Protruzja – przyczyny, objawy, leczenie protruzji krążka międzykręgowego

Protruzja – czym są krążki międzykręgowe?

Kręgosłup jest strukturą kostną o kształcie złożonej kolumny. Dzięki budowie w kształcie litery „S” może spełniać w organizmie ludzkim bardzo ważne funkcje, jedną z nich jest amortyzacja wstrząsów generowanych podczas ruchu. Amortyzacja i zapobieganie przeciążeniom narządu ruchu jest także możliwe dzięki usytuowanym pomiędzy poszczególnymi kręgami kostnymi krążkom międzykręgowym. 

Protruzja – przyczyny

Jedną z przyczyn powstającej protruzji może być upadek z dużej wysokości na pośladki. Wygenerowana zostaje wówczas olbrzymia siła kompresyjna, która inicjuje przeciążenia wycelowane w krążki międzykręgowe, a także w struktury kręgów. Jeśli jest ona wystarczająco duża i przekracza barierę wytrzymałości opisywanych elementów narządu ruchu, doprowadza w konsekwencji do ich uszkodzenia. Takim przykładem może być uwypuklenie pierścienia włóknistego dysku lub złamanie trzonu kręgu. 

Takim przykładem może być regularne i długotrwałe przyjmowanie pozycji wymuszonej w postaci pochylania się do przodu z wyprostowanymi kolanami. Do przyczyn potencjalnie sprzyjających protruzji zalicza się również procesy starzenia organizmu, czynniki genetyczne, związane z uprawianym sportem czy rodzajem wykonywanej pracy. 

Protruzja a przepuklina krążka międzykręgowego – różnice

Termin protruzja krążka oznacza łagodne zmiany pod postacią uwypuklenia dysku, co jest określane także jako bulging disc. Próbując rozszerzyć etiologię opisywanych zmian, można powiedzieć, że jest to rodzaj zmian adaptacyjnych w narządzie ruchu, adekwatny do przyjmowanych przez niego obciążeń. Mają one niestety charakter patologiczny. 

Z kolei pod pojęciem przepuklina krążka międzykręgowego mieści się szereg zmian generujących ucisk na worek oponowy oraz struktury nerwowe. To powoduje pojawianie się silnych dolegliwości bólowych, których zwykle brak w przypadku opisywanej wcześniej protruzji dysku. 

Protruzja – objawy

Większość patologicznych zmian, jak opisywany wcześniej bulging krążka międzykręgowego, pojawia się w obrębie dolnej części pleców. Objawy oraz stopień ich zaawansowania są mocno skorelowane z lokalizacją uszkodzonego dysku. Najczęściej dolegliwości obejmują jedną stronę ciała, choć nie jest to regułą.

W fazie ostrej mogą pojawić się następujące objawy:

• ból dolnej części pleców,
• drętwienie lub mrowienie kończyn górnych lub dolnych – w zależności od lokalizacji patologicznych zmian,
• osłabienie siły mięśniowej kończyny objętej patologicznymi zmianami,
• dolegliwości mogą promieniować wzdłuż przebiegu uciśniętego nerwu,
• upośledzenie możliwości wykonywania czynności codziennych,
• wyraźne nasilanie dolegliwości podczas przyjmowania określonych pozycji

Należy ponownie zaznaczyć, że nie wszystkie zmiany adaptacyjne w kręgosłupie będą generowały takie dolegliwości. Czasem nie ma wyraźnej korelacji pomiędzy funkcjonowaniem pacjenta a wynikami przeprowadzonych badań, obecnych patologicznych zmian. 

Protruzja – leczenie

Po wizycie u lekarza i przeprowadzeniu dokładnych badań funkcjonalnych i w razie potrzeby obrazowych, zostaje zaplanowany przebieg leczenia. Zazwyczaj rekomendowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz przeciwbólowe i środki miorelaksacyjne.

Nieodłącznym elementem leczenie zachowawczego protruzji jest także fizjoterapia. W przypadku, kiedy wspomniany sposób postępowania nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lub zmiany są na tyle zaawansowane, że nie kwalifikują się do zastosowania procedur objawowych, wykorzystuje się sposoby inwazyjne. Wówczas rekomenduje się zastrzyki nadtwardówkowe, termonukleoplastykę, mikrodyscektomię czy inne zabiegi endoskopowe. 

Protruzja – metody rehabilitacji, profilaktyka wypuklin krążka międzykręgowego

Wśród sposobów radzenia sobie z wypukliną, fizjoterapia oferuje wiele możliwości. Przede wszystkim stosuje się czynniki fizykalne mogące zmniejszyć stan zapalny i nasilenie dolegliwości w stanie ostrym. Wyróżnia się tutaj ekspozycję na zmienne pole magnetyczne, laseroterapię czy krioterapię albo stosowanie okładów chłodzących. Stopniowo wprowadza się rozgrzewanie nadmiernie napiętych mięśni oraz ćwiczenia na protruzję. Tutaj rekomendowane są konkretne metody terapeutyczne, które zostały opracowane przez specjalistów i stanowią narzędzie pracy fizjoterapeutów. Można tutaj wyróżnić np. metodę McKenziego, terapię manualną, zabiegi osteopatyczne, techniki terapii powięziowej, różne rodzaje masażu czy też terapie narzędziowe. 

Bardzo ważne jest podejmowanie działań mających na celu zapobieganie powstawaniu zmian degeneracyjnych krążków międzykręgowych. W tym celu należy pamiętać o prawidłowym podnoszeniu przedmiotów: schylając się po coś, należy ugiąć kolana, nie należy robić tego poprzez pochylenie do przodu z wyprostowanymi nogami, może to bowiem generować duże przeciążenia kręgosłupa. Ważne jest utrzymywanie prawidłowej wagi oraz unikanie wyrobów tytoniowych.

Zaleca się także wykonywanie ćwiczeń, które pomagają wzmocnić mięśnie głębokie, stabilizujące kręgosłup. Przykładem może być wykonywanie popularnego planku (deski). Istotne jest, aby podczas pracy zadbać także o ergonomię swojego stanowiska. W tym celu wykorzystuje się specjalnie wyprofilowane krzesła biurowe, pasy stabilizujące lędźwiowe, wałki profilujące kręgosłup. Wskazane jest także regularne podejmowanie aktywności oraz wysiłku fizycznego, jak np. joga, pilates, stretching czy Nordic Walking.