Wyrzynający się ząb mądrości widoczny w jamie ustnej
Barbara Chmielewska

Zatrzymanie zęba – przyczyny, objawy, leczenie

Zęby zatrzymane to problem, który spotyka wielu pacjentów i dotyczy między innymi  chociaż nie wyłącznie  procesu wyrzynania ósemek". Kiedy mówimy, że ząb jest zatrzymany? Jak postępować w takim przypadku? Czy należy usuwać zatrzymane zęby?

Co to jest ząb zatrzymany?

Ząb zatrzymany to ząb z całkowicie uformowanym korzeniem (w pełni wykształcony), który nie uległ wyrznięciu i nadal pozostaje w kości. O zatrzymaniu mówimy wtedy, gdy minęły co najmniej 2 lata od prawidłowego terminu wyrzynania danej grupy zębów. Zatrzymanie w kości może być całkowite lub częściowe. W pierwszym wypadku ząb w całości otoczony jest kością. W drugim natomiast w jakimś stopniu przebił blaszkę kostną, ale nadal pozostaje przykryty błoną śluzową.

Najczęściej zatrzymaniu ulegają zęby trzecie trzonowe (ósemki), górne kły (trójki), siekacze górne przyśrodkowe (jedynki) i drugie dolne przedtrzonowce (piątki). Jednak problem może dotyczyć każdego zęba.

Ząb zatrzymany - przyczyny

Przyczyny zatrzymania mogą być związane z samym zębem. Ząb stały może być nieprawidłowo ułożony w kości np. wskutek urazu doznanego w okresie uzębienia mlecznego. Może mieć nietypową budowę korony bądź inną nieprawidłowość budowy, np. koronę zagiętą pod kątem w stosunku do korzenia. Często przyczyny zatrzymania tkwią w kości otaczającej ząb  brakuje miejsca w łuku zębowym, jest ono zajęte przez przetrwały ząb mleczny, w kości znajdują się zmiany patologiczne (np. torbiel) lub też ząb dodatkowy blokujący drogę wyrzynania danego zęba. Tych przyczyn może być o wiele więcej. Niektóre zaburzenia ogólnoustrojowe i zespoły genetyczne sprzyjają retencji zębów.

Powiązane produkty

Zatrzymana ósemka

Według piśmiennictwa, trzecie zęby trzonowe posiada 50-80 proc. ludności. Ze względu na ich dużą zmienność budowy i lokalizację w łuku zębowym, często ulegają one zatrzymaniu. Zawiązki ósemek powstają ok. 5 roku życia. Na zdjęciu rentgenowskim widoczne są 3-4 lata później. Sam proces wyrzynania zębów rozpoczyna się ok. 18 roku życia i u ok. 50 procent pacjentów generuje problemy. Niezwykle trudno jest też przewidzieć czy w ogóle i kiedy ząb zajmie swoje miejsce docelowe. Niektóre cechy, np. nachylenie mezjalne zęba (w stronę zęba poprzedzającego) stanowią niekorzystny czynnik prognostyczny.

Objawy zatrzymanego zęba

Zatrzymane ósemki mogą generować różne problemy. W przypadku zatrzymana częściowego, pomiędzy koroną zęba a błoną śluzową powstaje przestrzeń, w której łatwo gromadzą się resztki pokarmowe. Jest ona niezwykle trudna do oczyszczania, co sprzyja namnażaniu się bakterii i powstawania stanu zapalnego (zapalenie okołokoronowe). W takich warunkach łatwo dochodzi też do rozwoju próchnicy. Jeśli dodatkowo położenie zęba mądrości w łuku jest nieprawidłowe, mogą pojawić się dodatkowe problemy, jak próchnica zęba sąsiedniego czy niszczenie jego korzenia (resorpcja zewnętrzna). Trzecie trzonowce mogą też powodować powstawanie stłoczeń w obrębie zębów przednich oraz torbieli i nowotworów zębopochodnych.

Podstawowym i oczywistym objawem zatrzymania siekaczy i kłów jest przede wszystkim brak zęba we właściwym dla niego czasie. Niepokój powinny wzbudzić m.in. obecność przetrwałego zęba mlecznego, obecność zęba po drugiej stronie powyżej 6 miesięcy czy stłoczenia zębów.

Sprawdź, jakie leki na ból zęba znajdziesz na DOZ.pl

Badania i diagnostyka zębów zatrzymanych

Brak zęba w łuku powinien skłonić do rozpoczęcia postępowania diagnostycznego. Konieczne jest przeprowadzenie wnikliwego wywiadu lekarskiego, badania pacjenta i wykonanie diagnostyki radiologicznej. O rodzaju diagnostyki decyduje lekarz, w zależności od potrzeb. Zazwyczaj konieczne będzie wykonanie zdjęcia pantomograficznego i tomografii wiązki stożkowej. Dopiero wówczas możliwe jest podjęcie decyzji o tym, jaki rodzaj terapii będzie najlepszy i omówienie jej z pacjentem.

Dowiedz się, jak radzić sobie w przypadku wad zgryzu.

Leczenie zatrzymanej ósemki

Czy zatrzymane ósemki trzeba usuwać? Jak dotąd nie ma jednego słusznego algorytmu postępowania z zębami mądrości. Sama obecność trzecich trzonowców nie jest wskazaniem do ekstrakcji. Jednak mogą one być usuwane ze względów profilaktycznych i leczniczych. Wśród wskazań bezwzględnych do usuwania zatrzymanych zębów mądrości są m.in. jeden lub kilka epizodów zapaleń okołokoronowych, próchnica i jej następstwa, resorpcja zewnętrzna.

Ósemki mogą być usuwane profilaktycznie na etapie zawiązka zęba. Korona zęba ukształtowana jest w pełni ok. 14 roku życia, zaś rozwój korzeni kończy się około 20-21 roku życia. Zabieg przeprowadza się pomiędzy 9-14 rokiem życia w żuchwie i ok. 16 roku życia w szczęce. Takie postępowanie ma na celu zapobiec powikłaniom związanym z wyrzynaniem zębów, a sam zabieg jest łatwiejszy i stwarza mniejsze ryzyko powikłań niż ekstrakcje w późniejszym wieku.

Leczenie zatrzymanych kłów i siekaczy

W przypadku zatrzymanych kłów i siekaczy istnieje kilka metod postępowania. Ich wybór zależy od wielu czynników m.in. od przyczyny zatrzymania zęba, jego budowy, lokalizacji, miejsca w łuku zębowym, wieku pacjenta, oczekiwań pacjenta. Należą do nich:

  • usunięcie przeszkód uniemożliwiających wyrzynanie zęba leczeniem chirurgiczno-ortodontycznym. Ma ono na celu wprowadzenie zęba do łuku. Podczas zabiegu chirurgicznego w znieczuleniu miejscowym, następuje odsłonięcie zatrzymanego zęba, a następnie zakłada się na niego element ortodontyczny. W kolejnym etapie leczenia następuje ściąganie zęba do łuku za pomocą aparatu stałego bądź ruchomego. Postępowanie takie może być poprzedzone leczeniem ortodontycznym, mającym na celu przygotowanie miejsca dla zatrzymanego zęba.
  • w przypadku braku możliwości przeprowadzenia leczenia chirurgiczno-ortodontycznego możliwe jest wykonanie autotransplantacji. Polega ona na usunięciu zęba zatrzymanego, a następnie wprowadzenie go w przygotowane przez chirurga miejsce w kości (wytworzony operacyjnie zębodół).            
  • czasami pozostawienie zęba w kości będzie metodą postępowania z wyboru. W takiej sytuacji konieczne są okresowe kontrole radiologiczne.
  • w niektórych sytuacjach konieczne jest usunięcie zęba zatrzymanego, np. wtedy, gdy jest on przyczyną dolegliwości bólowych czy torbieli.
  1. J. Abramczyk, M. Zadurska, E. Czochrowska, Zatrzymane kły-leczenie interceptywne,. Forum Ortod" nr 14 2018.
  2. M. Aniko-Włodarczyk, G. Trybek, M. Metlerski, O. Preuss, Germektomia. Kiedy decydować się na zabieg? Stomatologia po Dyplomie" nr 10/2016.
  3. A. Paradowska-Stolarz, M. Rzepecka-Skupień, S. Chojnowski, K. Sławecki, B. Kawala, Postępowanie ortodontyczne i ortodontyczno-chirurgiczne z kłami zatrzymanymi-przegląd piśmiennictwa, [online], http://www.dentalforum.ump.edu.pl/uploads/2014/2/43_2_42_2014.pdf, [dostęp: 13.04.2022].
  4. B. Soroka-Letkiewicz, J. Zienkiewicz, M. Dijakiewicz, Wykorzystanie metody „zamkniętego wyrzynania” w chirurgiczno-ortodontycznym leczeniu niewyrzniętych lub zatrzymanych zębów., Ann. Akad. Med. Gedan." nr 35 2005.
  5. P. Szubert, J. Sokalski, E. Czechowska, Zabiegi usuwania trzecich zębów trzonowych w materiale Katedry i Kliniki Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w latach 1982-1988 oraz 2004-2007. Dent. Med. Probl." nr 44 2007.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć. Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, że na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?

  • Mutacje BRCA – refundowane badania dostępne bez skierowania do szpitala

    Od 1 lipca 2025 r. weszły w życie kluczowe zmiany w dostępności do diagnostyki mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2. Ministerstwo Zdrowia umożliwiło przeprowadzanie refundowanych badań genetycznych w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu dotychczasowy obowiązek hospitalizacji został zniesiony. To istotny krok w kierunku skrócenia ścieżki diagnostycznej i zwiększenia dostępności terapii celowanych dla pacjentów onkologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl