Noworodek z żółtaczka podczas naświetlania lampą UV
Maciej Toczek

Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

Zażółcenie powłok u noworodka zwykle bardzo niepokoi rodziców. Z tego względu warto wiedzieć, z czym związane jest pojawienie się żółtaczki oraz jakie potencjalne skutki może nieść dla zdrowia dziecka. Czym jest żółtaczka u noworodka oraz jak wygląda jej leczenie?

  1. Czym jest żółtaczka u noworodka?
  2. Żółtaczka u noworodka – przyczyny
  3. Jakie są objawy żółtaczki u noworodka?
  4. Leczenie żółtaczki noworodkowej
  5. Jak długo trwa hospitalizacja noworodka z żółtaczką?
  6. Powikłania po żółtaczce noworodkowej

Czym jest żółtaczka u noworodka?

Żółtaczka u noworodka to sytuacja kliniczna, w której dochodzi do zażółcenia powłok skórnych dziecka. Ma to miejsce na skutek jednoczesnego rozpadu znaczącej ilości erytrocytów oraz hemoglobiny, która jest nadrzędnym elementem ich struktury. To właśnie ona w toku przemian metabolicznych zostaje przekształcona do bilirubiny, a więc żółtego barwnika fizjologicznie wydalanego przed wątrobę.

Chociaż w przypadku dorosłych pojawienie się zażółcenia powłok kojarzy się jednoznacznie z procesem patologicznym, tak u noworodków w znacznej większości przypadków podwyższony poziom bilirubiny nie jest zjawiskiem niepokojącym.

Żółtaczka u noworodka – przyczyny

Hemoglobina w życiu płodowym różni się strukturalnie od tej obecnej w krwinkach czerwonych każdego człowieka. Jest to związane z faktem, iż płód potrzebuje, żeby jego hemoglobina bardziej „przyciągała” tlen niż hemoglobina matki, aby wymiana gazowa między jego krwią a krwią matki była efektywna. W profesjonalnym języku medycznym można powiedzieć, że hemoglobina płodowa ma większe powinowactwo do tlenu, dlatego też wychwytuje go od matki w łożysku, co pozwala dziecku przeżyć. W świecie zewnętrznym krwinki zawierające w swoim składzie hemoglobinę płodową nie są już potrzebne. Z tego względu rozpoczyna się proces wymiany erytrocytów na te posiadające hemoglobinę przystosowaną do transportu cząsteczek tlenu w warunkach zewnętrznych. Rozpadających się erytrocytów jest jednak tak wiele, że niedojrzała wątroba dziecka czasem nie jest w stanie wydalić bilirubiny w odpowiednim tempie, co doprowadza do odkładania się jej w skórze noworodka i wystąpienia zażółcenia powłok. Są to przyczyny tzw. fizjologicznej żółtaczki noworodków.

Przedłużająca się żółtaczka może być natomiast związana z karmieniem pokarmem kobiecym, gdyż w mleku znajdują się enzymy powodujące utrudniony wychwyt bilirubiny przez wątrobę. Nie jest to jednak przeciwwskazanie do karmienia piersią. Co więcej, żółtaczka może pojawić się również na skutek zbyt małej ilości przyjmowanych przez dziecko kalorii wraz z pokarmem kobiecym. Wśród innych przyczyn żółtaczki, będących odstępstwem od fizjologii, wymienia się dodatkowo: infekcje, konflikt serologiczny, wrodzone choroby wątroby czy też poważną chorobę, jaką jest atrezja dróg żółciowych. Schorzeniom tym towarzyszą jednak nieco inne objawy, niż ma to miejsce w przypadku prawidłowo rozwijającego się noworodka.

Powiązane produkty

Jakie są objawy żółtaczki u noworodka?

Objawy związane z żółtaczką noworodka zależne są od tego, czy mamy do czynienia z żółtaczką fizjologiczną, czy też z patologicznym zażółceniem powłok skórnych.

Żółtaczkę fizjologiczną cechuje:

  • rozpoczęcie po upływie przynajmniej 36 godzin od porodu,
  • samoistne ustąpienie do ok. 10. doby życia dziecka,
  • nieprzekraczanie przez bilirubinę prawidłowych wartości dla wieku dziecka.

W sytuacji, kiedy żółtaczka nie spełnia wymienionych cech, mówimy o tzw. żółtaczce patologicznej, która:

  • pojawiła się w pierwszej dobie życia dziecka lub po okresie trwania żółtaczki fizjologicznej,
  • przekracza przyjęte normy bilirubiny,
  • przebiega z odbarwieniem stolca oraz ciemnym zabarwieniem moczu,
  • utrzymuje się ponad 14 dni,
  • sprawia, że w trakcie jej przebiegu dziecko jest niespokojne, apatyczne, niechętnie je, nie przybiera prawidłowo na wadze, pojawiły się drgawki lub niepokojący pisk dziecka.

Jeżeli zabarwienie skóry dziecka budzi wątpliwości rodziców, zawsze lepiej zasięgnąć porady lekarza, który w oparciu o posiadaną wiedzę stwierdzi, czy dziecko potrzebuje interwencji, czy też wystarczy jedynie obserwacja.

Leczenie żółtaczki noworodkowej

Leczenie żółtaczki noworodków zależne jest od przyczyny jej wystąpienia. W znaczącej większości przypadków, kiedy to mamy do czynienia z żółtaczką fizjologiczną, żadna interwencja nie jest konieczna, a delikatne zażółcenie powłok skórnych mija samoistnie. Jeśli jednak żółtaczka u noworodka nie spełnia wymienionych kryteriów, konieczne jest poszerzenie diagnostyki. W niektórych przypadkach, kiedy poziom bilirubiny przekracza przyjęte granice, stosowane są naświetlania dziecka w warunkach szpitalnych lampą UV. Dzięki temu bilirubina zlokalizowana w skórze rozkłada się i może być łatwiej wydalona przez organizm dziecka. W przypadku podejrzenia, że za przedłużającą się żółtaczkę odpowiada pokarm kobiecy, zaleca się zwiększenie częstości karmień, co zwykle poprawia stan skóry dziecka. Z kolei jeśli pojawią się odbarwione stolce i mocz o ciemnej barwie, konieczne jest wykluczenie atrezji dróg żółciowych, która jest wadą wrodzoną stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla życia dziecka. W przypadku jej stwierdzenia w badaniach obrazowych wymagane jest przeprowadzenie skomplikowanej operacji sposobem Kasai. W sytuacji występowania innych przyczyn nieprawidłowej żółtaczki u noworodka leczenie jest zindywidualizowane i dobrane w odpowiedzi do innych symptomów jej towarzyszących.

Jak długo trwa hospitalizacja noworodka z żółtaczką?

Hospitalizacja noworodka z żółtaczką uzależniona jest od przyczyny jej wystąpienia oraz stanu ogólnego dziecka. Jeżeli nie towarzyszą jej inne nieprawidłowości, takie jak podwyższony poziom białka C-reaktywnego – CRP, patologie w badaniach obrazowych, niepokojące zachowanie dziecka, brak przyrostu masy ciała czy też wysokie wartości bilirubiny, dziecko spędza w szpitalu kilka dni. Jeżeli jednak lekarze stwierdzą wymienione wyżej odchylenia, konieczne może być wdrożenie leczenia, a pobyt dziecka w szpitalu może znacząco się przedłużyć.

Powikłania po żółtaczce noworodkowej

W znaczącej większości przypadków żółtaczka u noworodka, nawet ta przedłużająca się, nie powoduje trwałych następstw i nie jest niebezpieczna dla dziecka. Nie oznacza to jednak, że nie istnieją sytuacje kliniczne, w których zażółcenie powłok u noworodka prowadzi do poważnych konsekwencji. Najpoważniejszym powikłaniem przedłużającej się ekspozycji dziecka na zbyt wysokie wartości bilirubiny jest wystąpienie tzw. żółtaczki jąder podkorowych. Może to prowadzić do trwałej niepełnosprawności umysłowej, padaczki czy też porażenia mózgowego. Jednak w czasach, kiedy dostęp do opieki zdrowotnej jest znacznie większy, a sposoby eliminowania nadmiaru bilirubiny z organizmu dziecka coraz lepsze, powikłanie to jest skrajnie rzadkie.

Drugim poważnym powikłaniem jest nieleczona atrezja dróg żółciowych. W momencie niepodjęcia na odpowiednim etapie działania chirurgicznego dochodzi do uszkodzenia wątroby, a następnie do powstania wodobrzusza, kiedy to stan dziecka staje się ciężki, a rokowanie niepomyślne. Inne przyczyny nieprawidłowej żółtaczki, takie jak infekcje czy też wrodzone choroby wątroby, mogą skutkować charakterystycznymi dla każdej jednostki powikłaniami, jednak nie sposób wymienić ich wszystkich w jednym krótkim opracowaniu.

Ze względu na przytoczone potencjalne – jednak bardzo rzadko występujące – powikłania i stany noworodek z żółtaczką niespełniającą kryteriów żółtaczki fizjologicznej wymaga dokładniejszej opieki lekarskiej i częstszych kontroli w pierwszych tygodniach swojego życia.

  1. Piotr Sawiec, Żółtaczka noworodków, Medycyna Praktyczna, [online] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/52302,zoltaczka-noworodkow [dostęp:] 25.04.2023.
  2. Piotr Czubkowski, Niedrożność dróg żółciowych, Medycyna Praktyczna, [online] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/ukladpokarmowy/50824,niedroznosc-drog-zolciowych [dostęp:] 25.04.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Paracetamol czy ibuprofen — który lek na gorączkę wybrać dla dziecka i jak go prawidłowo dawkować?

    Gorączka u dzieci bardzo często przysparza ogromnego problemu rodzicom. Część z nich boi się dawać dzieciom leki przeciwgorączkowe, ponieważ nie wiedzą dokładnie, w jaki sposób należy je dawkować i jakie odstępy czasu należy zachować pomiędzy poszczególnymi dawkami leków. Który lek w walce z infekcją podawać dzieciom? Jaka jest bezpieczna dawka ibuprofenu lub paracetamolu, którą można podać maluchowi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Biegunka u niemowlaka i dziecka – co robić? Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

    Biegunka to jedna z najczęstszych dolegliwości u dzieci oraz przyczyna wizyt lekarskich. Wbrew pozorom postępowanie jest bardzo proste i w części przypadków dziecko może być z powodzeniem leczone w domu. Jak radzić sobie z biegunką u noworodka, niemowlęcia lub starszego dziecka? Jak zapobiegać rozwolnieniu i kiedy zgłosić się do lekarza?

  • Grypa u dzieci i niemowląt – objawy, przebieg i leczenie

    Grypa to choroba zakaźna, występująca każdego roku, głównie w sezonie jesienno-zimowym i wczesną wiosną. Grypa jest ostrą infekcją dróg oddechowych. Czynnikiem etiologicznym sezonowych zachorowań są dwa typy wirusów grypy – A i B. Choć zarazić się może każdy, wyróżnia się grupy ryzyka, które są szczególnie podatne na zakażenie tym wirusem. Należą do nich m.in. niemowlęta i dzieci do 2. roku życia, co związane jest z niedojrzałością ich układu immunologicznego oraz większą skłonnością do powikłań.

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Jak pomóc niemowlętom cierpiącym na kolki, ulewania i zaparcia?

    Pierwszy rok życia dziecka to okres największych i najszybciej zachodzących zmian w życiu człowieka. Dotyczą one każdego układu czy narządu, w tym także przewodu pokarmowego. Osiągnięcie pełnej funkcji trawienia i wchłaniania to długotrwały i dynamiczny proces, a w jego przebiegu mogą wystąpić u niemowlęcia różne dolegliwości. W pierwszym roku życia nawet u 50% niemowląt mogą pojawić się: kolka niemowlęca, refluks żołądkowo-przełykowy i zaparcia.

  • Mleko modyfikowane kozie. Jakie ma właściwości i kiedy je podawać?

    Mleko modyfikowane na bazie mleka koziego zyskuje w ostatnich latach coraz większą popularność jako alternatywa dla tradycyjnych preparatów opartych na mleku krowim. Rodzice poszukujący innych rozwiązań żywieniowych dla swoich dzieci coraz częściej sięgają po produkty kozie, które cechują się lepszą przyswajalnością i nieco innym profilem białkowo-tłuszczowym. Choć nie jest to produkt hipoalergiczny, wielu specjalistów zwraca uwagę na jego potencjalne korzyści w diecie niemowląt i małych dzieci.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl