Wyrzynający się ząb mądrości widoczny w jamie ustnej
Barbara Chmielewska

Zatrzymanie zęba – przyczyny, objawy, leczenie

Zęby zatrzymane to problem, który spotyka wielu pacjentów i dotyczy między innymi – chociaż nie wyłącznie – procesu wyrzynania „ósemek". Kiedy mówimy, że ząb jest zatrzymany? Jak postępować w takim przypadku? Czy należy usuwać zatrzymane zęby?

Co to jest ząb zatrzymany?

Ząb zatrzymany to ząb z całkowicie uformowanym korzeniem (w pełni wykształcony), który nie uległ wyrznięciu i nadal pozostaje w kości. O zatrzymaniu mówimy wtedy, gdy minęły co najmniej 2 lata od prawidłowego terminu wyrzynania danej grupy zębów. Zatrzymanie w kości może być całkowite lub częściowe. W pierwszym wypadku ząb w całości otoczony jest kością. W drugim natomiast w jakimś stopniu przebił blaszkę kostną, ale nadal pozostaje przykryty błoną śluzową.

Najczęściej zatrzymaniu ulegają zęby trzecie trzonowe (ósemki), górne kły (trójki), siekacze górne przyśrodkowe (jedynki) i drugie dolne przedtrzonowce (piątki). Jednak problem może dotyczyć każdego zęba.

Ząb zatrzymany - przyczyny

Przyczyny zatrzymania mogą być związane z samym zębem. Ząb stały może być nieprawidłowo ułożony w kości np. wskutek urazu doznanego w okresie uzębienia mlecznego. Może mieć nietypową budowę korony bądź inną nieprawidłowość budowy, np. koronę zagiętą pod kątem w stosunku do korzenia. Często przyczyny zatrzymania tkwią w kości otaczającej ząb  brakuje miejsca w łuku zębowym, jest ono zajęte przez przetrwały ząb mleczny, w kości znajdują się zmiany patologiczne (np. torbiel) lub też ząb dodatkowy blokujący drogę wyrzynania danego zęba. Tych przyczyn może być o wiele więcej. Niektóre zaburzenia ogólnoustrojowe i zespoły genetyczne sprzyjają retencji zębów.

Powiązane produkty

Zatrzymana ósemka

Według piśmiennictwa, trzecie zęby trzonowe posiada 50-80 proc. ludności. Ze względu na ich dużą zmienność budowy i lokalizację w łuku zębowym, często ulegają one zatrzymaniu. Zawiązki ósemek powstają ok. 5 roku życia. Na zdjęciu rentgenowskim widoczne są 3-4 lata później. Sam proces wyrzynania zębów rozpoczyna się ok. 18 roku życia i u ok. 50 procent pacjentów generuje problemy. Niezwykle trudno jest też przewidzieć czy w ogóle i kiedy ząb zajmie swoje miejsce docelowe. Niektóre cechy, np. nachylenie mezjalne zęba (w stronę zęba poprzedzającego) stanowią niekorzystny czynnik prognostyczny.

Objawy zatrzymanego zęba

Zatrzymane ósemki mogą generować różne problemy. W przypadku zatrzymana częściowego, pomiędzy koroną zęba a błoną śluzową powstaje przestrzeń, w której łatwo gromadzą się resztki pokarmowe. Jest ona niezwykle trudna do oczyszczania, co sprzyja namnażaniu się bakterii i powstawania stanu zapalnego (zapalenie okołokoronowe). W takich warunkach łatwo dochodzi też do rozwoju próchnicy. Jeśli dodatkowo położenie zęba mądrości w łuku jest nieprawidłowe, mogą pojawić się dodatkowe problemy, jak próchnica zęba sąsiedniego czy niszczenie jego korzenia (resorpcja zewnętrzna). Trzecie trzonowce mogą też powodować powstawanie stłoczeń w obrębie zębów przednich oraz torbieli i nowotworów zębopochodnych.

Podstawowym i oczywistym objawem zatrzymania siekaczy i kłów jest przede wszystkim brak zęba we właściwym dla niego czasie. Niepokój powinny wzbudzić m.in. obecność przetrwałego zęba mlecznego, obecność zęba po drugiej stronie powyżej 6 miesięcy czy stłoczenia zębów.

Sprawdź, jakie leki na ból zęba znajdziesz na DOZ.pl

Badania i diagnostyka zębów zatrzymanych

Brak zęba w łuku powinien skłonić do rozpoczęcia postępowania diagnostycznego. Konieczne jest przeprowadzenie wnikliwego wywiadu lekarskiego, badania pacjenta i wykonanie diagnostyki radiologicznej. O rodzaju diagnostyki decyduje lekarz, w zależności od potrzeb. Zazwyczaj konieczne będzie wykonanie zdjęcia pantomograficznego i tomografii wiązki stożkowej. Dopiero wówczas możliwe jest podjęcie decyzji o tym, jaki rodzaj terapii będzie najlepszy i omówienie jej z pacjentem.

Dowiedz się, jak radzić sobie w przypadku wad zgryzu.

Leczenie zatrzymanej ósemki

Czy zatrzymane ósemki trzeba usuwać? Jak dotąd nie ma jednego słusznego algorytmu postępowania z zębami mądrości. Sama obecność trzecich trzonowców nie jest wskazaniem do ekstrakcji. Jednak mogą one być usuwane ze względów profilaktycznych i leczniczych. Wśród wskazań bezwzględnych do usuwania zatrzymanych zębów mądrości są m.in. jeden lub kilka epizodów zapaleń okołokoronowych, próchnica i jej następstwa, resorpcja zewnętrzna.

Ósemki mogą być usuwane profilaktycznie na etapie zawiązka zęba. Korona zęba ukształtowana jest w pełni ok. 14 roku życia, zaś rozwój korzeni kończy się około 20-21 roku życia. Zabieg przeprowadza się pomiędzy 9-14 rokiem życia w żuchwie i ok. 16 roku życia w szczęce. Takie postępowanie ma na celu zapobiec powikłaniom związanym z wyrzynaniem zębów, a sam zabieg jest łatwiejszy i stwarza mniejsze ryzyko powikłań niż ekstrakcje w późniejszym wieku.

Leczenie zatrzymanych kłów i siekaczy

W przypadku zatrzymanych kłów i siekaczy istnieje kilka metod postępowania. Ich wybór zależy od wielu czynników m.in. od przyczyny zatrzymania zęba, jego budowy, lokalizacji, miejsca w łuku zębowym, wieku pacjenta, oczekiwań pacjenta. Należą do nich:

  • usunięcie przeszkód uniemożliwiających wyrzynanie zęba leczeniem chirurgiczno-ortodontycznym. Ma ono na celu wprowadzenie zęba do łuku. Podczas zabiegu chirurgicznego w znieczuleniu miejscowym, następuje odsłonięcie zatrzymanego zęba, a następnie zakłada się na niego element ortodontyczny. W kolejnym etapie leczenia następuje ściąganie zęba do łuku za pomocą aparatu stałego bądź ruchomego. Postępowanie takie może być poprzedzone leczeniem ortodontycznym, mającym na celu przygotowanie miejsca dla zatrzymanego zęba.
  • w przypadku braku możliwości przeprowadzenia leczenia chirurgiczno-ortodontycznego możliwe jest wykonanie autotransplantacji. Polega ona na usunięciu zęba zatrzymanego, a następnie wprowadzenie go w przygotowane przez chirurga miejsce w kości (wytworzony operacyjnie zębodół).            
  • czasami pozostawienie zęba w kości będzie metodą postępowania z wyboru. W takiej sytuacji konieczne są okresowe kontrole radiologiczne.
  • w niektórych sytuacjach konieczne jest usunięcie zęba zatrzymanego, np. wtedy, gdy jest on przyczyną dolegliwości bólowych czy torbieli.
  1. J. Abramczyk, M. Zadurska, E. Czochrowska, Zatrzymane kły-leczenie interceptywne,. Forum Ortod" nr 14 2018.
  2. M. Aniko-Włodarczyk, G. Trybek, M. Metlerski, O. Preuss, Germektomia. Kiedy decydować się na zabieg? Stomatologia po Dyplomie" nr 10/2016.
  3. A. Paradowska-Stolarz, M. Rzepecka-Skupień, S. Chojnowski, K. Sławecki, B. Kawala, Postępowanie ortodontyczne i ortodontyczno-chirurgiczne z kłami zatrzymanymi-przegląd piśmiennictwa, [online], http://www.dentalforum.ump.edu.pl/uploads/2014/2/43_2_42_2014.pdf, [dostęp: 13.04.2022].
  4. B. Soroka-Letkiewicz, J. Zienkiewicz, M. Dijakiewicz, Wykorzystanie metody „zamkniętego wyrzynania” w chirurgiczno-ortodontycznym leczeniu niewyrzniętych lub zatrzymanych zębów., Ann. Akad. Med. Gedan." nr 35 2005.
  5. P. Szubert, J. Sokalski, E. Czechowska, Zabiegi usuwania trzecich zębów trzonowych w materiale Katedry i Kliniki Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w latach 1982-1988 oraz 2004-2007. Dent. Med. Probl." nr 44 2007.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij