Trzeszczka – przyczyny, objawy, leczenie zapalenia i złamania trzeszczki
Mateusz Burak

Trzeszczka – przyczyny, objawy, leczenie zapalenia i złamania trzeszczki

Trzeszczka (łac. ossa sesamoidea) to mała, zaokrąglona kostka, która wraz ze ścięgnami i więzadłami tworzy tzw. aparat trzeszczkowy. Trzeszczki znajdują się w okolicy stawów palców dłoni i stóp. Do urazów tych struktur – zapalenia bądź złamania – dochodzi najczęściej u osób aktywnych fizycznie, sportowców oraz tancerzy, ale także np. podczas zeskoku z wysokości. Objawy zapalenia trzeszczki to ból narastający stopniowo, kłucie, obrzęk. Jak leczy się urazy trzeszczek?

Trzeszczka – co to jest? Jakie funkcje pełnią trzeszczki? 

Trzeszczki to niewielkie, mniej lub bardziej zaokrąglone struktury zlokalizowane w niektórych ścięgnach, zazwyczaj połączone z powierzchniami stawów. Do ich funkcji należy modyfikacja nacisku, zmniejszanie tarcia, czasem także zmiana kierunku działania mięśni, potęgowanie generowanego napięcia oraz ochrona struktur ścięgnistych. Stanowią integralną część szkieletu.

Trzeszczki występują w kończynach górnych oraz dolnych, w przypadku rąk są umiejscowione tylko na powierzchni dłoniowej ręki (np. trzeszczka kciuka). Kończyna dolna to obszar występowania największej tego typu struktury w organizmie człowieka i jest nią rzepka. Poza nią wyróżniamy jeszcze inne trzeszczki w stopie (np. boczna oraz przyśrodkowa – trzeszczki palucha). 

Zapalenie trzeszczki – na czym polega? 

Zapalenie trzeszczki to patologiczny stan spowodowany zbyt dużym obciążeniem danej okolicy przez bardzo długi czas.

Jest to kontuzja generująca bardzo nieprzyjemne dolegliwości, które znacząco upośledzają możliwości ruchowe danej okolicy, a tym samym wpływają negatywnie na jakość życia (np. na pogorszenie funkcji stawów międzypaliczkowych, jeśli zapalenie aparatu trzeszczkowego dotyczy ręki).  

Zapalenie trzeszczki – przyczyny 

Zapalenie trzeszczki może być wywołane przez bardzo wiele czynników. Wśród potencjalnych przyczyn uwzględnia się przede wszystkim patologie architektury stopy (np. stopa płaska, stopa wydrążona, stopy płasko-koślawe). Są one powodem szybszej eksploatacji opisywanych struktur oraz przeciążeń w ich obrębie. Stanowi zapalnemu trzeszczki może również sprzyjać uprawianie określonych rodzajów sportów, jak np. biegi (może to generować również kontuzje, takie jak skręcony staw śródstopno-paliczkowy). 

Nie bez znaczenie pozostaje dobór odpowiedniego obuwia. Udowodniono, że zapalenie trzeszczki może być rezultatem zbyt mocno wyeksploatowanego obuwia sportowego oraz noszenia butów na wysokim obcasie. Opisywana patologia, podobnie jak złamanie zmęczeniowe (np. złamanie zmęczeniowe kości śródstopia), są klasyfikowane jako urazy przeciążeniowe.  

Zapalenie trzeszczki – objawy  

Do przeciążenia i stanu zapalnego aparatu trzeszczkowego zdecydowanie częściej dochodzi w obrębie kończyny dolnej. Dolegliwości w postaci bólu palucha są bardzo charakterystyczne. W ekstremalnych sytuacjach może jednak dochodzić do złamania trzeszczki.

Wówczas bardzo trudno jest odróżnić te dwa patologiczne stany. Objawy są także łatwe do pomylenia z zapaleniem śródstopia, pękniętą kością śródstopia czy złamaniem zmęczeniowym śródstopia. Do głównych symptomów zapalenia aparatu trzeszczkowego zalicza się: 

  • kłucie w stopie,
  • ból stopy – bolący paluch, bolące śródstopie, 
  • narastanie dolegliwości podczas obciążania stopy, 
  • stopniowe przenoszenie dolegliwości bólowych na okolicę bocznej krawędzi stopy, 
  • cechy stanu zapalnego w postaci tkliwości palpacyjnej, obrzęku, zaczerwienienia i ucieplenia danej okolicy stopy. 

Występujące objawy stanu zapalnego mogą być także oznaką wielu innych procesów chorobowych, w tym m.in. obrzęku szpiku kostnego w stopie czy także wymagającego leczenia zwyrodnienia stawu palucha. Dlatego bardzo ważna jest właściwa diagnostyka (często poza badaniem klinicznym wzbogacona o obrazowanie), która pozwoli na dokładne zróżnicowanie pomiędzy wymienionymi patologiami narządu ruchu.  

Zapalenie trzeszczki – leczenie 

Leczenie zapalenia stawu palucha dużego oraz trzeszczki palucha ma najczęściej charakter zachowawczy. Oznacza to, że w pierwszej kolejności stosuje się małoinwazyjne procedury niechirurgiczne.

Dobrym rezultatem, potwierdzonym badaniami naukowymi, cieszy się podawanie bogatopłytkowego osocza. Jest to specjalnie wyizolowany preparat krwiopochodny, który gwałtownie stymuluje procesy odbudowy, wzrostu oraz regeneracji. Tym samym przyśpiesza gojenie tkanek.

W celu łagodzenia dolegliwości bólowych i zapalnych stosuje się także farmaceutyki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Jeżeli po okresie jednego roku od wdrożenia postępowania leczniczego, ból dużego palucha oraz kłucie w stopach nie ustępują, to stosuje się chirurgiczne usunięcie trzeszczki. Jest to jednak ostateczność, gdyż procedura powoduje upośledzenie warunków biomechanicznych stopy, co doprowadza do jej szybkiej eksploatacji oraz generowania innych stanów patologicznych. 

Polecane dla Ciebie

Trzeszczka – fizjoterapia w zapaleniu i złamaniu trzeszczki 

Fizjoterapia musi stanowić nieodłączny element procesu leczniczego zapalenia i złamania trzeszczki. Początkowo nadrzędnym celem działań rehabilitacyjnych jest redukcja dolegliwości bólowych oraz zmniejszenie zapalenia, aby umożliwić przyjmowanie obciążenia na stopę. Aby zmniejszyć ból w okolicy stawu palucha, zaleca się odpoczynek oraz rezygnację z aktywności fizycznej o intensywnym przebiegu. Warto wyposażyć się w buty ze specjalnie skonstruowaną, półokrągłą podeszwą sprzyjającą odciążeniu trzeszczek. Fizykoterapia w postaci pola magnetycznego oraz zimnolecznictwa (krioterapii) również wpłynie na likwidację symptomów zapalenia oraz przyspieszy regenerację (np. zmniejszanie bólu dużego palca w prawej stopie).

Aby poprawić upośledzoną funkcję zginacza długiego palucha stosuje się terapię manualną w postaci rozciągania, a także terapię powięziową, masaż, suche igłowanie czy kinesiotaping. Podstawą ćwiczeń jest stretching mięśnia trójgłowego łydki. Jest to kluczowe w przywróceniu pełnej sprawności aparatu trzeszczkowego, a co za tym idzie odpowiedniej biomechaniki stopy. 

Przykładowy zestaw ćwiczeń, który można zastosować przy urazach trzeszczek to: 

  1. Pozycja: stanie w lekkim rozkroku, noga objęta dysfunkcją w zakroku, kolano wyprostowane, stopa przylega całą powierzchnią do podłogi. Ręce oparte o ścianę. Ruch polega na pogłębianiu zgięcia grzbietowego stopy przy utrzymywaniu wyprostowanego kolana, co powoduje rozciąganie mięśnia trójgłowego łydki. Pozycję utrzymujemy 20-30 sekund, ćwiczenie powtarzamy 4-5 razy.
  2. Pozycja: siedzenie na krześle, stopy zwisają luźno. Między paluchem, a drugim palcem stopy znajduje się niewielki obciążnik – do 0,5 kg. Ruch polega na powolnym unoszeniu i opuszczaniu stopy. Pozwoli to na wzmocnienie odpowiednich partii mięśniowych. Ćwiczenie powtarzamy 8-10 razy w 2 seriach. 
  3. Pozycja siad na krześle, nogi zgięte w kolanach do 90 stopni. Pod stopą znajduje się kartka. Ruch polega na próbach wyciągnięcia kartki spod stopy palcami u rąk, przy jednoczesnym mocnym utrzymywaniu jej stopą. Pozwala to odtworzyć właściwy rozkład obciążenia w stopie, który rzutuje na przywrócenie odpowiednich warunków biomechanicznych. Ćwiczenie kontynuujemy przez 2-3 minuty i powtarzamy 5-6 razy.  
  1. Li X. Z., The X ray image analysis of sesamoid and accessory bones easily misdiagnosed of limbs joint in the body, „Journal of Clinical Radiology” 2010, nr 29, s. 1555-1557.
  2. Ting L. G. Y. i in., Distribution of sesamoid bones in the hand – a study in the chinese population, „Journal of Orthopaedics, Trauma and Rehabilitation” 2017,nr  23, s. 45-48. 
  3. An Pelt M., Brown D., Doyle J., LaFontaine J., First metatarsophalangeal joint dislocation with open fracture of tibial and fibular sesamoids, „J Foot Ankle Surg.” 2007, nr 46, s. 124–129. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Znieczulenie ogólne a miejscowe – różnice

    Jeszcze sto lat temu pacjenci byli poddawani wszystkim operacjom bez żadnego rodzaju znieczulenia i w złych warunkach sanitarnych. Nic więc dziwnego, że większość z nich nie przeżywała spotkania z chirurgiem. Na szczęście dzisiaj komfort pacjenta jest znacznie wyższy, a podczas drobnych zabiegów, jak i poważniejszych operacji można skorzystać ze znieczulenia – ogólnego i miejscowego. Czym się różnią i jak działają?

  • Egzema – przyczyny i objawy. Leczenie egzemy na dłoniach i twarzy. Które preparaty wybrać, a których unikać?

    Egzema, inaczej wyprysk lub atopowy wyprysk skóry, to niezakaźna choroba, którą nie można się zarazić od drugiej osoby poprzez kontakt bezpośredni lub korzystanie z tych samych kosmetyków czy ręczników i pościeli. Leczenie egzemy jest niezwykle uporczywe, ponieważ zazwyczaj ciężko jest wytypować czynnik wywołujący bolesne, swędzące, pękające i suche plamy na skórze dłoni i twarzy (czasem występujące na całym ciele). Leczenie egzemy z użyciem najlepszych dermokosmetyków i pod opieką najlepszego dermatologa lub alergologa może być nieskuteczne, jeśli pacjent będzie miał stały kontakt z czynnikiem drażniącym.

  • Mocznica – objawy, przyczyny, leczenie

    Mocznica to krańcowe stadium niewydolności nerek cechujące się dużymi stężeniami mocznika i kreatyniny we krwi, niewyrównaną kwasicą nieoddechową oraz powikłaniami przewlekłej choroby nerek (PChN). PChN jest bardzo częstym schorzeniem internistycznym, w którym dochodzi do stopniowego uszkodzenia nerek, a co za tym idzie – spadku ich wydolności.

  • Choroba popromienna – jak ją leczyć?

    Katastrofa w Czarnobylu uświadomiła nam, jak tragiczne w skutkach może być działanie promieniowania jonizującego. W ostatnim czasie, ze względu na trwającą wojnę na Ukrainie, temat zagrożenia promieniotwórczego powrócił. Czym zatem jest choroba popromienna? Kto jest na nią narażony i czy można się przed nią uchronić?

  • Skurczowe, czynnościowe bóle brzucha – przyczyny, objawy, leczenie

    Dolegliwości związanych z nadmiernym napięciem mięśni gładkich w obrębie narządów w jamie brzusznej, potocznie nazywanych skurczami, uciskiem czy kolką, może doświadczyć każdy z nas. I każdy może odczuwać taki ból nieco inaczej. Pewne jest, że dla poprawy komfortu i własnego zdrowia warto działać, aby sobie z nim poradzić.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Nocna napadowa hemoglobinuria – co to za choroba? Objawy, leczenie

    Nocna napadowa hemoglobinuria (NNH) zaliczana jest do rzadkich chorób. Diagnozę NNH słyszy od 1 do 2 osób na milion rocznie. Schorzenie rozwija się najczęściej między 25. a 45. rokiem życia. Niestety rokowanie nie jest korzystne, a główną przyczyną zgonów jest zakrzepica. Jakie są jej objawy? Jak wygląda leczenie?

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij