Matcha – właściwości i sposób parzenia zielonej herbaty w proszku

Matcha to zielona herbata w proszku, która od wieków jest znana w Japonii. Jej charakterystyczny smak oraz liczne właściwości zdrowotne sprawiają, że szybko zyskała popularność także w innych krajach. Sproszkowana forma matchy pozwala na wykorzystywanie jej nie tylko w tradycyjny sposób. Często dodaje się ją do ciast, koktajli, a nawet domowych kosmetyków. Jakie są właściwości matchy? Jak prawidłowo parzyć zieloną herbatę matcha? 

Zielona herbata spożywana jest od ponad pięciu tysięcy lat, głownie w Chinach i Japonii. Wzrost świadomości żywieniowej sprawił, że jest ona coraz częściej wybierana również i w Europie. Na rynku znajduje się wiele rodzajów zielonych herbat. Jedną z nich jest matcha, która uznawana jest przez wielu za najzdrowszą na świecie. Jakie właściwości posiada matcha? Jak prawidłowo ją przygotowywać i gdzie znalazła swoje zastosowanie? 

Matcha – co to takiego? 

Matcha to rodzaj japońskiej zielonej herbaty o charakterystycznym, intensywnym kolorze. Pochodzi z rejonów Nishio i Uji Tawara położonych w prefekturze Aichi (centralna część wyspy Honsiu), charakteryzującymi się łagodnymi warunkami klimatycznymi. Matcha otrzymywana jest z wysokogatunkowej herbaty Gyokuro, która jest dokładnie mielona, aż do otrzymania konsystencji podobnej do talku. Roślina, z której produkowana jest matcha (Camellia sinensis) uprawiana jest w zacienionych miejscach. Na trzy do czterech tygodni przed zbiorem krzewy przykrywane są bambusowymi lub materiałowymi matami, aby ograniczyć dostęp słońca. W rezultacie liście produkują większą ilość chlorofilu, nabierają ciemniejszej barwy oraz zmniejszają wytwarzanie taniny. Takie działanie poprawia jakość herbaty, a także zwiększa poziom aminokwasów, dzięki czemu zyskuje ona słodszy i bardziej aromatyczny smak.  

Zielona herbata matcha – właściwości 

Na uwagę zasługuje duże stężenie zawartych w niej przeciwutleniaczy (antyoksydantów) – naturalnych substancji chroniących nasz organizm przed chorobami serca, mózgu, oczu, skóry, większością rodzajów nowotworów, a także spowalniających procesy starzenia. Jedna filiżanka matchy dostarcza pięć razy więcej substancji przeciwutleniających niż jakikolwiek inny artykuł spożywczy. 

Matcha posiada cztery razy więcej L-teaniny niż zwykła zielona herbata, przez co korzystanie wpływa na procesy neuropsychiczne – uspokaja, odpręża, poprawia funkcjonowanie pamięci oraz zwiększa koncentrację. Ponadto zawartość L-teaniny niweluje działanie zawartej w herbacie kofeiny, dzięki czemu nie pojawiają się reakcje takie jak po wypiciu kawy (nadpobudliwość, nerwowość, podwyższone ciśnienie).  

Osoby, które chcą zredukować tkankę tłuszczową również powinny lepiej przyjrzeć się tej herbacie. Badania wykazują, że wysokie stężenie katechin w matchy przyspiesza metabolizm oraz wspiera odchudzanie. Naukowo potwierdzona jest również teza, że picie naparu przed treningiem prowadzi do wzrostu spalania tłuszczu aż o 25%.

Uważa się, że dzięki wysokiej zawartości chlorofilu, matcha odznacza się właściwościami „oczyszczającymi” i „odtruwającymi” komórki naszego ciała, wspomaga usuwanie z organizmu metali ciężkich oraz toksyn. Matcha zawiera także witaminę A, C, E, K i kompleks witamin B, a także pierwiastki śladowe. Każda filiżanka herbaty dostarcza więc niesamowitej ilości składników wzmacniających naszą odporność. Nic więc dziwnego, że Japończycy nazywają ją „eliksirem zdrowia” i spożywają od ponad dziewięciuset lat.  

Herbata matcha – jak parzyć?  

Tradycyjne przyrządzanie matchy wywodzi się z japońskiej ceremonii herbacianej (chanoyu) i wiąże z ponadgodzinnym rytuałem. Jednakże w zaciszu domowym możemy zrobić to znaczenie szybciej. Do tradycyjnego przyrządzenia potrzebować będziemy: czarki (matchawan), bambusowej trzepaczki (chasen) oraz opcjonalnie bambusowej łyżeczki (chashaku).

Herbatę matcha można przygotować na dwa sposoby. Pierwszy z nich, bardziej popularny, to usucha, polegający na wsypaniu do czarki dwóch bambusowych łyżeczek lub jednej zwykłej małej łyżeczki proszku, a następnie zalaniu 100 ml wody o temperaturze 80°C i intensywnym wymieszaniu chasenem do momentu powstania gęstej piany. Jeżeli herbata jest zbyt mocna, można dolać wody. Drugi sposób zarezerwowany jest dla uroczystych ceremonii, nazywanych koicha. W tym przypadku należy 5 bambusowych łyżek zalać 30 ml wody, przez co napar jest bardzo gęsty. Koichę przyrządza się w jednym naczyniu, a następnie dzieli między gości.  

Jeżeli nie chcemy inwestować w tradycyjne przyrządy potrzebne do parzenia herbaty, z powodzeniem możemy wykorzystać sprzęty, które znajdziemy w domu np. zwykły spieniacz do mleka lub shaker. W pierwszym przypadku do szklanki lub kubka wsypujemy łyżeczkę matchy, zalewamy 100 ml wody (80°C) i mieszamy z wykorzystaniem spieniacza. Następnie możemy rozcieńczyć herbatę wodą, jeżeli jest zbyt mocna. Jeżeli chcemy użyć shakera, to wsypujemy łyżeczkę herbaty, zalewamy gorącą wodą i energicznie wstrząsamy kilka razy.  

Matcha – zastosowanie   

Oprócz picia w tradycyjny sposób klasyczną wersję herbaty urozmaicić można dodatkiem przypraw i owoców. W upalny dzień dobrym pomysłem będzie podanie herbaty na zimno z kostkami lodu. Picie matchy jako napoju to nie jej jedyne zastosowanie. Wykorzystywana jest głównie w kuchni japońskiej, ale również coraz częściej spotkać ją można na Zachodzie. Roślina ta świetnie sprawdzi się jako uzupełnienie dań głównych np.: zup, sosów, sałatek, naleśników, ale przede wszystkim i deserów w postaci naparu lub suszu. Jest wykorzystywana przez cukierników do słodkich wypieków: ciast, kremów, lodów czy koktajli. Ze względu na swój wyrazisty kolor i aromat, nadaje charakter wielu potrawom.