Jak funkcjonuje mózg w stanie hipnozy? Czy zmienia się sposób, w jaki przetwarzane są informacje?

Dotychczas wszelkie modyfikacje przetwarzania neuronalnego były przedmiotem gorących dyskusji. Odkrycie fińskich naukowców pomoże lepiej zrozumieć i wyjaśnić mechanizmy, jakie stoją za zmianami w zachowaniu i subiektywnymi doświadczeniami osoby zahipnotyzowanej.
 

Czym jest hipnoza?

Hipnoza odnosi się do stanu transu, który charakteryzuje się ekstremalną sugestywnością, relaksacją i zwiększoną wyobraźnią. Podczas hipnozy osoba jej poddawana może doświadczać zjawisk, które zwykle nie są możliwe w normalnym stanie świadomości. Hipnozę porównuje się do „snu na jawie”. Po wprowadzeniu w ten stan jest się w pełni świadomym, ale maksymalnie skupionym na konkretnym obszarze, „wyłączając” poboczne bodźce.

Zahipnotyzowany umysł inaczej przetwarza informacje

Normalnie w stanie czuwania informacje są przetwarzane i udostępniane przez różne części naszego mózgu, aby umożliwić elastyczne reagowanie na bodźce zewnętrzne. Podczas hipnozy narząd funkcjonuje zupełnie inaczej. Badacze z Uniwersytetu w Turku w Finlandii informują, że jego poszczególne regiony działały wówczas niezależnie.

Według Henry’ego Railo z Wydziału Neurofizjologii Klinicznej Uniwersytetu Turku „w stanie czuwania różne regiony mózgu wymieniają się informacjami, ale podczas hipnozy proces ten jest jakby złamany, a różne regiony mózgu nie są już w podobny sposób zsynchronizowane”.

Jak przebiegało badanie?

Badanie skupiało się na jednej osobie, która została wcześniej szeroko zbadana i wykazano, że silnie reaguje na sugestie hipnotyczne. Podczas eksperymentu uczestnik siedział nieruchomo z zamkniętymi oczami, sprawdzono jakie zmiany zachodzą w jego aktywności neuronalnej. Naukowcy śledzili, jak indukowany magnetycznie prąd elektryczny rozprzestrzenia się w mózgu podczas hipnozy i normalnego stanu czuwania.

Pierwszy raz ta metoda została wykorzystana do oceny hipnozy. Wcześniej stosowano ją do pomiaru zmian systemowych w mózgu w różnych stanach świadomości – podczas snu, w stanie śpiączki czy po podaniu narkozy.

Co się zmienia podczas hipnozy?

Naukowcy sprawdzili 545 zdrowych osób pod kątem podatności na hipnotyzację, po czym wybrali 36, które konsekwentnie uzyskiwały wysokie wyniki i 21 uczestników, którzy osiągnęli najniższy wynik. Następnie, za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI), przeprowadzili skanowanie tych osób i przyjrzeli się zmianom w przepływie krwi do mózgu.

1. Kiedy badacze porównali te dwie grupy uczestników – osoby mniej i bardziej podatne na hipnozę – znaleźli trzy główne różnice. Zaobserwowali, że u osób wysoce podatnych na hipnozę:
2. Następuje zmniejszenie aktywności przedniego zakrętu obręczy grzbietowej. To element, który jest częścią tak zwanej sieci istotności i przyczynia się do samoświadomości osoby poprzez integrację informacji sensorycznych, emocjonalnych i poznawczych.
3. Następuje wzrost połączenia między grzbietowo-boczną korą przedczołową, zaangażowaną w procesy poznawcze, pamięć i podejmowanie decyzji, a wyspą, która jest odpowiedzialna za funkcje przetwarzania, takie jak kontrola ciała, emocje, empatia, poczucie czasu.
4. Słabsze połączenia między grzbietowo-boczną korą przedczołową, a przyśrodkową korą przedczołową. Spadek ten najprawdopodobniej koreluje z rozdźwiękiem między czyimś działaniem a świadomością ich działań.

Psychiatra David Spiegel, autor pracy opublikowanej w “Cerebral Cortex” sugeruje, że dokładne zrozumienie zachodzących wówczas procesów może utorować drogę wykorzystaniu hipnozy do celów leczniczych, np. uśmierzania bólu czy leczenia lęków. Hipnoza jest już wykorzystywana w psychologii klinicznej i psychiatrii.