Immunożywienie – czym jest? Kiedy stosuje się dietę immunomodulującą?
Maria Brzegowy

Immunożywienie – czym jest? Kiedy stosuje się dietę immunomodulującą?

Żywienie to ważny element współczesnej medycyny. Nieodpowiednio przygotowany do interwencji pacjent odznacza się bowiem wyższym ryzykiem powikłań, a tym samym – gorszym rokowaniem leczenia. W ostatnich latach coraz częściej mówi się też o roli składników specjalnych, tzw. immnoskładników, które pozwalają na m.in. zwiększenie odporności organizmu, wpływając tym samym na przebieg zaordynowanej terapii oraz czas rekonwalescencji. Czym jest immunożywienie? 

Immunożywienie – co to takiego?  

Termin „immunożywienie” (inaczej żywienie immunomodulujące) to interwencja żywieniowa, której celem jest poprawa lub utrzymanie prawidłowego stanu odżywienia pacjenta na etapie przygotowań do leczenia, w jego trakcie lub po zakończeniu. Zdaniem wielu specjalistów z dziedziny żywienia i medycyny, dieta immuno wywiera korzystny wpływ na leczenie choroby podstawowej i/lub innych schorzeń współistniejących. Podaż w ponad fizjologicznych dawkach wybranych składników odżywczych stymuluje bowiem układ odpornościowy, pozwalając na m.in. zmniejszenia ryzyka wystąpienia powikłań (w tym tych okołooperacyjnych) oraz łatwiejsze gojenie się ran, a dzięki temu szybszy powrót do uznanej sprawności po zakończeniu interwencji. 

Uważa się, że składniki immunomodulujące sprzyjają zmniejszeniu odsetka powikłań okołooperacyjnych oraz korzystnie wpływają na procesy gojenia się ran i ogólny stan chorego. 

Składniki o działaniu immunomodulującym  

Wśród składników immuno najczęściej wymienia się argininę, glutaminę, selen, cynk, nukleotydy, betaglukany czy wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Część z nich wchodzi w skład specjalistycznych preparatów, tzw. żywienia medycznego, rekomendowanego w różnych grupach chorych w czasie ich leczenia. Przyjrzyjmy się działaniu wybranych:

Arginina 

Jest aminokwasem warunkowo niezbędnym, który odgrywa istotną rolę w przemianach azotu, a dzięki temu m.in. w syntezie białek czy w przemianach energetycznych zachodzących w komórce. Jej deficyt w diecie może wiązać się z wydłużeniem procesu gojenia się ran oraz upośledzeniem tworzenia białek. Zgodnie ze stanowiskiem European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN), arginina powinna znaleźć się w składzie żywienia okołooperacyjnego chorych niedożywionych, poddawanych rozległym zabiegom operacyjnym (np. na przewodzie pokarmowym). 

Kwasy tłuszczowe omega-3 

Efekt immunostymulacyjny przypisuje się głównie dwóm wielonienasyconym kwasom tłuszczowym omega-3 – eikozapentaenowemu (EPA) i dokozaheksaenowemu (DHA). EPA oraz DHA wpływają na redukcję mediatorów prozapalnych, które wytwarza organizm m.in. w przebiegu interwencji chirurgicznych, a ponadto biorą udział w procesach wzrostu i różnicowania komórek. Dzięki temu wywierają korzystny wpływ na przykładowo proces gojenia się ran. Z tego względu, podobnie jak w przypadku argininy, kwasy tłuszczowe omega-3 rekomenduje się w okresie okołooperacyjnym. 

Glutamina 

Glutamina to prekursor syntezy nukleotydów i substrat glukoneogenezy, stanowiąc ważne źródło energii dla komórek szybko odnawiających się, w tym: nabłonka przewodu pokarmowego, limfocytów, fibroblastów i retikulocytów. Dzięki temu może korzystnie wpływać na proces gojenia się ran oraz przyczyniać się do poprawy czynności układu odpornościowego, mięśni i przewodu pokarmowego 

Cynk, selen, witamina C 

Ich obecność w diecie sprzyja procesom gojenia się ran oraz ogólnej poprawie odporność organizmu. 

Powiązane produkty

Zasady diety immunomodulującej 

Dieta immuno polega na wprowadzeniu do codziennego menu omówionych wyżej składników, najczęściej pod postacią tzw. żywności specjalnego przeznaczenia medycznego. Są to gotowe diety przemysłowe, zbliżone „bazą” do popularnie stosowanych m.in. w onkologii „nutridrinków” – w małej objętości dostarczają potrzebnych kilokalorii oraz białka, a ponadto właśnie immunoskładników.  

Stosowanie diety immuno obejmuje kilka założeń: 

  1. Immunożywienie powinno zostać rozważone u chorych niedożywionych lub zagrożonych niedożywieniem, poddawanych rozległym operacjom, ewentualnie skomplikowanym planom leczenia niechirurgicznego. 
  2. Stosowanie immunożywienia powinno odbywać się pod kontrolą lekarza i/lub dietetyka klinicznego. 
  3. Ze względu na obecność w składzie preparatów immuno sacharozy szczególną opieką podczas stosowania żywienia medycznego powinni zostać objęci m.in. pacjenci z cukrzycą. 
  4. Zaleca się wdrożenie diety wzbogaconej o składniki immunomodulujące na przynajmniej 5–7 dni przed planowanym terminem zabiegu, a najlepiej 10–14 dni wcześniej. 
  5. Pacjentom o prawidłowym stanie odżywienia rekomenduje się włączenie 2 specjalistycznych preparatów immuno dziennie, natomiast niedożywionym – 3. 
  6. Odżywki należy wypijać powoli, małymi łykami, aby zapobiec ewentualnym zaburzeniom pracy przewodu pokarmowego (m.in. nudnościom, bólom brzucha i biegunkom). 
  7. W przypadku złej tolerancji preparatów należy zwolnić ich podaż bądź spróbować połączyć je z tradycyjnymi pokarmami (np. dolewając małymi porcjami do koktajlu czy zupy). 
  8. Żywienia immunomodulującego nie powinni stosować pacjenci przyjmujący leki immunosupresyjne. 

Przykładowy jadłospis w diecie immunomodulującej 

Jak już wcześniej wspomniano, prawidłowe prowadzenie diety immunomodulującej polega na dodaniu do tradycyjnego menu gotowych, specjalistycznych odżywek. To oznacza, że codzienny, stosowany dotychczas jadłospis pacjenta nie ulega radykalnym zmianom, pod warunkiem, że jest on właściwie zbilansowany i dopasowany do aktualnych potrzeb organizmu.  

W okresie przygotowawczym oraz podczas rekonwalescencji pooperacyjnej szczególny nacisk kładzie się na odpowiednią podaż kilokalorii oraz białka. Obok omówionych wyżej preparatów ich źródłem powinny być przede wszystkim mięsa i ryby najwyższej jakości, naturalny nabiał, jaja, przetwory z nasion roślin strączkowych (jeśli tolerowane), jak najmniej przetworzone produkty zbożowe, oleje na zimno i orzechy, a w dalszej kolejności świeże warzywa i owoce. 

W zdrowej diecie podstawą żywienia powinny być warzywa oraz owoce. W czasie leczenia, zwłaszcza onkologicznego, zalecenia te ulegają pewnym zmianom. Chory, w tym chory niedożywiony, musi przede wszystkim zadbać o wyższą podaż białka oraz kilokalorii, a warzywa i owoce traktować raczej jako dodatek smakowy i estetyczny.

Przykładowy jadłospis wzbogacony o składniki immunomodulujące:

Śniadanie – Owsianka na mleku z migdałami, świeżymi jagodami i odrobiną miodu 

II śniadanie – Odżywka immunomodulująca 

Obiad – Polędwica z dorsza pieczona w rękawie podana z purée ziemniaczanym i ulubioną surówką skropioną świeżą oliwą extra vergine 

Podwieczorek – Odżywka immunomodulująca 

Kolacja – Sałatka caprese – z mozzarelli, plastrów pomidora malinowego, oliwek zielonych, skropiona świeżą oliwą extra vergine, z listkami bazylii oraz pieprzem – podana z grzankami z pieczywa graham.

  1. L. Sobotka, Podstawy żywienia klinicznego, Wyd. Scientifica, Kraków 2013. 
  2. S. Kłęk, Leczenie żywieniowe w onkologii. Współczesne podejście, Wyd. PZWL, Warszawa 2020.. 
  3. S. Kłęk i in., Standardy leczenia żywieniowego w onkologii, Onkologia w praktyce klinicznej”, nr 1 (1) 2015. 
  4. M. Jankowski, S. Kłęk, A. Jeziorski, Terapia żywieniowa u chorych operowanych z powodu nowotworów złośliwych, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2019. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Kenia – szczepienia i zalecenia przed podróżą

    Wyjazd do Kenii wiąże się z koniecznością uwzględnienia zagrożeń zdrowotnych typowych dla krajów tropikalnych. Jakie szczepienia należy wykonać i kiedy najlepiej się zaszczepić? Czy w Kenii jest bezpiecznie pod względem zdrowotnym?

  • Szczepienia przed wyjazdem na Sri Lankę i zalecenia zdrowotne przed podróżą

    Podróż na Sri Lankę wiąże się z narażeniem na specyficzne zagrożenia zdrowotne, które są charakterystyczne dla regionów tropikalnych. Przed wyjazdem warto zapoznać się z aktualnymi zaleceniami dotyczącymi szczepień ochronnych, profilaktyki chorób zakaźnych oraz zasad bezpieczeństwa sanitarnego.

  • Koc termiczny, czyli folia życia. Jak i kiedy używać?

    Koc termiczny wygląda jak kawałek cienkiej folii. Z jednej strony jest koloru srebrnego, a z drugiej złotego. Jest jednym z podstawowych elementów pierwszej pomocy w wypadkach. W zależności od sposobu użycia może stanowić ochronę przed nadmiernym wychłodzeniem lub przegrzaniem. Powinien być wyposażeniem każdej apteczki samochodowej, ale warto mieć go przy sobie również w innych okolicznościach – np. podczas wypraw górskich czy wycieczek turystycznych.

  • Higiena uszu psa i kota. Jak wyczyścić pupilowi uszy?

    Uszy to jeden z najważniejszych narządów zmysłu u psa i kota – dzięki nim zwierzęta odbierają dźwięki otoczenia, lokalizują sygnały i czują się bezpiecznie. Jednocześnie uszy są ciągle narażone na zanieczyszczenia, wilgoć i drobnoustroje, co przy braku odpowiedniej pielęgnacji może prowadzić do infekcji. Czyszczenie uszu to ważny element opieki, który wpływa na komfort i zdrowie czworonoga. Poniżej znajduje się praktyczny poradnik – dlaczego należy czyścić pupilowi uszy, jak często to robić, czym i w jaki sposób.

  • Obtarte pięty i stopy od butów – co robić? Skuteczne sposoby na otarcia

    Obtarte pięty do krwi to częsty problem, który może pojawić się na przykład po intensywnych aktywnościach fizycznych czy po założeniu nowych butów. Co robić, jeśli obuwie obciera do krwi? Jak radzić sobie z ranami od butów na stopach i jak im zapobiegać?

  • Jaki jest najzdrowszy owoc? Sprawdź, co warto włączyć do diety

    Owoce to doskonałe źródło witamin i składników mineralnych, a korzyści z ich spożycia są nieocenione. Pomimo zmian w sposobie żywienia i świadomości Polaków nadal jemy za mało owoców. O jakie owoce warto zadbać w codziennej diecie i dlaczego? Które owoce są najzdrowsze?

  • Karta EKUZ. Co daje i jak wyrobić Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego?

    Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, znana jako EKUZ, to nieoceniona pomoc dla osób wyjeżdżających za granicę w celach turystycznych, służbowych czy rodzinnych. Dzięki niej można korzystać z publicznej opieki zdrowotnej w innych krajach UE oraz EFTA na podobnych zasadach jak obywatele tych państw. Jak działa EKUZ, co pokrywa i jak ją wyrobić?

  • Obcinanie pazurów u psa. Jak często je skracać i jak to zrobić?

    Obcinanie psich pazurów może spędzać sen z powiek zarówno psom, jak i ich opiekunom. Psy z reguły nie przepadają za tym zabiegiem, a opiekunowie obawiają się wykonywać go samodzielnie. Największy strach budzi ryzyko zbyt mocnego przycięcia psich pazurków. Jak więc zrobić to bezpiecznie i w prawidłowy sposób?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl