Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – jak je rozpoznać? Przyczyny, objawy, leczenie opryszczki w jamie ustnej
Piotr Gmachowski

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – jak je rozpoznać? Przyczyny, objawy, leczenie opryszczki w jamie ustnej

Ostre opryszczkowe zapalenie jamy ustnej najczęściej występuje u dzieci, jeśli pojawia się u dorosłych ma zazwyczaj łagodny przebieg. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła to postać pierwotnego zakażenia wirusem HSV typu 1 (łac. herpes simplex virus), rozpoczyna się nagle, zazwyczaj od wysokiej gorączki, następnie na błonie śluzowej jamy ustnej pojawiają się bolesne pęcherzyki, które pękają, tworząc owrzodzenia. Jak leczy się ostre opryszczkowe zapalenie jamy ustnej?

Czym jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła?

Opryszczkowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, dziąseł i gardła (łac. gingivostomatitis et pharyngitis herpetica) jest zakażeniem spowodowanym przez wirus HSV (łac. herpes simplex virus), czyli przez wirus opryszczki zwykłej typu 1. Opryszczka błony śluzowej jamy ustnej, a także skóry okolicy okołowargowej jest najczęstszą postacią kliniczną zakażenia wirusem HSV. 

Natomiast dane literaturowe zwracają również uwagę na fakt, iż sama dolegliwość gingivostomatitis herpetica, czyli zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł, należy do najczęstszych objawów klinicznych pierwotnego zakażenia wirusem HSV typu 1 (zmiany chorobowe mogą rozprzestrzeniać się również na gardło). Choroba dotyka najczęściej dzieci w wieku do około 5 lat, lecz także może wystąpić u osób dorosłych (ma ona wówczas przeważnie lżejszy przebieg).

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – przyczyny

Przyczyną opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, dziąseł i gardła jest wirus HSV-1, czyli wirus opryszczki zwykłej typu 1. Występuje również typ 2 wirusa opryszczki, który powoduje głównie infekcje w okolicy okołogenitalnej oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Zakażenie wirusem HSV-1 może nastąpić w wyniku kontaktu z osobą zakażoną (lub osobą, która jest nosicielem wirusa), na przykład poprzez ślinę, łzy, przez używanie i dotykanie tych samych przedmiotów. Natomiast zakażenie wirusem HSV-2 może nastąpić w wyniku kontaktów seksualnych. 

Wirusy opryszki posiadają właściwości neurotropowe – wirus HSV-1 po wniknięciu do organizmu przedostaje się do komórek nerwowych zwoju trójdzielnego, a wirus opryszki typu 2, czyli HSV-2, podąża do zwoju lędźwiowo-krzyżowego. 

Polecane dla Ciebie

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – objawy

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł u dzieci rozpoczyna się nagle, pojawia się wysoka gorączka w granicach 39-40 st. C. Chorobie towarzyszy złe samopoczucie, rozdrażnienie, brak apetytu oraz osłabienie organizmu. Może także występować powiększenie okolicznych węzłów chłonnych (szyjnych i podżuchwowych). 

Do charakterystycznych objawów opryszczkowego zapalenia jamy ustnej należą bolesne zmiany w postaci pęcherzyków (z czerwoną obwódką) wypełnione płynem surowiczym, zlokalizowane na błonie śluzowej policzków, a także przedsionka jamy ustnej, podniebienia i języka. 

Zmiany pęcherzykowe mogą przenosić się na wargi, również na skórę twarzy, a także na gardło. Powstające pęcherzyki mogą pękać, co w konsekwencji może generować powstanie rozlanych nadżerek oraz owrzodzeń. Dodatkowo chorobie może towarzyszyć zaczerwienienie i obrzęk dziąseł, również ślinotok. Stan zdrowia u dzieci dotkniętych tą chorobą zwykle poprawia się w ciągu 5-7 dni, a powstałe zmiany chorobowe goją się powoli. W pierwszej kolejności ustępują objawy ogólne, z kolei w drugiej kolejności ustępują objawy miejscowe w jamie ustnej. Niekiedy objawy są na tyle poważne, iż chory wymaga hospitalizacji.

U osób dorosłych zapalenie opryszczkowe jamy ustnej najczęściej ma przebieg łagodniejszy niż u dzieci. Rzadko bywają sytuacje, iż pierwotne zakażenie u osób dorosłych ma ciężki przebieg.

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – leczenie

W leczeniu opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, dziąseł i gardła stosuje się leki z grupy leków przeciwbólowych oraz przeciwgorączkowych. Podczas terapii należy zwracać uwagę na nawadnianie organizmu oraz stosowanie odpowiedniej diety. Przyjmowane posiłki nie powinny powodować podrażnień (zaleca się pokarmy obojętne w smaku i papkowate), posiłki również nie powinny być gorące. 

W leczeniu opryszczkowego zapalenia błony śluzowej jamy ustnej stosuje się z powodzeniem acyklowir. Lek stosuje się doustnie w ostrych i nasilonych stanach zapalnych. W przypadku, kiedy pacjent nie może przyjąć leku doustnie, a u niemowląt acyklowir podaje się dożylnie. Leczenie dzieci powinno odbywać się pod kontrolą lekarza. 

  1. A. Lesiak, J. Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017, nr 147-151.
  2. E. Kuchar, Czy acyklowir jest skuteczny w leczeniu ostrego opryszczkowego zapalenia jamy ustnej u dzieci?, „mp.pl” [online], https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.19.25.1., [dostęp:] 02.12.2020.
  3. M. Marczyńska, Opryszczka u dzieci, „podyplomie.pl” [online], https://podyplomie.pl/pediatria/12215,opryszczka-u-dzieci, [dostęp:] 02.12.2020.
  4. M. Nasser, Z. Fedorowicz, M. H. Khoshnevisan i in., Acyclovir for treating primary herpetic gingivostomatitis, „Cochrane Database Syst. Rev.” 2008, nr 4.
  5. A. Pawlik, O wybranych chorobach błony śluzowej jamy ustnej u małych dzieci, „forumpediatrii.pl” [online], https://forumpediatrii.pl/artykul/o-wybranych-chorobach-blony-sluzowej-jamy-ustnej-u-malych-dzieci, [dostęp:] 02.12.2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema, popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub wykonując odbudowę estetyczną, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij