Immunożywienie – czym jest? Kiedy stosuje się dietę immunomodulującą?
Maria Brzegowy

Immunożywienie – czym jest? Kiedy stosuje się dietę immunomodulującą?

Żywienie to ważny element współczesnej medycyny. Nieodpowiednio przygotowany do interwencji pacjent odznacza się bowiem wyższym ryzykiem powikłań, a tym samym – gorszym rokowaniem leczenia. W ostatnich latach coraz częściej mówi się też o roli składników specjalnych, tzw. immnoskładników, które pozwalają na m.in. zwiększenie odporności organizmu, wpływając tym samym na przebieg zaordynowanej terapii oraz czas rekonwalescencji. Czym jest immunożywienie? 

Immunożywienie – co to takiego?  

Termin „immunożywienie” (inaczej żywienie immunomodulujące) to interwencja żywieniowa, której celem jest poprawa lub utrzymanie prawidłowego stanu odżywienia pacjenta na etapie przygotowań do leczenia, w jego trakcie lub po zakończeniu. Zdaniem wielu specjalistów z dziedziny żywienia i medycyny, dieta immuno wywiera korzystny wpływ na leczenie choroby podstawowej i/lub innych schorzeń współistniejących. Podaż w ponad fizjologicznych dawkach wybranych składników odżywczych stymuluje bowiem układ odpornościowy, pozwalając na m.in. zmniejszenia ryzyka wystąpienia powikłań (w tym tych okołooperacyjnych) oraz łatwiejsze gojenie się ran, a dzięki temu szybszy powrót do uznanej sprawności po zakończeniu interwencji. 

Uważa się, że składniki immunomodulujące sprzyjają zmniejszeniu odsetka powikłań okołooperacyjnych oraz korzystnie wpływają na procesy gojenia się ran i ogólny stan chorego. 

Składniki o działaniu immunomodulującym  

Wśród składników immuno najczęściej wymienia się argininę, glutaminę, selen, cynk, nukleotydy, betaglukany czy wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Część z nich wchodzi w skład specjalistycznych preparatów, tzw. żywienia medycznego, rekomendowanego w różnych grupach chorych w czasie ich leczenia. Przyjrzyjmy się działaniu wybranych:

Arginina 

Jest aminokwasem warunkowo niezbędnym, który odgrywa istotną rolę w przemianach azotu, a dzięki temu m.in. w syntezie białek czy w przemianach energetycznych zachodzących w komórce. Jej deficyt w diecie może wiązać się z wydłużeniem procesu gojenia się ran oraz upośledzeniem tworzenia białek. Zgodnie ze stanowiskiem European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN), arginina powinna znaleźć się w składzie żywienia okołooperacyjnego chorych niedożywionych, poddawanych rozległym zabiegom operacyjnym (np. na przewodzie pokarmowym). 

Kwasy tłuszczowe omega-3 

Efekt immunostymulacyjny przypisuje się głównie dwóm wielonienasyconym kwasom tłuszczowym omega-3 – eikozapentaenowemu (EPA) i dokozaheksaenowemu (DHA). EPA oraz DHA wpływają na redukcję mediatorów prozapalnych, które wytwarza organizm m.in. w przebiegu interwencji chirurgicznych, a ponadto biorą udział w procesach wzrostu i różnicowania komórek. Dzięki temu wywierają korzystny wpływ na przykładowo proces gojenia się ran. Z tego względu, podobnie jak w przypadku argininy, kwasy tłuszczowe omega-3 rekomenduje się w okresie okołooperacyjnym. 

Glutamina 

Glutamina to prekursor syntezy nukleotydów i substrat glukoneogenezy, stanowiąc ważne źródło energii dla komórek szybko odnawiających się, w tym: nabłonka przewodu pokarmowego, limfocytów, fibroblastów i retikulocytów. Dzięki temu może korzystnie wpływać na proces gojenia się ran oraz przyczyniać się do poprawy czynności układu odpornościowego, mięśni i przewodu pokarmowego 

Cynk, selen, witamina C 

Ich obecność w diecie sprzyja procesom gojenia się ran oraz ogólnej poprawie odporność organizmu. 

Powiązane produkty

Zasady diety immunomodulującej 

Dieta immuno polega na wprowadzeniu do codziennego menu omówionych wyżej składników, najczęściej pod postacią tzw. żywności specjalnego przeznaczenia medycznego. Są to gotowe diety przemysłowe, zbliżone „bazą” do popularnie stosowanych m.in. w onkologii „nutridrinków” – w małej objętości dostarczają potrzebnych kilokalorii oraz białka, a ponadto właśnie immunoskładników.  

Stosowanie diety immuno obejmuje kilka założeń: 

  1. Immunożywienie powinno zostać rozważone u chorych niedożywionych lub zagrożonych niedożywieniem, poddawanych rozległym operacjom, ewentualnie skomplikowanym planom leczenia niechirurgicznego. 
  2. Stosowanie immunożywienia powinno odbywać się pod kontrolą lekarza i/lub dietetyka klinicznego. 
  3. Ze względu na obecność w składzie preparatów immuno sacharozy szczególną opieką podczas stosowania żywienia medycznego powinni zostać objęci m.in. pacjenci z cukrzycą. 
  4. Zaleca się wdrożenie diety wzbogaconej o składniki immunomodulujące na przynajmniej 5–7 dni przed planowanym terminem zabiegu, a najlepiej 10–14 dni wcześniej. 
  5. Pacjentom o prawidłowym stanie odżywienia rekomenduje się włączenie 2 specjalistycznych preparatów immuno dziennie, natomiast niedożywionym – 3. 
  6. Odżywki należy wypijać powoli, małymi łykami, aby zapobiec ewentualnym zaburzeniom pracy przewodu pokarmowego (m.in. nudnościom, bólom brzucha i biegunkom). 
  7. W przypadku złej tolerancji preparatów należy zwolnić ich podaż bądź spróbować połączyć je z tradycyjnymi pokarmami (np. dolewając małymi porcjami do koktajlu czy zupy). 
  8. Żywienia immunomodulującego nie powinni stosować pacjenci przyjmujący leki immunosupresyjne. 

Przykładowy jadłospis w diecie immunomodulującej 

Jak już wcześniej wspomniano, prawidłowe prowadzenie diety immunomodulującej polega na dodaniu do tradycyjnego menu gotowych, specjalistycznych odżywek. To oznacza, że codzienny, stosowany dotychczas jadłospis pacjenta nie ulega radykalnym zmianom, pod warunkiem, że jest on właściwie zbilansowany i dopasowany do aktualnych potrzeb organizmu.  

W okresie przygotowawczym oraz podczas rekonwalescencji pooperacyjnej szczególny nacisk kładzie się na odpowiednią podaż kilokalorii oraz białka. Obok omówionych wyżej preparatów ich źródłem powinny być przede wszystkim mięsa i ryby najwyższej jakości, naturalny nabiał, jaja, przetwory z nasion roślin strączkowych (jeśli tolerowane), jak najmniej przetworzone produkty zbożowe, oleje na zimno i orzechy, a w dalszej kolejności świeże warzywa i owoce. 

W zdrowej diecie podstawą żywienia powinny być warzywa oraz owoce. W czasie leczenia, zwłaszcza onkologicznego, zalecenia te ulegają pewnym zmianom. Chory, w tym chory niedożywiony, musi przede wszystkim zadbać o wyższą podaż białka oraz kilokalorii, a warzywa i owoce traktować raczej jako dodatek smakowy i estetyczny.

Przykładowy jadłospis wzbogacony o składniki immunomodulujące:

Śniadanie – Owsianka na mleku z migdałami, świeżymi jagodami i odrobiną miodu 

II śniadanie – Odżywka immunomodulująca 

Obiad – Polędwica z dorsza pieczona w rękawie podana z purée ziemniaczanym i ulubioną surówką skropioną świeżą oliwą extra vergine 

Podwieczorek – Odżywka immunomodulująca 

Kolacja – Sałatka caprese – z mozzarelli, plastrów pomidora malinowego, oliwek zielonych, skropiona świeżą oliwą extra vergine, z listkami bazylii oraz pieprzem – podana z grzankami z pieczywa graham.

  1. L. Sobotka, Podstawy żywienia klinicznego, Wyd. Scientifica, Kraków 2013. 
  2. S. Kłęk, Leczenie żywieniowe w onkologii. Współczesne podejście, Wyd. PZWL, Warszawa 2020.. 
  3. S. Kłęk i in., Standardy leczenia żywieniowego w onkologii, Onkologia w praktyce klinicznej”, nr 1 (1) 2015. 
  4. M. Jankowski, S. Kłęk, A. Jeziorski, Terapia żywieniowa u chorych operowanych z powodu nowotworów złośliwych, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2019. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Tłusty Czwartek na zdrowo. Co zamiast pączków i faworków?

    Pączek średniej wielkości dostarcza ok. 300 kalorii. W Tłusty Czwartek najczęściej zjadamy więcej niż jeden, często przy tej okazji kosztujemy również popularnych faworków, co w sumie daje bardzo dużą liczbę dostarczanych kalorii. Niestety po zjedzeniu tłustych pączków możemy odczuwać nieprzyjemną zgagę lub niestrawność. Czy można świętować Tłusty Czwartek bez nadmiaru kalorii i dolegliwości trawiennych?

  • Jak zacząć odchudzanie na wiosnę? Praktyczne wskazówki dla początkujących

    Wiosna to czas sprzyjający wprowadzaniu zdrowych zmian w stylu życia. Dłuższe dni i słońce zachęcają do większej aktywności oraz lepszego dbania o siebie, co pozytywnie wpływa na zdrowie i samopoczucie. Wiosna to także czas, kiedy zaczynają pojawiać się świeże sezonowe produkty pełne witamin i składników odżywczych wspierających odchudzanie. Warto pamiętać, że kluczem do sukcesu i długoterminowych zmian jest przede wszystkim racjonalne podejście do redukcji masy ciała. Jak zacząć odchudzanie na wiosnę? O jakie nawyki żywieniowe warto zadbać?

  • Meal prep – na czym polega?

    Meal prep to metoda polegająca na przygotowywaniu posiłków i półproduktów na kilka dni. Mealprepowanie jest jednym z popularnych sposobów na dbanie o zdrowe odżywianie i kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych, a jednocześnie pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze.

  • Rośliny trujące dla kota i psa. Wiosną zwróć uwagę na kwiaty w doniczce i w ogrodzie

    Wiosna to czas, gdy w domach coraz częściej pojawiają się żywe kwiaty – zarówno cięte, jak i w doniczkach. Niewiele osób jednak wie, że znaczna część tych roślin jest trująca dla psów i kotów.

  • Trening autogenny Schultza – na czym polega ta metoda relaksacji? Jakie przynosi efekty?

    Trening autogenny Schultza to jedna z najbardziej znanych metod relaksacyjnych, której skuteczność została potwierdzona w wielu badaniach naukowych. Czym jest trening autogenny Schultza i jak go praktykować?

  • Jak zmotywować się do ćwiczeń? Porady, jak utrzymać regularną aktywność fizyczną

    Regularna aktywność fizyczna jest jednym z kluczowych elementów zdrowego stylu życia. Dla wielu osób utrzymanie systematyczności w ćwiczeniach bywa jednak trudne, w szczególności w obliczu natłoku codziennych obowiązków. Jak znaleźć w sobie motywację i sprawić, by ćwiczenia stały się nawykiem i częścią naszej codzienności?

  • Czy sprzątanie może być niebezpieczne dla zdrowia? Na te środki musisz uważać

    Sprzątanie przy użyciu chemicznych środków czystości negatywnie wpływa na płuca – wynika z najnowszych badań. Naukowcy ostrzegają, że regularne wdychanie oparów detergentów może przyczyniać się m.in. do rozwoju przewlekłych chorób układu oddechowego, a nawet pogarszać funkcjonowanie płuc u zdrowych osób. Jakich detergentów najlepiej unikać? Na co jeszcze wpływają środki czystości?

  • Jak wzmocnić stawy kolanowe? Praktyczne porady i zestawy ćwiczeń na kolana

    Stawy kolanowe są jednymi z najważniejszych stawów w ludzkim ciele. Ich prawidłowe funkcjonowanie ma kluczowe znaczenie dla mobilności i komfortu w codziennym życiu. Problemy z kolanami mogą wystąpić z różnych powodów, a ból i osłabienie potrafią poważnie ograniczyć naszą aktywność. W tym artykule przedstawimy przyczyny bólu kolan, skuteczne sposoby na ich wzmocnienie, zalecane ćwiczenia oraz inne metody, które pomagają w utrzymaniu zdrowych stawów kolanowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl