteina-Barr. Leukoplakia włochata dotyczy najczęściej języka, ale może również występować na bezzębnym wyrostku zębodołowym. Dochodzi do nadmiernego rogowacenia błony śluzowej, która zaczyna przypominać ręcznik frotte. Zmiany zwykle nie dają dolegliwości. W leczeniu stosuje się substancje przeciwwirusowe, które prowadzą do zmniejszenia lub zaniku zmian.

Leukoplakia a rak

Leukoplakia jest stanem przedrakowym. Około 50 proc. raków płaskonabłonkowych jamy ustnej powstaje na podłożu leukoplakii. Niektóre lokalizacje leukoplakii, np. na dnie jamy ustnej, wardze i brzusznej powierzchni języka stwarzają wysokie ryzyko przekształcenia się jej w raka. Również wygląd leukoplakii ma pewien związek z ryzykiem transformacji nowotworowej. Im zmiana grubsza, tym ryzyko większe. Niebezpieczne są też zmiany, gdzie leukoplakia współistnieje z erytroplakią (jasno czerwone plamy)  tzw. leukoerytroplakia. Badania dowodzą, że w aż około 93 procent przypadków zezłośliwieniu ulega leukoplakia języka i dna jamy ustnej.

Jak diagnozować i różnicować leukoplakię?

W diagnostyce leukoplakii ważne jest badanie: ocena wyglądu i lokalizacji zmiany, udział czynników  sprzyjających, np. drażniących mechanicznie, termicznie czy chemicznie błonę śluzową. Ostateczna diagnoza postawiona jest na podstawie pobrania wycinka i badania histopatologicznego.

W różnicowaniu leukoplakii należy uwzględnić również inne jednostki chorobowe, które mogą dawać podobny do niej obraz kliniczny. Należą do nich m.in.:

  • leukoderma
  • liszaj płaski
  • znamię białe gąbczaste
  • zakażenia grzybicze, wirusowe oraz bakteryjne jamy ustnej
  • alergie kontaktowe
  • nikotynowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
  • nowotwory

Jak leczyć leukoplakię?

W przypadku stwierdzenia występowania leukoplakii należy wyeliminować wszystkie możliwe czynniki przyczynowe, np. miejscowe czynniki drażniące, nałogi. Leczenie uzależnione jest od obrazu klinicznego i histologicznego i obejmuje m.in.:

  • obserwację
  • leczenie farmakologiczne, m.in. leki przeciwgrzybicze, miejscowo retinoidy i preparaty witaminy A
  • krioterapię
  • laseroterapię
  • chirurgiczne usunięcie zmian

W przypadku stwierdzenia ognisk raka przeprowadza się radykalne usunięciem zmiany z ewentualnym zastosowaniem chemioterapii, radioterapii.

  1. J. Kaczmarek, Zmiany i stany przednowotworowe raków płaskonabłonkowych jamy ustnej i górnych dróg oddechowych, Postępy w chirurgii głowy i szyi", nr 2/2004
  2. M. Nowak, Diagnostyka i leczenie chorób wirusowych, których objawy mogą występować w jamie ustnej, Forum Stomatologii Praktycznej".
  3. B. Petkowicz, M. Skiba, T. Tomaszewski, J. Wysokińska-Miszczuk, Leukoplakia błony śluzowej jamy ustnej w aspekcie klinicznym i epidemiologicznym - analiza przypadków. Dent. Med. Probl." 2004, 41, 4
  4. M. Wroński, J. Rydzak, J. Duda-Wrońska, A. Musiolik, K. Staroń-Irla, Wybrane stany przedrakowe jamy ustnej, Stomatologia po Dyplomie", 2020, 09-10
  5. A. Walter, A. Starzyńska, Diagnostyka stanów przedrakowych błony śluzowej jamy ustnej, Forum Medycyny Rodzinnej", nr 1, 2016

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Znieczulenie ogólne a miejscowe – różnice

    Jeszcze sto lat temu pacjenci byli poddawani wszystkim operacjom bez żadnego rodzaju znieczulenia i w złych warunkach sanitarnych. Nic więc dziwnego, że większość z nich nie przeżywała spotkania z chirurgiem. Na szczęście dzisiaj komfort pacjenta jest znacznie wyższy, a podczas drobnych zabiegów, jak i poważniejszych operacji można skorzystać ze znieczulenia – ogólnego i miejscowego. Czym się różnią i jak działają?

  • Mocznica – objawy, przyczyny, leczenie

    Mocznica to krańcowe stadium niewydolności nerek cechujące się dużymi stężeniami mocznika i kreatyniny we krwi, niewyrównaną kwasicą nieoddechową oraz powikłaniami przewlekłej choroby nerek (PChN). PChN jest bardzo częstym schorzeniem internistycznym, w którym dochodzi do stopniowego uszkodzenia nerek, a co za tym idzie – spadku ich wydolności.

  • Choroba popromienna – jak ją leczyć?

    Katastrofa w Czarnobylu uświadomiła nam, jak tragiczne w skutkach może być działanie promieniowania jonizującego. W ostatnim czasie, ze względu na trwającą wojnę na Ukrainie, temat zagrożenia promieniotwórczego powrócił. Czym zatem jest choroba popromienna? Kto jest na nią narażony i czy można się przed nią uchronić?

  • Skurczowe, czynnościowe bóle brzucha – przyczyny, objawy, leczenie

    Dolegliwości związanych z nadmiernym napięciem mięśni gładkich w obrębie narządów w jamie brzusznej, potocznie nazywanych skurczami, uciskiem czy kolką, może doświadczyć każdy z nas. I każdy może odczuwać taki ból nieco inaczej. Pewne jest, że dla poprawy komfortu i własnego zdrowia warto działać, aby sobie z nim poradzić.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Nocna napadowa hemoglobinuria – co to za choroba? Objawy, leczenie

    Nocna napadowa hemoglobinuria (NNH) zaliczana jest do rzadkich chorób. Diagnozę NNH słyszy od 1 do 2 osób na milion rocznie. Schorzenie rozwija się najczęściej między 25. a 45. rokiem życia. Niestety rokowanie nie jest korzystne, a główną przyczyną zgonów jest zakrzepica. Jakie są jej objawy? Jak wygląda leczenie?

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij