RTG głowy (czaszka, oczodoły, stawy, nos) – wskazania i przeciwwskazania do badania
Agata Pikulska

RTG głowy (czaszka, oczodoły, stawy, nos) – wskazania i przeciwwskazania do badania

Obrazowanie struktur kostnych czaszki za pomocą RTG jest podstawowym badaniem diagnostycznym, które nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. Głównym przeciwwskazaniem do wykonania prześwietlenia głowy jest ciąża, podczas której tylko w szczególnych przypadkach dopuszcza się wykonanie tego badania. Na RTG może skierować nas tylko lekarz i tylko w uzasadnionych przypadkach. Rentgen głowy nie należy do drogich badań, porównując koszt jego przeprowadzania z tomografem komputerowym lub USG.

RTG (inaczej badanie rentgenowskie, rentgen lub prześwietlenie) to jedno z podstawowych badań zaliczanych do obszaru diagnostyki obrazowej. Jest to badanie szybkie i bezbolesne, a także łatwo dostępne. Bez problemu można je zrobić w większości szpitali. Zdjęcia RTG głowy wykonuje się najczęściej podczas diagnostyki pourazowej. Jakie są inne wskazania do przeprowadzenia badania oraz jak ono wygląda? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

Jakie są wskazania do badania głowy z użyciem RTG?

Wykonując badanie RTG głowy można uzyskać obraz czaszki, twarzoczaszki, kości nosa, oczodołów, żuchwy oraz stawów skroniowo-żuchwowych. Wskazaniem do rentgenu czaszki jest diagnostyka zwapnień wewnątrzczaszkowych oraz zniszczeń kostnych spowodowanych nowotworami, przykładowo szpiczakiem mnogim lub gruczolakiem przysadki. Prześwietlenie może także pokazać wady wrodzone, m.in. wgniecenie podstawy czaszki czy przetrwałe szwy. Zdjęcie rentgenowskie czaszki czasami wykonuje się również przy podejrzeniu zespołu pustego siodła tureckiego (choroba przysadki mózgowej), niemniej dokładniejszą metodą diagnostyczną tego schorzenia jest rezonans magnetyczny.

W przypadku urazów najczęściej wykonuje się tomografię komputerową, ponieważ pozwala ona na wykrycie zmian, takich jak na przykład krwotoki, które mogą towarzyszyć urazom czaszki.

Zdjęcia RTG twarzoczaszki, w tym także kości nosa, należy wykonać w przypadku oceny struktur kostnych, mogących ulec uszkodzeniu podczas urazu, a także przy podejrzeniu zmian nowotworowych. Wskazaniem do wykonania RTG oczodołów jest konieczność zbadania ścian kostnych, podejrzenie obecności ciał obcych lub nieprawidłowych zwapnień. Przy odpowiednim ułożeniu głowy możliwe jest także zobrazowanie kanału wzrokowego. Wskazaniem do badania rentgenowskiego żuchwy są jej urazy oraz guzy. Zdjęcia RTG stawów skroniowo żuchwowych wykonuje się w przypadku bólu, występowania trzasków lub trzeszczenia w momencie ruchów żuchwy, a także ograniczenia ruchomości w tym stawie.

Przeciwwskazania względne i bezwzględne do badania głowy z użyciem RTG?

Do wykonania badania RTG głowy istnieje tylko jedno przeciwwskazanie – ciąża. Stanowi ona przeciwwskazanie względne, co oznacza, że badanie rentgenowskie można wykonać tylko w sytuacji, gdy jest ono absolutnie niezbędne do zakończenia procesu diagnostycznego i nie da się zastąpić go innym badaniem, w którym nie wykorzystuje się promieniowania.

Powiązane produkty

Jak wygląda badanie RTG głowy? Jak się do niego przygotować? Ile kosztuje rentgen głowy?

Badanie RTG głowy to proste i szybkie badanie, polegające na uzyskaniu obrazu danej części ciała, przy użyciu promieniowania rentgenowskiego. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, ponieważ zdjęć RTG głowy nie wykonuje się z kontrastem. Ważne jest natomiast, aby w trakcie badania pacjent nie miał na sobie biżuterii, spinek czy innych przedmiotów, mogących jakkolwiek zakłócić obraz. W zależności od badanego obszaru, ustalana jest właściwa pozycja, w jakiej powinien ułożyć się pacjent. Badanie może odbywać się zarówno w pozycji leżącej, jak i stojącej. Osoba przeprowadzająca działania diagnostyczne nie tylko wskazuje przyjęcie odpowiedniego ułożenia ciała, ale może także poprosić o wstrzymanie oddechu na czas robienia zdjęcia (kilka sekund). Pacjent na badanie zabiera ze sobą skierowanie lekarskie, dowód tożsamości, a także wyniki wcześniejszych badań obrazowych tego obszaru ciała. Skierowanie na badanie RTG, tak jak w przypadku każdego badania wykorzystującego promieniowanie  jest konieczne. Nie ma znaczenia, czy wykonywane jest w przypadku badań finansowanych przez NFZ, czy tych przeprowadzanych prywatnie.

Cena prześwietlenia głowy różni się w zależności od placówki, badanego obszaru, obecności opisu badania oraz od ilości wymaganych projekcji. Przeważnie mieści się w zakresie od 50 do 80 zł. Większość placówek przekazuje pacjentowi wynik badania RTG w formie cyfrowej, na płycie CD/DVD.

RTG czy Tomografia komputerowa (CT)? Które badanie głowy pokaże więcej?

Istnieją różne wskazania do wykonania RTG i CT głowy. Badanie RTG jest metodą „z wyboru" przy diagnostyce złamań i nie jest przydatne w ocenie tkanek miękkich. Natomiast tomografia komputerowa jest najlepszą metodą diagnostyczną dla pacjentów po urazie czaszkowo mózgowym, przy podejrzeniu krwiaków i krwawień, a także udarów oraz nowotworów. CT głowy można wykonać z podaniem środka kontrastowego, czyli substancji mającej na celu zwiększenie kontrastu pomiędzy tkankami. Umożliwia ona również diagnostykę takich schorzeń jak wodogłowie czy wady naczyniowe mózgu. Lekarz, podejmując decyzję, na jakie badanie skierować pacjenta, bierze pod uwagę wskazania do wykonania danej procedury, a także wielkość dawki promieniowania, na którą będzie narażony pacjent. CT charakteryzuje się dużo wyższą dawką promieniowania rentgenowskiego, ale jest to również metoda dokładniejsza i pozwalająca na ocenę schorzeń, które nie będą widoczne na zdjęciu RTG.

Czy badanie RTG głowy można wykonać w ciąży? O czym należy pamiętać?

Wykonanie prześwietlenia RTG głowy u kobiety w ciąży jest możliwe w sytuacji, gdy badanie to jest niezbędne do postawienia diagnozy i nie można go zastąpić inną metodą diagnostyczną. Lekarz kierujący na badanie powinien zawrzeć informację o ciąży pacjentki na skierowaniu. Dodatkowo zaraz po wejściu do pracowni rentgenowskiej, przed rozpoczęciem badania, pacjentka ma obowiązek poinformować osobę wykonującą badanie o tym, że jest ciąży. W trakcie wykonywania badania RTG u kobiety ciężarnej duże znaczenie mają osłony osobiste, które należy umieścić na brzuchu oraz miednicy pacjentki. Pozwolą one zmniejszyć dawkę promieniowania otrzymaną przez dziecko, które jest bardzo wrażliwe na szkodliwe działanie promieni rentgenowskich. Kobieta karmiąca piersią może mieć bez problemu wykonane prześwietlenie promieniami rentgenowskimi.

  1. B. Pruszyński, Diagnostyka obrazowa: podstawy teoretyczne i metodyka badań, Warszawa 2016.
  2. B. Pruszyński, A. Cieszanowski, Radiologia: diagnostyka obrazowa, RTG, TK, USG i MR, Warszawa 2014.
  3. N. Samołyk-Kogaczewska i.in., Metody obrazowania anatomicznego i metabolicznego w nowotworach głowy i szyi, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego NOWOTWORY", 3 (4) 2018.
  4.  E. Andrysiak-Mamos i in., Zmiany torbielowate okolicy siodłowo-nadsiodłowej – diagnostyka i leczenie, „Endokrynologia Polska", 69 (2) 2018.
  5. P. Guła i in., Management of craniocerebral trauma in Emergency Department pracitce, „The Journal of Orthopaedics Trauma Surgery & Related Research", 2 (10) 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Próby wątrobowe (ALAT i ASPAT) — co oznaczają podwyższone wyniki?

    Próby wątrobowe to enzymy, po oznaczeniu których można stwierdzić, w jakim stanie jest wątroba i czy pracuje w prawidłowy sposób. Zalicza się do nich aminotransferazy ASPAT i ALAT oraz gamma-glutamylotranspeptydazę (GGTP). ALAT i ASPAT to najczęściej oznaczane próby wątrobowe. Ich pełne nazwy to aminotransferaza alaninowa, czyli ALAT oraz aminotransferaza asparaginowa — ASPAT.

  • Prawidłowe ciśnienie i puls. Jaka jest norma?

    Serce to najważniejszy narząd w organizmie. To dzięki jego pracy można żyć. Razem z nim współpracuje cały układ krążenia — on także powinien funkcjonować prawidłowo. W innym przypadku zaczynają pojawiać się problemy zdrowotne. Z sercem i układem krążenia są bez wątpienia ściśle związane dwa pojęcia — ciśnienie tętnicze oraz puls.

  • CRP – co oznacza CRP wysokie, a co CRP niskie? O jakich chorobach może świadczyć podwyższone CRP?

    Białko C-reaktywne (CRP) to białko ostrej fazy, stanowiące czuły i szybki marker stanu zapalnego i uszkodzenia tkanek wskutek martwicy, urazu lub infekcji. Oznaczenie poziomu CRP jest wskazane w diagnostyce i monitorowaniu terapii stanów zapalnych i infekcji bakteryjnych, chorób o podłożu autoimmunologicznym i nowotworowym oraz zawału serca. Badanie stężenia CRP pozwala również na ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z grupy ryzyka.

  • Rezonans magnetyczny głowy – co wykrywa, ile kosztuje, jak wygląda badanie?

    Rezonans magnetyczny (MRI) głowy to badanie, w którym wykorzystywane są właściwości pola magnetycznego. Najczęściej MRI głowy zleca się po wypadkach samochodowych i urazach głowy, a także w sytuacji pogłębienia diagnostyki neurologicznej. Główną wadą rezonansu, będącego badaniem refundowanym, jest czas oczekiwania na to prześwietlenie, liczony nawet w miesiącach. 

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • IgE całkowite – wskazania do badania poziomu immunoglobuliny typu E (IgE), normy, wyniki

    Przeciwciała klasy IgE, obok przeciwciał klasy IgG, IgM, IgA i IgD, należą do jednej z pięciu podklas immunoglobulin wytwarzanych przez komórki układu odpornościowego. Cząsteczki immunoglobulin klasy IgE wytwarzane są w odpowiedzi na alergeny i obecność pasożytów. Badanie poziomu IgE całkowitego wykonywane jest w przebiegu diagnostyki alergii, atopii i parazytoz (obecność pasożytów w organizmie). Poziom IgE całkowitego zależy od wieku pacjenta, najniższy jest u noworodków i niemowląt, a maksimum osiąga pomiędzy 10. a 15. rokiem życia pacjenta.

  • Badanie poziomu witaminy D, metabolit 25(OH). Normy, cena, interpretacja wyników

    Witamina D bierze udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu, wpływa również na prawidłową budowę i funkcję kości. Oznaczenie poziomu witaminy D ma zastosowanie m.in. w diagnostyce i leczeniu osteoporozy, osteomalacji i krzywicy, chorób wątroby i nerek, a także w monitorowaniu leczenia kortykosteroidami, lekami immunosupresyjnymi i przeciwpadaczkowymi oraz suplementacji witaminą D u pacjentów, którym ją zlecono.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij