Przepuklina pępkowa u niemowląt – przyczyny i objawy. Jak wygląda leczenie przepukliny pępkowej u noworodka?

Przepuklina pępkowa jest dość częstą dolegliwością występującą u niemowląt, zwłaszcza urodzonych przedwcześnie. Zdecydowana większość przepuklin pępkowych zanika samoistnie wraz z wiekiem dziecka, dlatego u dzieci zaleca się postępowanie obserwacyjne. W przypadku dużych przepuklin pępkowych lub gdy pojawią się objawy uwięźnięcia, należy pilnie zgłosić się do lekarza, gdyż może być konieczne wykonanie zabiegu chirurgicznego.  

Czym jest i jak wygląda przepuklina pępkowa (hernia umbilicalis) u niemowląt? 

Przepuklina powstaje na skutek uwypuklenia narządów jamy brzusznej przez osłabione powłoki brzucha na zewnątrz, tworząc wyczuwalne i widoczne wybrzuszenie. Przepuklina prawdziwa składa się z wrót, przez które uwypukla się worek przepuklinowy zawierający błony wyścielające wewnętrzną ścianę jamy brzusznej (otrzewną) oraz fragmenty lub pętle jelitowe. 

Przepuklina pępkowa u niemowląt powstaje na skutek przemieszczenia się pętli jelitowych lub ich fragmentów przez pierścień pępkowy. Występuje ona stosunkowo często u niemowląt, zazwyczaj dotyczy dzieci urodzonych przedwcześnie. Zdecydowana większość przypadków przepuklin pępkowych u dzieci ustępuje samoistnie, gdyż dochodzi do spontanicznego zamykania się pierścienia pępkowego wraz z rozwojem mięśni brzucha. Dlatego też po stwierdzeniu obecności przepukliny pępkowej u dziecka zaleca się obserwację, czy ulega ona zanikaniu wraz ze wzrostem dziecka.  

Przepuklina pępkowa u niemowląt – przyczyny  

Przepuklina pępkowa powstaje na skutek uwypuklenia szybko rosnącego jelita w życiu płodowym przez szeroki pierścień pępkowy do sznura pępowinowego. Zazwyczaj po kilku tygodniach pierścień pępkowy zmniejsza się i zamyka, co powoduje wepchnięcie jelita do jamy brzusznej. W przypadku zahamowania tego procesu dochodzi do rozwoju przepukliny pępkowej. Przepuklina pępkowa występuje częściej u wcześniaków i dzieci z chorobami tkanki łącznej.  

Przepuklina pępkowa u niemowląt – objawy  

Przepuklina pępkowa u noworodka może być obecna podczas porodu lub pojawić się w późniejszym etapie, gdy dochodzi do wzmacniania się mięśni brzucha i wytwarzaniu przez nie większego ciśnienia w jamie brzusznej. Zazwyczaj ma ona postać niebolesnego i miękkiego uwypuklenia w okolicy pępka, które przy delikatnym ucisku daje się odprowadzić do brzucha.  

Uwięźniecie przepukliny pępkowej zdarza się bardzo rzadko i objawia się bolesnością i obrzękiem okolicy pępkowej. W przypadku uwięźnięcia worka przepuklinowego dochodzi do niedokrwienia ściany jelita i niedrożności przewodu pokarmowego. Dziecko z uwięźniętą przepukliną jest zazwyczaj niespokojne, płaczliwe, może wymiotować. U dzieci z przepukliną, w sytuacji płaczu bez uchwytnej przyczyny, należy zawsze sprawdzić, czy nie doszło do uwięźnięcia przepukliny.  

Leczenie przepukliny pępkowej u niemowlaka  

Zdecydowana większość przepuklin pępkowych u dzieci (ok. 90% przypadków) nie wymaga leczenia chirurgicznego i zamyka się samoistnie do ukończenia 5. roku życia. Jeśli przepuklina u dziecka powiększa się, należy udać się z dzieckiem do chirurga dziecięcego. Wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu operacyjnego jest przepuklina o dużych rozmiarach lub nieulegająca samoistnemu zamknięciu, a także występująca u dzieci z chorobami tkanki łącznej. Celem operacji jest zapobiegnięcie uwięźnięciu przepukliny.  

Ważne jest także zróżnicowanie, czy u dziecka występuje przepuklina pępkowa czy przepuklina kresy białej, ze względu na inne postępowanie. W przeciwieństwie do przepukliny pępkowej, przepuklina kresy białej nie ulega samoistnemu zamknięciu i wymaga wykonania zabiegu operacyjnego. 

Nawroty po operacji przepukliny pępkowej są rzadkie. Zdarza się, że przepuklina pępkowa nawraca u osób otyłych.  

Domowe sposoby na przepuklinę pępkową u noworodka 

Przepuklina pępkowa u zdecydowanej większości dzieci ustępuje samoistnie wraz z wiekiem, dlatego w przypadku niebolesnych i bezobjawowych przepuklin pępkowych zalecane jest postępowanie wyczekujące. Metody mające na celu ucisk okolicy przepukliny czy plastry mają wpływ na wyrównanie uwypuklenia w okolicy przepukliny, jednakże nie usuwają przyczyny jej powstawania jaką jest drożny pierścień pępkowy, który najczęściej zamyka się samoistnie wraz z wiekiem.  

Obecnie nie są znane sposoby zapobiegania przepuklinie pępkowej.