Żółtaczka fizjologiczna u noworodka
Maria Szwajcowska

Żółtaczka fizjologiczna u noworodka

Twoje dziecko jest żółte! - żółtaczka to jeden z objawów najczęściej występujących w okresie noworodkowym. Obserwowana jest u 60-80% noworodków. Winowajcą jest bilirubina, żółty barwnik, który powstaje z rozpadu krwinek czerwonych (erytrocytów).

Z powodu mniejszego stężenia tlenu w macicy (stężenie tlenu w macicy jest porównywalnie niskie jak na szczycie Mount Everest) płód musi wyprodukować dużo erytrocytów i dlatego po urodzeniu noworodek posiada więcej krwinek czerwonych niż dzieci i dorośli w każdym innym wieku, którzy oddychają powietrzem.

Bilirubina we krwi ludzi dorosłych jest wychwytywana przez komórki wątroby i zmieniana w postać łatwo wydalaną z moczem i kałem. Wątroba noworodka także wychwytuje bilirubinę,  ale robi to mniej sprawnie. Dodatkowo bezpośrednio po porodzie czas przeżycia krwinek jest średnio o 1 miesiąc krótszy niż u dorosłego (odpowiednio 90 dni i 120 dni). Te trzy główne przyczyny są odpowiedzialne za żółtaczkę noworodków.

Z reguły żółtaczka fizjologiczna przebiega łagodnie ale może też ulec nasileniu a u nielicznych może przebiegać z niebezpiecznie wysokim stężeniem bilirubiny.

Definicja: Żółtaczka fizjologiczna występuje  u zdrowych dzieci (w dobrym stanie ogólnym i z prawidłowymi wynikami badań laboratoryjnych) i objawia się zażółceniem skóry, błon śluzowych i twardówki oka.

Aby lekarz mógł rozpoznać rozpoznać żółtaczkę fizjologiczną, musi ona spełniać następujące warunki:

  1. Zażółcenie na skórze pojawia  się po 24. godzinie życia dziecka (najczęściej pod koniec drugiej doby życia).
  2. Stężenie bilirubiny całkowitej  u noworodków donoszonych jest największe w 3. - 4. dobie życia i nie przekracza 12mg/dl (205μmoli/l (mikoromoli/l)).
  3. Stężenie bilirubiny całkowitej u wcześniaków jest największe około 7. doby i nie przekracza15mg/dl(257  μmoli/l(mikoromoli/l)).
  4. Żółtaczka utrzymuje się do 10. – 14. doby życia.
  5. Ustępuje bez leczenia.

Gdy żółtaczka nie spełnia wyżej wymienionych kryteriów, lekarz rozpoznaje żółtaczkę patologiczną występującą  na skutek innej poważnej choroby.

Wśród przyczyn takiej żółtaczki najczęściej wymienia się:
1.    Konflikt matczyno-płodowy
•    konflikt serologiczny Rh gdy dziecko ma czynnik Rh dodatni a matka ma Rh ujemny
•    konflikt serologiczny w zakresie grup głównych ABO gdy dziecko ma grupę krwi A lub B, a matka posiada grupę O.
2. Zakażenia uogólnione
3. Zakażenia dróg moczowych
4. Niedrożność dróg żółciowych.
5. Żółtaczki uwarunkowane genetycznie 

Rozpoznanie

Zwykle rozpoznanie opiera się na ocenie wzrokowej zażółcenia skóry dziecka. Początkowo żółtaczka pojawia się na twarzy i górnej połowie ciała, następnie na  kończynach, a na końcu  na dłoniach i stopach. Obserwacja stref zażółcenia pozwala lekarzowi oszacować stopień nasilenia żółtaczki.
Kolejność ustępowania jest dokładnie odwrotna.

Gdy lekarz podejrzewa że poziom bilirubiny przekracza wartość fizjologiczną, zleca pomiar bilirubiny za pomocą metod przezskórnych (bilirubinomertrem) lub oznaczenie stężenia bilirubiny we krwi.

Powikłaniem klinicznym patologicznej i nieleczonej żółtaczki jest uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (OUN).   

Leczenie

Podjęcie decyzji o leczeniu jest uzasadnione jeśli stężenie bilirubiny we krwi noworodka przekracza wartości graniczne (wytyczone w normogramach dla danego wieku dziecka).

Leczenie żółtaczki (fizjologicznej) nasilonej jest objawowe i ma na celu ochronę noworodka przed wystąpieniem uszkodzenia OUN. Stosuje się leczenie wspomagające np. farmakoterapię lub nawadnianie czyli podawanie płynów drogą doustną lub dożylną. Podstawowe znaczenie jednak ma fototerapia. Jest to metoda o dużej skuteczności ponieważ podczas fototerapii bilirubina ulega przemianom strukturalnym do postaci rozpuszczalnych w wodzie i wtedy może być łatwo wydalona z organizmu.  Już w  latach 50 zauważono, że zażółcona skóra dzieci blednie pod wpływem światła słonecznego. Rozpoczęto poszukiwania sztucznych źródeł światła, które mogłyby być bezpiecznie stosowane w leczeniu hiperbilirubinemii u noworodków.

Ostatnio źródłem światła dla fototerapii są lampy ze światłem niebieskim lub białym lub też specjalne materacyki wykorzystujące światłowody, które emitują światło na boki. Naświetlanie można prowadzić w sposób ciągły (dziecko wyjmujemy z inkubatora z lampą tylko na czas karmienia)  lub przerywany (np. 4 godziny naświetlania i 4 godziny  odpoczynku). Wskazana jest częsta zmiana pozycji dziecka, aby światło działało na maksymalnie dużą powierzchnię skóry. W czasie fototerapii należy sprawdzać temperaturę ciała noworodka i uzupełniać płyny.

W leczeniu bardzo nasilonych żółtaczek konieczne jest przeprowadzenie transfuzji wymiennej krwi, której celem jest usunięcie nadmiaru bilirubiny z krwi dziecka.

Polecane dla Ciebie

Zalecenia po wypisie do domu

Każdego noworodka w ciągu kilku dni po wypisie do domu powinien zbadać doświadczony lekarz, aby ocenić jego stan ogólny oraz stopień nasilenia żółtaczki.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Szczepienia w okresie noworodkowym

    Najbardziej skuteczną metodą zapobiegania chorobom zakaźnym są szczepienia ochronne. Szczepienie polega na wprowadzeniu do organizmu antygenu bakteryjnego lub wirusowego w formie osłabionego lub nieżywego drobnoustroju bądź jego fragmentu czy metabolitu i wywołaniu (sztucznej) odporności polegającej na wytworzeniu swoistych przeciwciał.

  • Ocena stanu pourodzeniowego noworodka - skala Apgar (pierwsze badanie lekarskie)

    Poród jest momentem, w którym z punktu widzenia prawa i powszechnej opinii zaczyna się życie człowieka. Rozpoczyna on również krótki ale niezwykle bogaty w przemiany okres noworodkowy trwający pierwsze 28 dni. Właściwe postępowanie oraz ocena stanu zdrowia, dokonana przez wykwalifikowany personel w tym ważnym okresie, ma duże znaczenie dla późniejszego zdrowia dziecka.

  • Rak żołądka - przyczyny, objawy, leczenie

    Rak żołądka jest jednym z częściej występujących nowotworów przewodu pokarmowego, częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Polska należy niestety do krajów o jednej z większej w świecie częstości zachorowań na ten nowotwór. Na szczęście w ostatnich latach obserwuje się stopniowe zmniejszanie liczby nowych zachorowań. Najczęściej występującym nowotworem jest rak gruczołowy (adenocarcinoma).

  • 5 patentów na lekkostrawną Wielkanoc

    Za chwilę zasiądziemy do wielkanocnego, obfitego stołu. Tylko podczas jednego dnia możemy dostarczyć do organizmu średnio około 4000 kalorii. Poprzez zachowanie odrobiny rozsądku i przygotowanie mniej kalorycznych potraw, uchronimy się przed zbędnymi kilogramami i niestrawnością.

  • Chrzan i ćwikła – wielkanocne trawienie pod kontrolą

    Chrzan i ćwikła to niemalże symbol Świąt Wielkanocnych. Nie może ich zabraknąć na naszych stołach – nie tylko ze względu na tradycję. Doskonale wpływają też na trawienie.

  • Probiotyki i kiszonki lekiem na halitozę

    Najnowsze badania nad problemem halitozy pokazują, że stosowanie probiotyków w formie bakterii Gram-dodatnich może pomóc w walce z tą przykrą przypadłością. Czy drobnoustroje probiotyczne rozwiązują problem raz na zawsze?

  • Na czym najlepiej smażyć? Olej, oliwa, masło czy smalec?

    Smażenie to najczęściej wybierana i najbardziej znana metoda obróbki termicznej pożywienia. Na przestrzeni lat powstało wiele mitów i kontrowersji w tym temacie, szczególnie jeśli chodzi o to, na czym najlepiej smażyć. Olej, oliwa, masło, smalec, a może najlepiej beztłuszczowo? Dlaczego nie każdy olej nadaje się do smażenia? W tekście poniżej rozwiewamy wszelkie wątpliwości.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij