Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – jak je rozpoznać? Przyczyny, objawy, leczenie opryszczki w jamie ustnej
Piotr Gmachowski

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – jak je rozpoznać? Przyczyny, objawy, leczenie opryszczki w jamie ustnej

Ostre opryszczkowe zapalenie jamy ustnej najczęściej występuje u dzieci, jeśli pojawia się u dorosłych ma zazwyczaj łagodny przebieg. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła to postać pierwotnego zakażenia wirusem HSV typu 1 (łac. herpes simplex virus), rozpoczyna się nagle, zazwyczaj od wysokiej gorączki, następnie na błonie śluzowej jamy ustnej pojawiają się bolesne pęcherzyki, które pękają, tworząc owrzodzenia. Jak leczy się ostre opryszczkowe zapalenie jamy ustnej?

  1. Czym jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła?
  2. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – przyczyny
  3. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – objawy
  4. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – leczenie

Czym jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła?

Opryszczkowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, dziąseł i gardła (łac. gingivostomatitis et pharyngitis herpetica) jest zakażeniem spowodowanym przez wirus HSV (łac. herpes simplex virus), czyli przez wirus opryszczki zwykłej typu 1. Opryszczka błony śluzowej jamy ustnej, a także skóry okolicy okołowargowej jest najczęstszą postacią kliniczną zakażenia wirusem HSV. 

Natomiast dane literaturowe zwracają również uwagę na fakt, iż sama dolegliwość gingivostomatitis herpetica, czyli zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł, należy do najczęstszych objawów klinicznych pierwotnego zakażenia wirusem HSV typu 1 (zmiany chorobowe mogą rozprzestrzeniać się również na gardło). Choroba dotyka najczęściej dzieci w wieku do około 5 lat, lecz także może wystąpić u osób dorosłych (ma ona wówczas przeważnie lżejszy przebieg).

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – przyczyny

Przyczyną opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, dziąseł i gardła jest wirus HSV-1, czyli wirus opryszczki zwykłej typu 1. Występuje również typ 2 wirusa opryszczki, który powoduje głównie infekcje w okolicy okołogenitalnej oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Zakażenie wirusem HSV-1 może nastąpić w wyniku kontaktu z osobą zakażoną (lub osobą, która jest nosicielem wirusa), na przykład poprzez ślinę, łzy, przez używanie i dotykanie tych samych przedmiotów. Natomiast zakażenie wirusem HSV-2 może nastąpić w wyniku kontaktów seksualnych. 

Wirusy opryszki posiadają właściwości neurotropowe – wirus HSV-1 po wniknięciu do organizmu przedostaje się do komórek nerwowych zwoju trójdzielnego, a wirus opryszki typu 2, czyli HSV-2, podąża do zwoju lędźwiowo-krzyżowego. 

Powiązane produkty

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – objawy

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł u dzieci rozpoczyna się nagle, pojawia się wysoka gorączka w granicach 39-40 st. C. Chorobie towarzyszy złe samopoczucie, rozdrażnienie, brak apetytu oraz osłabienie organizmu. Może także występować powiększenie okolicznych węzłów chłonnych (szyjnych i podżuchwowych). 

Do charakterystycznych objawów opryszczkowego zapalenia jamy ustnej należą bolesne zmiany w postaci pęcherzyków (z czerwoną obwódką) wypełnione płynem surowiczym, zlokalizowane na błonie śluzowej policzków, a także przedsionka jamy ustnej, podniebienia i języka. 

Zmiany pęcherzykowe mogą przenosić się na wargi, również na skórę twarzy, a także na gardło. Powstające pęcherzyki mogą pękać, co w konsekwencji może generować powstanie rozlanych nadżerek oraz owrzodzeń. Dodatkowo chorobie może towarzyszyć zaczerwienienie i obrzęk dziąseł, również ślinotok. Stan zdrowia u dzieci dotkniętych tą chorobą zwykle poprawia się w ciągu 5-7 dni, a powstałe zmiany chorobowe goją się powoli. W pierwszej kolejności ustępują objawy ogólne, z kolei w drugiej kolejności ustępują objawy miejscowe w jamie ustnej. Niekiedy objawy są na tyle poważne, iż chory wymaga hospitalizacji.

U osób dorosłych zapalenie opryszczkowe jamy ustnej najczęściej ma przebieg łagodniejszy niż u dzieci. Rzadko bywają sytuacje, iż pierwotne zakażenie u osób dorosłych ma ciężki przebieg.

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła – leczenie

W leczeniu opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, dziąseł i gardła stosuje się leki z grupy leków przeciwbólowych oraz przeciwgorączkowych. Podczas terapii należy zwracać uwagę na nawadnianie organizmu oraz stosowanie odpowiedniej diety. Przyjmowane posiłki nie powinny powodować podrażnień (zaleca się pokarmy obojętne w smaku i papkowate), posiłki również nie powinny być gorące. 

W leczeniu opryszczkowego zapalenia błony śluzowej jamy ustnej stosuje się z powodzeniem acyklowir. Lek stosuje się doustnie w ostrych i nasilonych stanach zapalnych. W przypadku, kiedy pacjent nie może przyjąć leku doustnie, a u niemowląt acyklowir podaje się dożylnie. Leczenie dzieci powinno odbywać się pod kontrolą lekarza. 

  1. A. Lesiak, J. Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017, nr 147-151.
  2. E. Kuchar, Czy acyklowir jest skuteczny w leczeniu ostrego opryszczkowego zapalenia jamy ustnej u dzieci?, „mp.pl” [online], https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.19.25.1., [dostęp:] 02.12.2020.
  3. M. Marczyńska, Opryszczka u dzieci, „podyplomie.pl” [online], https://podyplomie.pl/pediatria/12215,opryszczka-u-dzieci, [dostęp:] 02.12.2020.
  4. M. Nasser, Z. Fedorowicz, M. H. Khoshnevisan i in., Acyclovir for treating primary herpetic gingivostomatitis, „Cochrane Database Syst. Rev.” 2008, nr 4.
  5. A. Pawlik, O wybranych chorobach błony śluzowej jamy ustnej u małych dzieci, „forumpediatrii.pl” [online], https://forumpediatrii.pl/artykul/o-wybranych-chorobach-blony-sluzowej-jamy-ustnej-u-malych-dzieci, [dostęp:] 02.12.2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Hirsutyzm – nadmierne owłosienie u kobiet. Jakie badania wykonać i jak przebiega leczenie?

    Choć hirsutyzm to problem, który dotyka wiele kobiet, to rzadko się o nim mówi. Dla wielu pań jest on wstydliwym tematem i często bywa źródłem kompleksów, a nawet obniżonej samooceny. Hirsutyzm objawia się nadmiernym owłosieniem w miejscach typowych dla mężczyzn – na twarzy (wąsik, broda, policzki), brzuchu czy plecach. Najczęściej jest spowodowany łagodnymi przyczynami, ale niekiedy może być również sygnałem poważniejszych zaburzeń hormonalnych.

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć.  Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, ze na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?   

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl