Wybity palec – objawy, leczenie, rehabilitacja wybitego palca u stopy i wybitego palca u ręki

Wybity palec to potoczne określenie dla zwichnięcia paliczków rąk lub stóp. Do tego typu urazów dochodzi najczęściej podczas uprawiana kontaktowych dyscyplin sportowych, gdy na staw działa duża siła. Objawy wybitego palca to silny ból, obrzęk, mrowienie i drętwienie, a także znaczne ograniczenie ruchomości. Czasami dochodzi również do złamania palca, wówczas objawy są podobne, a rodzaj urazu można stwierdzić, wykonując RTG. Jak leczy się wybity palec? Jak przebiega rehabilitacja?

Wybity palec – najczęstsze przyczyny urazu palca

Mianem wybitego palca określa się nienaturalne ustawienie kości paliczków względem siebie. Dochodzi do niego na skutek działania sił mechanicznych prowokujących duże obciążenie – tak, jak ma to miejsce podczas uprawiania sportu. Źródła naukowe podają, że są to dość często występujące urazy. 

Mechanizm kontuzji to najczęściej bezpośredni upadek, uderzenie, skręcenie lub zmiażdżenie. Znaczenie ma także pozycja gracza oraz dominacja ręki. Zwichnięcia w stawach międzypaliczkowych dalszych należą do rzadkości. 

Wybity palec – objawy. Jak sprawdzić, czy palec jest wybity?

Miejsce urazu jest wyraźnie widoczne z powodu obrzęku. Pozostałe objawy wybitego palca to:

• miejscowy ból,
• tkliwość palpacyjna,
• osłabienie siły mięśniowej,
• drętwienie oraz mrowienie palca,
• może występować sinienie, upośledzenie czucia,
• mocno ograniczone możliwości ruchowe palca.

Jak wygląda wybity palec? Zwichnięty palec wykazuje nienaturalne ustawienie oraz upośledzenie możliwości chwytu. Taka zmiana wyglądu anatomicznego oraz ubogość funkcji pozwala z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że palec jest wybity. Ostatecznie wymaga jednak potwierdzenia za pomocą zdjęcia rentgenowskiego. 

Wybity palec – leczenie. Stłuczenie czy złamanie palca?

Jak leczyć wybity palec? Leczenie wybitych palców zarówno u dorosłych, jak i u dziecka to najpierw określenie dyslokacji paliczków za pomocą zdjęcia rentgenowskiego. Następnie lekarz dokonuje przywrócenia właściwych relacji anatomicznych, poprzez nastawienie palca. Następnie zabezpiecza się staw poprzez unieruchomienie, co pozwala na ustabilizowanie naturalnego ustawienia wcześniej wybitego palca. W tym celu można zastosować opatrunek gipsowy lub alternatywnie ortezę usztywniającą na okres blisko 3 tygodni. W dalszej kolejności konieczne jest podjęcie usprawniania, celem przywrócenia pełnego zakresu ruchomości oraz funkcji. 

Stłuczenie palca to niegroźny uraz, niewymagający unieruchomienia w opatrunku gipsowym. Zazwyczaj wystarcza schładzanie z użyciem kompresów chłodzących czy lodu. W sytuacji uporczywych dolegliwości bólowych można zastosować środki farmakologiczne. Często stosuje się aplikacje z Kinesiology Tapingu (kinesiotaping) w celu przyśpieszenia redukcji ewentualnego obrzęku oraz okresowego wspomagania funkcji zbitego palca.

Złamany palec to już konieczność unieruchomienia w gipsie. Aby móc zróżnicować pomiędzy złamaniem, a zwichnięciem konieczne jest obrazowanie z wykorzystaniem zdjęcia RTG. Inaczej nie jest możliwe stuprocentowe stwierdzenie rodzaju urazu. 

Wybity palec u ręki – sposoby na wybity kciuk

W początkowym okresie ulgę w bólu mogą przynosić miejscowe okłady chłodzące w postaci okładów żelowych, lodu, suchego lodu w sprayu lub zwyczajnie zimnej wody. Od razu należy przystąpić do usztywnienia stawu oraz założenia uciskowego opatrunku. Jest to bardzo istotne, ponieważ zabezpieczy staw przed dalszą dyslokacją oraz zredukuje wysięk, którego duża ilość może utrudniać postawienie właściwej diagnozy i przebieg postępowania usprawniającego. 

Objawy i leczenie wybitego kciuka są takie same, jak w przypadku opisanego wcześniej zwichnięcia palców. Tylko lekarz w oparciu o znajomość anatomii wie, jak nastawić wybity kciuk. 

Wybity palec u stopy – sposoby na zwichnięty palec w stopie

Wybity palec u nóg dyktuje podobne postępowanie, jak w przypadku wybicia kciuka. Trudnością może być brak możliwości całkowitego wyłączenia stopy z użytku. Ważne jest wówczas ograniczenie obciążania, co jest znacznie łatwiejsze w przypadku kończyny górnej, gdyż chcąc się przemieszczać, nie musimy obciążać rąk. Wybity palec u stopy – tak jak w przypadku wybitego palca u ręki – poddaje się schładzaniu, unieruchomieniu do czasu wygojenia, czyli na okres około 3 tygodni. 

Wybicie palca – rehabilitacja

Zwichnięcie palca dyktuje specjalistyczne postępowanie fizjoterapeutyczne. Po nastawieniu wybitego palca i usunięciu unieruchomienia można rozpocząć rehabilitację. Aby przywrócić jego funkcje, warto wiedzieć dokładnie, co robić i ile się goi. Bardzo ważny jest odpoczynek i ograniczenie dotychczasowej aktywności sportowej. Procedura usprawniania nakazuje zastosowanie czynników fizykalnych o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i regeneracyjnym. Mowa tutaj  o miejscowym schładzaniu z wykorzystaniem par ciekłego azotu – krioterapia miejscowa, wykorzystaniu leczniczych właściwości wody – hydroterapia, ekspozycji pole magnetyczne – magnetoterapia, a także laseroterapia i jonoforeza z jonami leków. Zabiegi te należy traktować jako przygotowanie do pracy manualnej, uzupełnienie terapii ruchowej. 

Fizjoterapeuta może zastosować na wybity palec mobilizacje przywracające tzw. grę stawową, odtwarza również ruchy ślizgu, dokonuje mobilizacji z wykorzystaniem technik powięziowych. Pacjent może wykonywać ćwiczenia z użyciem przyrządów, tablic manualnych. Takie działania pozwalają na odbudowanie liniowości, siły mięśniowej oraz pełnego zakresu ruchomości. 

Ostatnim etapem rehabilitacji wybitego palca jest wdrożenie ćwiczeń zawierających elementy uprawianych przed urazem dyscyplin sportowych, aby stopniowo przygotować pacjenta do powrotu do sportu. Procedura jest podobna zarówno, jeśli chodzi o wybity mały palec u ręki, wybity palec w stopie, wybity duży palec w stopie czy wybity kciuk. Bardzo często profilaktycznie, przy początkowym powrocie do aktywności, stosuje się aplikacje ze sztywnego lub miękkiego tapingu. Pozwala to dobrze stabilizować i asekurować staw, aby uchronić przed ponowną kontuzją. Na koniec warto zaznaczyć, że zwichnięcie palca może być podstawą do ubiegania się o odszkodowanie. Chodzi tutaj głównie o dzieci, które doznały niefortunnego urazu na zajęciach sportowych.