Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – jak je rozpoznać? Przyczyny, objawy, leczenie opryszczki w jamie ustnej

Czym jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła?

Opryszczkowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, dziąseł i gardła (łac. gingivostomatitis et pharyngitis herpetica) jest zakażeniem spowodowanym przez wirus HSV (łac. herpes simplex virus), czyli przez wirus opryszczki zwykłej typu 1. Opryszczka błony śluzowej jamy ustnej, a także skóry okolicy okołowargowej jest najczęstszą postacią kliniczną zakażenia wirusem HSV. 

Natomiast dane literaturowe zwracają również uwagę na fakt, iż sama dolegliwość gingivostomatitis herpetica, czyli zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł, należy do najczęstszych objawów klinicznych pierwotnego zakażenia wirusem HSV typu 1 (zmiany chorobowe mogą rozprzestrzeniać się również na gardło). Choroba dotyka najczęściej dzieci w wieku do około 5 lat, lecz także może wystąpić u osób dorosłych (ma ona wówczas przeważnie lżejszy przebieg).

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – przyczyny

Przyczyną opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, dziąseł i gardła jest wirus HSV-1, czyli wirus opryszczki zwykłej typu 1. Występuje również typ 2 wirusa opryszczki, który powoduje głównie infekcje w okolicy okołogenitalnej oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Zakażenie wirusem HSV-1 może nastąpić w wyniku kontaktu z osobą zakażoną (lub osobą, która jest nosicielem wirusa), na przykład poprzez ślinę, łzy, przez używanie i dotykanie tych samych przedmiotów. Natomiast zakażenie wirusem HSV-2 może nastąpić w wyniku kontaktów seksualnych. 

Wirusy opryszki posiadają właściwości neurotropowe – wirus HSV-1 po wniknięciu do organizmu przedostaje się do komórek nerwowych zwoju trójdzielnego, a wirus opryszki typu 2, czyli HSV-2, podąża do zwoju lędźwiowo-krzyżowego. 

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – objawy

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł u dzieci rozpoczyna się nagle, pojawia się wysoka gorączka w granicach 39-40 st. C. Chorobie towarzyszy złe samopoczucie, rozdrażnienie, brak apetytu oraz osłabienie organizmu. Może także występować powiększenie okolicznych węzłów chłonnych (szyjnych i podżuchwowych). 

Zmiany pęcherzykowe mogą przenosić się na wargi, również na skórę twarzy, a także na gardło. Powstające pęcherzyki mogą pękać, co w konsekwencji może generować powstanie rozlanych nadżerek oraz owrzodzeń. Dodatkowo chorobie może towarzyszyć zaczerwienienie i obrzęk dziąseł, również ślinotok. Stan zdrowia u dzieci dotkniętych tą chorobą zwykle poprawia się w ciągu 5-7 dni, a powstałe zmiany chorobowe goją się powoli. W pierwszej kolejności ustępują objawy ogólne, z kolei w drugiej kolejności ustępują objawy miejscowe w jamie ustnej. Niekiedy objawy są na tyle poważne, iż chory wymaga hospitalizacji.

U osób dorosłych zapalenie opryszczkowe jamy ustnej najczęściej ma przebieg łagodniejszy niż u dzieci. Rzadko bywają sytuacje, iż pierwotne zakażenie u osób dorosłych ma ciężki przebieg.

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – leczenie

W leczeniu opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, dziąseł i gardła stosuje się leki z grupy leków przeciwbólowych oraz przeciwgorączkowych. Podczas terapii należy zwracać uwagę na nawadnianie organizmu oraz stosowanie odpowiedniej diety. Przyjmowane posiłki nie powinny powodować podrażnień (zaleca się pokarmy obojętne w smaku i papkowate), posiłki również nie powinny być gorące. 

W leczeniu opryszczkowego zapalenia błony śluzowej jamy ustnej stosuje się z powodzeniem acyklowir. Lek stosuje się doustnie w ostrych i nasilonych stanach zapalnych. W przypadku, kiedy pacjent nie może przyjąć leku doustnie, a u niemowląt acyklowir podaje się dożylnie. Leczenie dzieci powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.