Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – jak je rozpoznać? Przyczyny, objawy, leczenie opryszczki w jamie ustnej
Piotr Gmachowski

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – jak je rozpoznać? Przyczyny, objawy, leczenie opryszczki w jamie ustnej

Ostre opryszczkowe zapalenie jamy ustnej najczęściej występuje u dzieci, jeśli pojawia się u dorosłych ma zazwyczaj łagodny przebieg. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła to postać pierwotnego zakażenia wirusem HSV typu 1 (łac. herpes simplex virus), rozpoczyna się nagle, zazwyczaj od wysokiej gorączki, następnie na błonie śluzowej jamy ustnej pojawiają się bolesne pęcherzyki, które pękają, tworząc owrzodzenia. Jak leczy się ostre opryszczkowe zapalenie jamy ustnej?

  1. Czym jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła?
  2. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – przyczyny
  3. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – objawy
  4. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – leczenie

Czym jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła?

Opryszczkowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, dziąseł i gardła (łac. gingivostomatitis et pharyngitis herpetica) jest zakażeniem spowodowanym przez wirus HSV (łac. herpes simplex virus), czyli przez wirus opryszczki zwykłej typu 1. Opryszczka błony śluzowej jamy ustnej, a także skóry okolicy okołowargowej jest najczęstszą postacią kliniczną zakażenia wirusem HSV. 

Natomiast dane literaturowe zwracają również uwagę na fakt, iż sama dolegliwość gingivostomatitis herpetica, czyli zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł, należy do najczęstszych objawów klinicznych pierwotnego zakażenia wirusem HSV typu 1 (zmiany chorobowe mogą rozprzestrzeniać się również na gardło). Choroba dotyka najczęściej dzieci w wieku do około 5 lat, lecz także może wystąpić u osób dorosłych (ma ona wówczas przeważnie lżejszy przebieg).

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – przyczyny

Przyczyną opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, dziąseł i gardła jest wirus HSV-1, czyli wirus opryszczki zwykłej typu 1. Występuje również typ 2 wirusa opryszczki, który powoduje głównie infekcje w okolicy okołogenitalnej oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Zakażenie wirusem HSV-1 może nastąpić w wyniku kontaktu z osobą zakażoną (lub osobą, która jest nosicielem wirusa), na przykład poprzez ślinę, łzy, przez używanie i dotykanie tych samych przedmiotów. Natomiast zakażenie wirusem HSV-2 może nastąpić w wyniku kontaktów seksualnych. 

Wirusy opryszki posiadają właściwości neurotropowe – wirus HSV-1 po wniknięciu do organizmu przedostaje się do komórek nerwowych zwoju trójdzielnego, a wirus opryszki typu 2, czyli HSV-2, podąża do zwoju lędźwiowo-krzyżowego. 

Powiązane produkty

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – objawy

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł u dzieci rozpoczyna się nagle, pojawia się wysoka gorączka w granicach 39-40 st. C. Chorobie towarzyszy złe samopoczucie, rozdrażnienie, brak apetytu oraz osłabienie organizmu. Może także występować powiększenie okolicznych węzłów chłonnych (szyjnych i podżuchwowych). 

Do charakterystycznych objawów opryszczkowego zapalenia jamy ustnej należą bolesne zmiany w postaci pęcherzyków (z czerwoną obwódką) wypełnione płynem surowiczym, zlokalizowane na błonie śluzowej policzków, a także przedsionka jamy ustnej, podniebienia i języka. 

Zmiany pęcherzykowe mogą przenosić się na wargi, również na skórę twarzy, a także na gardło. Powstające pęcherzyki mogą pękać, co w konsekwencji może generować powstanie rozlanych nadżerek oraz owrzodzeń. Dodatkowo chorobie może towarzyszyć zaczerwienienie i obrzęk dziąseł, również ślinotok. Stan zdrowia u dzieci dotkniętych tą chorobą zwykle poprawia się w ciągu 5-7 dni, a powstałe zmiany chorobowe goją się powoli. W pierwszej kolejności ustępują objawy ogólne, z kolei w drugiej kolejności ustępują objawy miejscowe w jamie ustnej. Niekiedy objawy są na tyle poważne, iż chory wymaga hospitalizacji.

U osób dorosłych zapalenie opryszczkowe jamy ustnej najczęściej ma przebieg łagodniejszy niż u dzieci. Rzadko bywają sytuacje, iż pierwotne zakażenie u osób dorosłych ma ciężki przebieg.

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – leczenie

W leczeniu opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, dziąseł i gardła stosuje się leki z grupy leków przeciwbólowych oraz przeciwgorączkowych. Podczas terapii należy zwracać uwagę na nawadnianie organizmu oraz stosowanie odpowiedniej diety. Przyjmowane posiłki nie powinny powodować podrażnień (zaleca się pokarmy obojętne w smaku i papkowate), posiłki również nie powinny być gorące. 

W leczeniu opryszczkowego zapalenia błony śluzowej jamy ustnej stosuje się z powodzeniem acyklowir. Lek stosuje się doustnie w ostrych i nasilonych stanach zapalnych. W przypadku, kiedy pacjent nie może przyjąć leku doustnie, a u niemowląt acyklowir podaje się dożylnie. Leczenie dzieci powinno odbywać się pod kontrolą lekarza. 

  1. A. Lesiak, J. Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017, nr 147-151.
  2. E. Kuchar, Czy acyklowir jest skuteczny w leczeniu ostrego opryszczkowego zapalenia jamy ustnej u dzieci?, „mp.pl” [online], https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.19.25.1., [dostęp:] 02.12.2020.
  3. M. Marczyńska, Opryszczka u dzieci, „podyplomie.pl” [online], https://podyplomie.pl/pediatria/12215,opryszczka-u-dzieci, [dostęp:] 02.12.2020.
  4. M. Nasser, Z. Fedorowicz, M. H. Khoshnevisan i in., Acyclovir for treating primary herpetic gingivostomatitis, „Cochrane Database Syst. Rev.” 2008, nr 4.
  5. A. Pawlik, O wybranych chorobach błony śluzowej jamy ustnej u małych dzieci, „forumpediatrii.pl” [online], https://forumpediatrii.pl/artykul/o-wybranych-chorobach-blony-sluzowej-jamy-ustnej-u-malych-dzieci, [dostęp:] 02.12.2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć. Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, że na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?

  • Mutacje BRCA – refundowane badania dostępne bez skierowania do szpitala

    Od 1 lipca 2025 r. weszły w życie kluczowe zmiany w dostępności do diagnostyki mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2. Ministerstwo Zdrowia umożliwiło przeprowadzanie refundowanych badań genetycznych w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu dotychczasowy obowiązek hospitalizacji został zniesiony. To istotny krok w kierunku skrócenia ścieżki diagnostycznej i zwiększenia dostępności terapii celowanych dla pacjentów onkologicznych.

  • Inkontynencja latem. Jak radzić sobie z nietrzymaniem moczu w upały?

    Inkontynencja, nazywana również nietrzymaniem moczu (NTM), polega na mimowolnym oddawaniu moczu, często w sposób niespodziewany. Dolegliwość ta powoduje duży dyskomfort, jest krępująca i może wpływać na pogorszenie jakości życia. Inkontynencja może stać się bardzo uciążliwa szczególnie podczas upałów. Jak poradzić sobie z nietrzymaniem moczu latem? Jak odpowiednio zadbać o higienę w upały?

  • Nieprzyjemny zapach z pochwy – przyczyny, diagnostyka i leczenie

    Naturalny zapach miejsc intymnych jest zjawiskiem całkowicie normalnym i świadczy o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu kobiety. Jeśli jednak zapach pochwy staje się intensywny, nieprzyjemny lub zmienia swój charakter, może to wskazywać na rozwijające się zaburzenia zdrowotne takie jak infekcje czy stany zapalne. Warto poznać najczęstsze przyczyny niepokojących zmian zapachu, towarzyszące im objawy oraz skuteczne metody diagnostyki i leczenia, aby móc szybko i skutecznie zadbać o komfort oraz zdrowie intymne.

  • Grzybica odbytu – objawy i leczenie. Czy domowe sposoby pomogą wyleczyć grzybicę okolic odbytu?

    Grzybica odbytu to schorzenie, które mimo swojej powszechności wciąż bywa tematem wstydliwym. Wywoływana jest najczęściej przez drożdżaki z rodzaju Candida i objawia się przede wszystkim uporczywym świądem, pieczeniem oraz zaczerwienieniem skóry wokół odbytu. Przyczynami rozwoju grzybicy mogą być zarówno zaburzenia mikroflory jelitowej, jak i czynniki zewnętrzne takie jak niewłaściwa higiena czy noszenie nieprzewiewnej bielizny. Leczenie wymaga nie tylko zastosowania preparatów przeciwgrzybiczych, ale również zmiany nawyków oraz dbałości o higienę. W niniejszym artykule omówimy charakterystykę grzybicy odbytu, jej objawy, przyczyny oraz metody terapii, a także zwrócimy uwagę na specyfikę tej choroby u dzieci oraz najczęściej pojawiające się pytania pacjentów.

  • Rabdomioliza – rozpad mięśni. Objawy, przyczyny i leczenie

    Rabdomioliza jest poważnym zaburzeniem, w którym dochodzi do gwałtownego rozpadu mięśni szkieletowych i uwolnienia ich składników do krwiobiegu. Proces ten może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak ostra niewydolność nerek czy zaburzenia równowagi elektrolitowej, zagrażających życiu pacjenta. Dogłębna znajomość mechanizmów powstawania, charakterystycznych objawów oraz metod leczenia rabdomiolizy jest niezbędna zarówno dla specjalistów medycznych, jak i osób zagrożonych tym schorzeniem, ponieważ szybkie rozpoznanie i odpowiednia terapia znacząco poprawiają rokowanie i minimalizują ryzyko trwałych uszkodzeń.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl