Podgrzybek – rodzaje i wartości odżywcze. Jak przyrządzać i ile gotować podgrzybki? Zdrowe przepisy z podgrzybkami

Podgrzybek jest jednym z najczęściej zbieranych grzybów w polskich lasach. Świetnie nadaje się do wykorzystania świeżo po grzybobraniu, można go także użyć do mrożenia, suszenia, marynowania lub konserwowania w puszkach. Podgrzybek ma intensywny smak i zapach – jest bardzo ceniony przez wielu grzybiarzy. Przez to, że jest trochę tańszy od prawdziwków, a nadal bardzo smaczny, często gości na wielu polskich stołach, w wielu urozmaiconych daniach.  

Podgrzybek – charakterystyka, występowanie i rodzaje

Podgrzybek należy do rodziny borowikowatych. Poza najbardziej popularnym podgrzybkiem brunatnym dużą popularnością cieszą się także podgrzybek zajączek, podgrzybek złotawy i podgrzybek żeberkowaty. Podgrzybek brunatny rośnie w lasach, przeważnie iglastych, ale także niektórych liściastych, od czerwca do listopada. Występuje gromadnie w pobliżu sosen albo w miejscach nagromadzonego ściętego drewna. 

Jego kapelusze są lekko spłaszczone w kolorze kasztanowego brązu, które im starszy grzyb, tym robią się lekko jaśniejsze. Wielkość podgrzybka może być bardzo różna – od 3 do 15 centymetrów. Spód kapelusza składa się z jasnooliwkowych rurek. W miejscu uszkodzenia nabierają one sinego, a nawet błękitnego koloru, przez co często nazywane są potocznie przez grzybiarzy siniakami. 

Nóżka podgrzybka jest koloru ciemnożółtego i ma kształt walca i długość kilkunastu centymetrów. Jego powierzchnia pokryta jest sztywnymi włóknami. Młode owocniki mają trzon nie walcowaty, a beczułkowaty i pokryty siateczką. Miąższ podgrzybka brunatnego jest biały lub lekko żółty, a po nacięciu nożykiem nabiera sinego odcienia. Smak jest bardzo delikatny i miły dla podniebienia. Zapach jest intensywny, mocno grzybowy. 

Wartości odżywcze podgrzybka 

Kapelusze podgrzybka brunatnego dostarczają pewną ilość witamin z grupy B (B1, B2, B3), D, E oraz A. Ponadto zawierają składniki mineralne: fosfor, potas, sód, wapń, żelazo, cynk, jod, mangan i miedź. Owocniki podgrzybka zawierają także znaczące ilości błonnika, dzięki czemu może poprawiać funkcjonowanie jelit.

Jak przyrządzać podgrzybki? 

Podgrzybki po zebraniu koniecznie trzeba oczyścić z piasku, mchu i innych zanieczyszczeń, a następnie należy oskrobać nóżkę. Jeśli będą spożywane od razu, można je przepłukać w wodzie. Jeśli będą mrożone lub suszone, ten etap należy pominąć. Kolejnym krokiem jest pokrojenie większych grzybów – zazwyczaj kroi się je w plasterki. Mniejsze owocniki mogą być wykorzystane w całości.

Zdrowe przepisy z podgrzybkami 

Sos z podgrzybków – podgrzybki w śmietanie 

Składniki: 

• 1 płaska łyżeczka masła klarowanego (w dietetycznej, bardziej zdrowej wersji zamień na olej), 
• 125 g podgrzybków,
• 1/4 cebuli, 
• 1 ząbek czosnku,
• szczypta soli i pieprzu,
• kilka kropli soku z cytryny,
• 50 ml śmietanki 30% (w wersji dietetycznej użyj jogurtu greckiego lub naturalnego),
• 2 łyżki posiekanej natki pietruszki.

Grzyby pokrój na ćwiartki (mniejsze) lub plasterki (większe). Cebulę posiekaj w kostkę, czosnek w cienkie plasterki lub przeciśnij przez praskę. Na patelni lub w rondelku z grubym dnem rozgrzej tłuszcz i podsmaż na średnim ogniu cebulę i czosnek, uważając, aby się nie przypaliły. Dodaj podgrzybki i smaż przez około kwadrans, mieszając ,aby się nie przypaliły. Dodaj sok z cytryny, sól, pieprz i śmietankę lub jogurt. W przypadku śmietanki gotuj kilka minut, w razie użycia jogurtu ściągnij z ognia i tylko wymieszaj, aby sos się nie ściął. Posyp natką pietruszki i podawaj z makaronem, pieczywem lub innymi dodatkami. 

Makaron z podgrzybkami 

Składniki: 

• porcja sosu z podgrzybków (z przepisu wyżej),
• łyżka parmezanu lub płatków drożdżowych, 
• 100 g makaronu (najlepiej nadaje się tagliatelle). 

Makaron ugotuj al dente. Do sosu z podgrzybków dodaj łyżkę wody spod makaronu. Wymieszaj z makaronem i posyp parmezanem oraz natką pietruszki. 

Polędwiczki z sosem grzybowym 

Składniki: 

• porcja sosu z podgrzybków (z przepisu wyżej),
• 150 g polędwiczki wieprzowej, 
• 1 łyżeczka oleju, 
• szczypta soli i pieprzu, 
• 3 ziemniaki.

Oczyść mięso z błonek i pokrój na plastry. Ziemniaki ugotuj w wodzie. Polędwiczki posmaruj olejem i grilluj na rozgrzanej patelni, przypraw. Podawaj z sosem z podgrzybków i z ziemniakami. 

Zupa z podgrzybków 

Składniki na 4 porcje: 

• 600 g podgrzybków, 
• 1 nieduża cebula, 
• 2 łyżki oleju, 
• 1,5 litra bulionu warzywnego, drobiowego lub wołowego, 
• 100 ml śmietanki kremówki 12% (w wersji dietetycznej mleko),
• 120 g drobnego makaronu lub łazanek, 
• pęczek natki pietruszki. 

Grzyby oczyść i pokrój na plasterki. W garnku rozgrzej olej i zeszklij na nim pokrojoną w kostkę cebulę. Dodaj grzyby i smaż, mieszając co jakiś czas przez 5 minut. Zalej bulionem i gotuj kwadrans. Dodaj śmietankę lub mleko. Podawaj z ugotowanym makaronem, posypane obficie posiekaną natką. 

Jajecznica z podgrzybkami 

Składniki: 

• 100 g podgrzybków,
• 1/2 cebuli,
• 1 łyżeczka oleju, 
• 3 jajka, 
• szczypta soli i pieprzu,
• 2 łyżki posiekanej natki pietruszki,
• 2 kromki chleba żytniego.

Oczyść grzyby i pokrój je w plasterki. Cebulę posiekaj w kostkę. Na patelni rozgrzej olej i podsmaż cebulę do zezłocenia. Dodaj grzyby i smaż 5 minut, mieszając. Wbij jajka, przypraw i smaż do takiego ścięcia się masy jajecznej jak lubisz. Podawaj jajecznicę z pieczywem (może być stostowane) posypaną natką. 

Tofucznica z podgrzybkami - „bezjajeczna” jajecznica 

Składniki: 

• 100 g podgrzybków,
• 1/2 cebuli, 
• 1 łyżeczka oleju, 
• 1 kostka tofu (180 g), 
• 1 łyżka płatków drożdżowych, 
• szczypta kurkumy, czarnej soli Kala Namak i pieprzu,
• 2 łyżki posiekanej natki pietruszki,
• 2 kromki chleba żytniego.

Oczyść grzyby i pokrój je w plasterki. Cebulę posiekaj w kostkę. Na patelni rozgrzej olej i podsmaż cebulę do zezłocenia. Dodaj grzyby, smaż 5 minut, mieszając. Pokrusz tofu, płatki drożdżowe i wszystkie przyprawy. Przesmaż kilka minut, co chwilę mieszając. Podawaj tofucznicę z pieczywem (może być stostowane) posypaną natką.