Naukowcy zregenerowali komórki wątroby myszy – czy powstaną nowe metody leczenia chorób wątroby u ludzi?

Naukowcom z Salk Institute for Biological Studies w Stanach Zjednoczonych udało się odmłodzić komórki wątroby myszy. Odkrycie to może przyczynić się do opracowania nowych terapii chorób wątroby u ludzi (w tym nowotworów). Istnieje także prawdopodobieństwo, że uda się stworzyć metodę leczenia, dzięki której możliwe będzie zupełne odwrócenie skutków chorób, takich jak marskość wątroby.

Odmłodzenie wątroby – czy to możliwe?

U ssaków możliwości regeneracyjne, czyli zdolność tkanek do tworzenia utraconych struktur, są ograniczone jedynie do naskórka i jego tworów oraz częściowo – wątroby. Tymczasem niektóre kręgowce, jak ryby i salamandry, potrafią skutecznie regenerować swoje narządy. Regeneracja kończyn u tych gatunków przypomina procesy zachodzące w zarodku – fibroblasty przemieszczają się do miejsca uszkodzenia, gdzie dzielą się i tworzą blastemę – komórki podobne do macierzystych, które są zdolne do przekształcania się w narządy.

Biotechnolodzy z Salk Institute for Biological Studies w Kalifornii (USA) opracowali sposób zarówno na częściowe odmłodzenie komórek wątroby, jak i jej regenerację. Wykorzystali do tego celu tzw. czynniki Yamanaki (grupa białek transkrypcyjnych), które wzięły udział w procesie zmiany dojrzałych komórek w komórki macierzyste. Etap ten miał pomóc sprawdzić, czy mogą one zwiększyć rozmiar uszkodzonej wątroby i poprawić jej funkcje (przyspieszyli jednak ten cykl, aby uniknąć niekontrolowanego wzrostu komórek i powstawania guzów). Ludzka wątroba posiada pewne zdolności regeneracyjne, jednak jej możliwości w tym zakresie są mocno ograniczone. Skuteczne odmłodzenie komórek wątroby byłoby dużą rewolucją.

Wątroba i jej funkcje

Wątroba pełni wiele funkcji, m.in. bierze udział w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczów, wychwytuje i usuwa substancje toksyczne, produkuje żółć, wytwarza i magazynuje glikogen, odpowiada za syntezę białek osocza krwi oraz uczestniczy w tworzeniu i niszczeniu krwinek czerwonych. Prawie 90% chorób wątroby przebiega bezobjawowo lub są one nieswoiste (zmęczenie, zaburzenia tolerancji pokarmów). Z tego powodu schorzenia te są rozpoznawane w momencie, gdy mają postać ostrą.

Najczęściej występujące choroby wątroby to:

• niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby,
• marskość wątroby,
• zapalenie wątroby (może być ono wywołane różnymi czynnikami),
• rak wątrobowokomórkowy.

Regeneracja komórek wątroby myszy a nowe możliwości leczenia chorób wątroby u ludzi

Naukowcom z Kalifornii udało się przeprogramować dojrzałe hepatocyty do stanu progenitorowego i jednocześnie zwiększyć proliferację (rozmnażanie komórek), tym samym zwiększyć zdolności regeneracyjne wątroby. Eksperyment był prowadzony na myszach, jednak jego wyniki mogą być wykorzystane do dalszych prac nad opracowywaniem leczenia chorób wątroby u ludzi.

Odkrycie może doprowadzić do stworzenia nowych skutecznych terapii chorób zakaźnych wątroby, nowotworów i schorzeń genetycznych (takich jak hemochromatoza), a także chorób metabolicznych, np. stłuszczenia wątroby. Być może uda się również opracować sposób na całkowite odwrócenie skutków tych schorzeń.