Skrzywienie kręgosłupa – rodzaje, przyczyny, leczenie, rehabilitacja
Mateusz Burak

Skrzywienie kręgosłupa – rodzaje, przyczyny, leczenie, rehabilitacja

Skrzywienie kręgosłupa może być fizjologiczne, wynikające z esowatej budowy ludzkiego kręgosłupa (lordoza oraz kifoza) lub patologiczne, gdy naturalne krzywizny ulegają pogłębieniu (hiperkifozą i hiperlordozą) bądź zniesieniu (zniesienie lordozy szyjnej lub lędźwiowej). Powstałe wówczas wady kręgosłupa mogą być przyczyną dolegliwość i wymagają korekcji. Często występującą wadą postawy, zwłaszcza u dzieci, jest  również boczne skrzywienie kręgosłupa, mogące prowadzić do poważnych zniekształceń sylwetki.  

Skrzywienie kręgosłupa – jak zbudowany jest kręgosłup człowieka?

Kręgosłup człowieka ma kształt litery „S”. Jego charakterystyczne wygięcia noszą nazwę krzywizn kręgosłupa – uwydatnienie ku przodowi określa się mianem lordozy (odcinek szyjny i odcinek lędźwiowy), zaś do tyłu – kifozy (odcinek piersiowy). 

Kręgosłup jest zbudowany z kręgów kostnych, które nakładają się na siebie. Posiadają one charakterystyczną budowę, są zaokrąglone, spłaszczone i mają kilka rodzajów wyrostków kostnych. Pomiędzy kręgami znajdują się krążki międzykręgowe, nazywane również dyskami. Przyczyniają się one do poprawy funkcji amortyzacyjnych i zapewniają ruchomość. 

Skrzywienie kręgosłupa – rodzaje patologicznych krzywizn kręgosłupa

W warunkach fizjologicznych w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej kręgosłup jest prosty i nie występują zmiany ułożenia kręgów w postaci rotacji. Również w płaszczyźnie strzałkowej wartości krzywizn powinny mieścić się w określonych wartościach. Zarówno pogłębienie, jak i ich spłycenie będzie zjawiskiem patologicznym, wymagającym postępowania korekcyjnego i wpływającym na pojawianie się przeciążeń.

Jeżeli wygięcie w kierunku grzbietowym pojawia się w obrębie kręgosłupa szyjnego bądź lędźwiowego, a także jeżeli w odcinku piersiowym jest większe niż 20-40°, mówimy o kifozie patologicznej. Podobnie, jeśli wygięcie kręgosłupa w kierunku brzusznym ulega nadmiernemu pogłębieniu w części lędźwiowej, mamy do czynienia z lordozą patologiczną.

Skrzywienie boczne kręgosłupa może obejmować różne płaszczyzny, wyróżnia się dwa rodzaje takich deformacji: jednopłaszczyznowe skrzywienia boczne kręgosłupa oraz skoliozę, która obejmuje zmiany w płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poprzecznej. Na pierwszy rzut oka ciężko zróżnicować te dwie wady kręgosłupa, dopiero specjalistyczne badanie przez fizjoterapeutę lub ortopedę uwidacznia charakterystyczne zmiany.

Ponieważ skrzywienie kręgosłupa może obejmować różne odcinki (skrzywienie kręgosłupa szyjnego, lędźwiowego i piersiowego), postępowanie korekcyjne w przypadku każdego z nich jest odmienne.

Polecane dla Ciebie

Skrzywienie kręgosłupa – przyczyny

Skrzywienia kręgosłupa mogą być w pewnym stopniu dziedziczne, często obserwuje się tendencję do powstawania tego typu deformacji w rodzinie. Skrzywiony kręgosłup jest także dość powszechnym zjawiskiem wśród osób z chorobami nerwowo-mięśniowymi, takimi jak dystrofia mięśniowa oraz u dzieci i dorosłych z mózgowym porażeniem dziecięcym. Wady wrodzone, urazy narządu ruchu oraz niektóre infekcje także mogą powodować występowanie łukowatego skrzywienia kręgosłupa. 

W niektórych publikacjach opisuje się większą tendencję u dziewczynek do tego rodzaju deformacji. Okres dojrzewania, będący czasem gwałtownego wzrostu powoduje, że to właśnie wtedy najczęściej zauważa się skrzywiony kręgosłup. 

Skrzywienie kręgosłupa – objawy

Objawy skrzywienia kręgosłupa to:

  • asymetryczne ustawienie głowy i odcinka szyjnego,
  • asymetria ustawienia łopatek,
  • asymetria trójkątów talii,
  • asymetria ustawienia miednicy, często także długości kończyn dolnych,
  • deformacje klatki piersiowej, jej nierównomierny kształt,
  • zgarbiona postawa,
  • pojawianie się garbów żebrowych i wałów lędźwiowych widocznych podczas badania fizjoterapeutycznego.

W zaawansowanych przypadkach mogą występować zaburzenia oddychania, dolegliwości bólowe (ból kręgosłupa) oraz pogorszenie funkcjonowania. Trudność może sprawiać poruszanie się i trzymanie wyprostowanej sylwetki. 

Skrzywienie kręgosłupa – diagnostyka

Podstawą do rozpoznania skrzywienia kręgosłupa jest badanie wykonane przez ortopedę lub fizjoterapeutę połączone z obrazowaniem. Najczęściej jest to RTG kręgosłupa, pozwala ono uwidocznić to, czego nie widać gołym okiem. 

Bardzo ważne jest dokonanie szczegółowych pomiarów, zarówno podczas badania w gabinecie, jak i analizy zdjęcia rentgenowskiego. Pozwala to nie tylko na zaordynowanie odpowiedniego postępowania, ale także na kontrolowanie postępów leczenia. Porównywanie dokonanych pomiarów na poszczególnych etapach postępowania korekcyjnego umożliwia ocenę skuteczności dobranych ćwiczeń. Dzięki temu można również z większą dokładnością postawić rokowania, co do czasu, w którym nastąpi pełna reedukacja postawy. 

Skrzywienie kręgosłupa – leczenie i rehabilitacja

Postępowanie fizjoterapeutyczne w przypadku skrzywienia kręgosłupa jest uzależnione od wielu czynników. Przede wszystkim znaczenie ma progresja skrzywienia, wiek pacjenta oraz obecność współistniejących schorzeń.

Najbardziej popularne podejście to stosowanie ćwiczeń korekcyjnych, które mają na celu wypracowanie norm długości poszczególnych mięśni, korekcję skrzywienia oraz wyrabianie nawyków utrzymywania odpowiedniej postawy ciała. W tym celu wykorzystuje się długofalową terapię z użyciem metod takich jak PNF, Vojta czy koncepcję pracy z oddechem. Przydatna bywa terapia manualna oraz elektrostymulacja. W niektórych przypadkach stosuje się także gorsetowanie. jednak istnieje wówczas duże ryzyko szybkiej progresji deformacji.

Skolioza u dorosłych nie jest już tak podatna na korekcję z wykorzystaniem ćwiczeń. Wobec tego wdraża się inwazyjne postępowanie chirurgiczne – jest to operacja skoliozy. Mimo, że zabieg ten słusznie kojarzy się z olbrzymią ingerencją i dużym ryzykiem powikłań, to w wielu przypadkach jest to jedyna właściwa droga. Tego rodzaju procedury postępowania dotyczą zazwyczaj dorosłych oraz dzieci, u których inny rodzaj leczenia nie przyniósł oczekiwanych efektów. 

Należy podkreślić, że nie istnieje jeden określony schemat postępowania dla korekcji skrzywień kręgosłupa. Każde jest nieco odmienne i wymaga bardzo wnikliwej diagnostyki. Inaczej będą też wyglądały postępy w leczeniu u każdego pacjenta. Ćwiczenia na skrzywienie kręgosłupa również muszą być opracowane w sposób niezwykle indywidualny, tylko dzięki temu można rokować poprawę. Zdecydowanie nie poleca się korzystania z gotowych zestawów ćwiczeń. Może to spowodować pogorszenie parametrów związanych z ukształtowaniem kręgosłupa. Terapia wymaga kontroli, modyfikacji, indywidualnego podejścia i stałego nadzoru fizjoterapeuty. 

  1. Berteau J. P., Pithioux M., Mesure S. i in., Beyond the classic correction system: A numerical nonrigid approach to the scoliosis brace, „Spine J.” 2011, nr 11, s. 424–431.
  2. Weiss H. R., Werkmann M., “Brace technology” Thematic series – The ScoliOlogiC® Chêneau light™ brace in the treatment of scoliosis, „Scoliosis” 2010, nr 5, s. 19.
  3. Canavese F., Kaelin A., Adolescent idiopathic scoliosis: Indications and efficacy of nonoperative treatment, „Indian J Orthop.” 2011, nr 45, s. 7–14.
  4. Bettany-Saltikov J., Parent E., Romano M. i in., Physiotherapeutic scoliosis-specific exercises for adolescents with idiopathic scoliosis, „Eur J Phys Rehabil Med.” 2014, nr 50, s. 111–121.
  5. Aulisa A. G., Mastantuoni G., Laineri M. i in., Brace technology thematic series: The progressive action short brace (PASB), "Scoliosis” 2012, nr 7, s. 6.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, a dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub odbudowy estetycznej, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij