RTG głowy (czaszka, oczodoły, stawy, nos) – wskazania i przeciwwskazania do badania
Agata Pikulska

RTG głowy (czaszka, oczodoły, stawy, nos) – wskazania i przeciwwskazania do badania

Obrazowanie struktur kostnych czaszki za pomocą RTG jest podstawowym badaniem diagnostycznym, które nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. Głównym przeciwwskazaniem do wykonania prześwietlenia głowy jest ciąża, podczas której tylko w szczególnych przypadkach dopuszcza się wykonanie tego badania. Na RTG może skierować nas tylko lekarz i tylko w uzasadnionych przypadkach. Rentgen głowy nie należy do drogich badań, porównując koszt jego przeprowadzania z tomografem komputerowym lub USG.

RTG (inaczej badanie rentgenowskie, rentgen lub prześwietlenie) to jedno z podstawowych badań zaliczanych do obszaru diagnostyki obrazowej. Jest to badanie szybkie i bezbolesne, a także łatwo dostępne. Bez problemu można je zrobić w większości szpitali. Zdjęcia RTG głowy wykonuje się najczęściej podczas diagnostyki pourazowej. Jakie są inne wskazania do przeprowadzenia badania oraz jak ono wygląda? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

Jakie są wskazania do badania głowy z użyciem RTG?

Wykonując badanie RTG głowy można uzyskać obraz czaszki, twarzoczaszki, kości nosa, oczodołów, żuchwy oraz stawów skroniowo-żuchwowych. Wskazaniem do rentgenu czaszki jest diagnostyka zwapnień wewnątrzczaszkowych oraz zniszczeń kostnych spowodowanych nowotworami, przykładowo szpiczakiem mnogim lub gruczolakiem przysadki. Prześwietlenie może także pokazać wady wrodzone, m.in. wgniecenie podstawy czaszki czy przetrwałe szwy. Zdjęcie rentgenowskie czaszki czasami wykonuje się również przy podejrzeniu zespołu pustego siodła tureckiego (choroba przysadki mózgowej), niemniej dokładniejszą metodą diagnostyczną tego schorzenia jest rezonans magnetyczny.

W przypadku urazów najczęściej wykonuje się tomografię komputerową, ponieważ pozwala ona na wykrycie zmian, takich jak na przykład krwotoki, które mogą towarzyszyć urazom czaszki.

Zdjęcia RTG twarzoczaszki, w tym także kości nosa, należy wykonać w przypadku oceny struktur kostnych, mogących ulec uszkodzeniu podczas urazu, a także przy podejrzeniu zmian nowotworowych. Wskazaniem do wykonania RTG oczodołów jest konieczność zbadania ścian kostnych, podejrzenie obecności ciał obcych lub nieprawidłowych zwapnień. Przy odpowiednim ułożeniu głowy możliwe jest także zobrazowanie kanału wzrokowego. Wskazaniem do badania rentgenowskiego żuchwy są jej urazy oraz guzy. Zdjęcia RTG stawów skroniowo żuchwowych wykonuje się w przypadku bólu, występowania trzasków lub trzeszczenia w momencie ruchów żuchwy, a także ograniczenia ruchomości w tym stawie.

Przeciwwskazania względne i bezwzględne do badania głowy z użyciem RTG?

Do wykonania badania RTG głowy istnieje tylko jedno przeciwwskazanie – ciąża. Stanowi ona przeciwwskazanie względne, co oznacza, że badanie rentgenowskie można wykonać tylko w sytuacji, gdy jest ono absolutnie niezbędne do zakończenia procesu diagnostycznego i nie da się zastąpić go innym badaniem, w którym nie wykorzystuje się promieniowania.

Polecane dla Ciebie

Jak wygląda badanie RTG głowy? Jak się do niego przygotować? Ile kosztuje rentgen głowy?

Badanie RTG głowy to proste i szybkie badanie, polegające na uzyskaniu obrazu danej części ciała, przy użyciu promieniowania rentgenowskiego. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, ponieważ zdjęć RTG głowy nie wykonuje się z kontrastem. Ważne jest natomiast, aby w trakcie badania pacjent nie miał na sobie biżuterii, spinek czy innych przedmiotów, mogących jakkolwiek zakłócić obraz. W zależności od badanego obszaru, ustalana jest właściwa pozycja, w jakiej powinien ułożyć się pacjent. Badanie może odbywać się zarówno w pozycji leżącej, jak i stojącej. Osoba przeprowadzająca działania diagnostyczne nie tylko wskazuje przyjęcie odpowiedniego ułożenia ciała, ale może także poprosić o wstrzymanie oddechu na czas robienia zdjęcia (kilka sekund). Pacjent na badanie zabiera ze sobą skierowanie lekarskie, dowód tożsamości, a także wyniki wcześniejszych badań obrazowych tego obszaru ciała. Skierowanie na badanie RTG, tak jak w przypadku każdego badania wykorzystującego promieniowanie  jest konieczne. Nie ma znaczenia, czy wykonywane jest w przypadku badań finansowanych przez NFZ, czy tych przeprowadzanych prywatnie.

Cena prześwietlenia głowy różni się w zależności od placówki, badanego obszaru, obecności opisu badania oraz od ilości wymaganych projekcji. Przeważnie mieści się w zakresie od 50 do 80 zł. Większość placówek przekazuje pacjentowi wynik badania RTG w formie cyfrowej, na płycie CD/DVD.

RTG czy Tomografia komputerowa (CT)? Które badanie głowy pokaże więcej?

Istnieją różne wskazania do wykonania RTG i CT głowy. Badanie RTG jest metodą „z wyboru" przy diagnostyce złamań i nie jest przydatne w ocenie tkanek miękkich. Natomiast tomografia komputerowa jest najlepszą metodą diagnostyczną dla pacjentów po urazie czaszkowo mózgowym, przy podejrzeniu krwiaków i krwawień, a także udarów oraz nowotworów. CT głowy można wykonać z podaniem środka kontrastowego, czyli substancji mającej na celu zwiększenie kontrastu pomiędzy tkankami. Umożliwia ona również diagnostykę takich schorzeń jak wodogłowie czy wady naczyniowe mózgu. Lekarz, podejmując decyzję, na jakie badanie skierować pacjenta, bierze pod uwagę wskazania do wykonania danej procedury, a także wielkość dawki promieniowania, na którą będzie narażony pacjent. CT charakteryzuje się dużo wyższą dawką promieniowania rentgenowskiego, ale jest to również metoda dokładniejsza i pozwalająca na ocenę schorzeń, które nie będą widoczne na zdjęciu RTG.

Czy badanie RTG głowy można wykonać w ciąży? O czym należy pamiętać?

Wykonanie prześwietlenia RTG głowy u kobiety w ciąży jest możliwe w sytuacji, gdy badanie to jest niezbędne do postawienia diagnozy i nie można go zastąpić inną metodą diagnostyczną. Lekarz kierujący na badanie powinien zawrzeć informację o ciąży pacjentki na skierowaniu. Dodatkowo zaraz po wejściu do pracowni rentgenowskiej, przed rozpoczęciem badania, pacjentka ma obowiązek poinformować osobę wykonującą badanie o tym, że jest ciąży. W trakcie wykonywania badania RTG u kobiety ciężarnej duże znaczenie mają osłony osobiste, które należy umieścić na brzuchu oraz miednicy pacjentki. Pozwolą one zmniejszyć dawkę promieniowania otrzymaną przez dziecko, które jest bardzo wrażliwe na szkodliwe działanie promieni rentgenowskich. Kobieta karmiąca piersią może mieć bez problemu wykonane prześwietlenie promieniami rentgenowskimi.

  1. B. Pruszyński, Diagnostyka obrazowa: podstawy teoretyczne i metodyka badań, Warszawa 2016.
  2. B. Pruszyński, A. Cieszanowski, Radiologia: diagnostyka obrazowa, RTG, TK, USG i MR, Warszawa 2014.
  3. N. Samołyk-Kogaczewska i.in., Metody obrazowania anatomicznego i metabolicznego w nowotworach głowy i szyi, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego NOWOTWORY", 3 (4) 2018.
  4.  E. Andrysiak-Mamos i in., Zmiany torbielowate okolicy siodłowo-nadsiodłowej – diagnostyka i leczenie, „Endokrynologia Polska", 69 (2) 2018.
  5. P. Guła i in., Management of craniocerebral trauma in Emergency Department pracitce, „The Journal of Orthopaedics Trauma Surgery & Related Research", 2 (10) 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przesiewowe badanie słuchu

    Badania przesiewowe wykonywane są rutynowo w celu określenia prawdopodobieństwa wystąpienia choroby lub wczesnego jej wykrycia. Już w pierwszych dniach życia dziecka wykonuje się przesiewowe badanie słuchu. Na czym ono polega? Ile trwa?

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czy mutacja genu MTHFR może być przyczyną poronień nawykowych i zakrzepicy?

    Genotyp genu MTHFR pośrednio wpływa na metabolizm i przyswajanie kwasu foliowego w organizmie człowieka. Mutacja w genie MTHFR jest łączona z występowaniem u pacjenta tendencji do nadkrzepliwości i zakrzepicy, nowotworów bądź zwiększonego ryzyka chorób układu krążenia. Doniesienia te jednak bywają sprzeczne i nie znajdują przełożenia na rekomendacje specjalistów w sprawie wdrożenia profilaktycznej diagnostyki mutacji w genie MTHFR. Kwestia niedoborów kwasu foliowego jest szczególnie istotna w planowaniu ciąży, diagnostyce niepowodzeń położniczych i trudności z utrzymaniem ciąży, a także przy ustalaniu przyczyn urodzenia dziecka z wadą cewy nerwowej.

  • Badanie genetyczne BRCA1 i BRCA2 – na czym polega i jak interpretować wyniki?

    Ryzyko wystąpienia nowotworu piersi i jajników u osoby posiadającej mutację genu BRCA wzrasta odpowiednio do około 60% w przypadku raka piersi i do około 40% w przypadku raka jajnika. Badania mutacji BRCA zaleca się kobietom, u których bliskich krewnych wystąpiły co najmniej dwa przypadki zachorowań na złośliwy nowotwór piersi i/lub jajnika, zwłaszcza gdy choroba pojawiła się u krewnego przed 50. rokiem życia.

  • Co to jest antybiogram i jak wygląda to badanie?

    W 1928 roku Alexander Fleming odkrył pierwszy szeroko stosowany antybiotyk – penicylinę. Ten przełomowy moment w historii medycyny doprowadził nie tylko do zmniejszenia liczby zgonów z powodu zakażeń, lecz również zapoczątkował erę antybiotykoterapii. Szerokie zastosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych doprowadziło jednak do sytuacji, w której bakterie potrafią wymykać się leczeniu. Dlatego w podjęciu decyzji o wyborze jak najskuteczniejszego leku z pomocą przychodzi antybiogram.

  • Badanie in vivo – co to jest?

    Badania in vitro i in vivo stanowią nieodłączny element rozwoju medycyny i nauk pokrewnych. Warto wiedzieć, czym się różnią, aby zrozumieć ich znaczenie dla procesu odkrywania nowych leków czy terapii.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Echokardiografia – jak wygląda to badanie, ile trwa?

    Rozwój ultrasonografii pozwolił na nieinwazyjne obrazowanie wielu przestrzeni ludzkiego ciała. Klasyczny aparat USG pozwala nie tylko na obrazowanie jamy brzusznej, ale również serca. Badanie to określa się mianem echokardiografii lub potocznie – echo serca.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij