Choroby przełyku – które występują najczęściej i jak je rozpoznać?
Piotr Ziętek

Choroby przełyku – które występują najczęściej i jak je rozpoznać?

Wśród najczęstszych schorzeń w obrębie przełyku wymienia się m.in. chorobę refluksową, kandydozę, żylaki oraz achalazję przełyku. Diagnostyka chorób w tej części układu pokarmowego obejmuje głównie badanie endoskopowe, które pozwala ocenić np. stan błony śluzowej. Jakie inne badania wykonuje się w rozpoznaniu chorób przełyku i w jaki sposób się je leczy? 

Przełyk to część przewodu pokarmowego łącząca gardło z żołądkiem. Składa się on z dwóch warstw błony mięśniowej, a od wewnątrz jest wyścielony błoną śluzową. Choroby przełyku dotyczą m.in. nieprawidłowości w jego budowie, zaburzonej funkcji przełyku lub uszkodzeń poszczególnych jego części. Jedną z najczęstszych chorób jest choroba refluksowa przełyku. 

Choroby przełyku – symptomy chorego przełyku

Choroby przełyku dają różne objawy. Stosunkowo częstą dolegliwością jest zgaga. Jest to uczucie piekącego bólu za mostkiem. Zwykle nasila się on po spożyciu produktów drażniących błonę śluzową, takich jak alkohol, kwaśne owoce i warzywa, pikantne przyprawy. Dolegliwości nasilają się także w pozycji leżącej, podczas wysiłku fizycznego oraz po zjedzeniu obfitego i ciężkostrawnego posiłku. Uczuciu zgagi często towarzyszą kwaśne odbijania, zarzucanie treści pokarmowej do gardła oraz suchy kaszel, szczególnie po przebudzeniu.

Choroby przełyku objawiają się również problemami z przełykaniem. Utrudniony może być zarówno pasaż dużych kęsów pokarmów stałych, jak również płynów.

W skrajnych przypadkach występują objawy niedrożności górnego odcinka przewodu pokarmowego takie jak obfite, uporczywe wymioty. Stanom zapalnym błony śluzowej przełyku może towarzyszyć ból pojawiający się podczas przełykania pokarmu. Niektóre choroby przełyku mogą predysponować do krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, które objawia się wymiotami żywo czerwoną krwią lub obecnością smolistych, biegunkowych stolców.

Z kolei u noworodków i niemowląt pierwszymi zauważalnymi symptomami chorób przełyku mogą być krztuszenie się, nieprzyjmowanie pokarmu oraz spowolnienie wzrastania.

Najczęstsze choroby przełyku

Zdecydowanie najczęstszym schorzeniem przełyku jest choroba refluksowa. Niektóre badania wykazują, że w państwach zachodnich nawet 20% dorosłych doświadcza objawów refluksu. Pozostałe choroby przełyku występują znacznie rzadziej.

Choroba refluksowa przełyku

O chorobie refluksowej przełyku mówimy, gdy pojawiają się typowe objawy zarzucania kwaśnej treści żołądkowej do przełyku oraz w przypadku uszkodzenia błony śluzowej przełyku. Chorobę tą powoduje wiele czynników. Czasami trudno jednoznacznie wskazać przyczynę. Znanymi czynnikami ryzyka refluksu są np. przepuklina rozworu przełykowego, otyłość brzuszna, ciąża, twardzina układowa oraz przyjmowanie niektórych leków, np. antykoncepcyjnych.

Grzybica przełyku

Grzybica przełyku to schorzenie, w przebiegu którego rozwija się zakażenie grzybicze błony śluzowej przełyku. Najczęściej czynnikiem etiologicznym zakażenia są drożdżaki z rodzaju Candida. Dlatego też często używa się określenia „kandydoza przełyku”. Choroba ta jest typowa dla osób o obniżonej odporności. Rozwija się m.in. u osób przyjmujących leki osłabiające działanie układu odpornościowego, takie jak: sterydy, immunosupresanty stosowane przy przeszczepach, niektóre statyki i leki przeciwnowotworowe. Grzybica przełyku może pojawić się także u chorych na AIDS oraz niektóre nowotwory hematologiczne.

Żylaki przełyku

Żylaki przełyku są skutkiem zwiększonego ciśnienia krwi w układzie wrotnym. Często jest to powikłanie marskości wątroby spowodowanej przewlekłym nadużywaniem alkoholu. Żylaki przełyku są szczególnie niebezpieczną chorobą, ponieważ często nie dają wyraźnych objawów, a mogą prowadzić do zagrażającego życiu krwawienia. Kluczowe znaczenie ma w tym przypadku profilaktyka polegająca na całkowitym zaprzestaniu spożywania alkoholu oraz przyjmowaniem leków obniżających ciśnienie w układzie wrotnym. Żylaki przełyku mogą być również skutkiem uszkodzenia wątroby w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby.

Achalazja przełyku

Achalazja to rodzaj wrodzonego zaburzenia czynności przełyku. Polega ona na niepełnym rozkurczu dolnego zwieracza przełyku, znajdującego się przy granicy z żołądkiem. Dodatkowo występują zaburzenia ruchów perystaltycznych przełyku. Skutkiem tego jest powstanie zwężenia przełyku w jego końcowej części oraz nadmiernego poszerzenia przełyku powyżej zwężenia. Chorobie tej towarzyszą typowe objawy dysfagii, czyli zaburzenia połykania, a także zgaga i uporczywe wymioty. Achalazja zwiększa także ryzyko rozwoju raka przełyku.

Powiązane produkty

Najczęstsze choroby przełyku u dzieci

W przypadku dzieci charakter chorób przełyku jest zupełnie inny. Ze względu na różnice anatomiczne, niedojrzałość przewodu pokarmowego oraz skłonności do pewnych zachowań dominują przede wszystkim problemy związane z połknięciem ciała obcego lub oparzeniem przełyku. Ciałem obcym mogą być nie tylko przedmioty, ale również zbyt duży kęs pokarmowy.

Szczególnie niebezpieczne jest połknięcie baterii. Wylewające się z niej substancje powodują oparzenie chemiczne przełyku lub żołądka. Do oparzenia przełyku może dojść zarówno w wyniku połknięcia gorącego płynu lub pożywienia, jak również substancji żrącej. Powodem problemów z przełykiem u dzieci mogą być także wady wrodzone takie jak zwężenie przełyku, niewykształcenie przełyku lub przetoki przełykowo-tchaiwcze.

Diagnostyka chorób przełyku – jakie badania się wykonuje? 

Podstawowe znaczenie w diagnostyce wielu chorób przełyku ma badanie endoskopowe. Podczas panendoskopii wprowadza się do przełyku specjalny aparat, który umożliwia ocenę stanu błony śluzowej przełyku, pobranie wycinków do badań histopatologicznych, a nawet doraźne tamowanie krwawienia. Za pomocą endoskopu możliwe jest także usunięcie niektórych ciał obcych z przełyku.

Przy podejrzeniu niektórych chorób wykorzystuje się także badania obrazowe. Zdjęcie RTG z kontrastem podanym doustnie pozwala uwidocznić zmiany w świetle przełyku takie jak zwężenia, guzy, żylaki. Przy podejrzeniu obecności ciała obcego można wykonać zdjęcie RTG po połknięciu wacika nasączonego środkiem kontrastującym. Jeśli zatrzyma się on na przeszkodzie, możliwe będzie określenie lokalizacji ciała obcego.

Czasami przy podejrzeniu choroby refluksowej wykonuje się tzw. pH-metrię przełyku. Badanie to pozwala stwierdzić zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku.

W diagnostyce zaburzeń czynności przełyku wykorzystuje się z kolei manometrię przełyku. Pozwala ona zmierzyć ciśnienie w różnych miejscach przełyku oraz w różnych momentach przełykania. Badanie to wykonuje się rzadko, głównie gdy nie uda się ustalić przyczyny zaburzeń funkcji przełyku w pozostałych badaniach.

Leczenie chorób przełyku 

Sposób leczenia zależy od rodzaju choroby przełyku. Od pewnego czasu mamy możliwość leczenia farmakologicznego choroby refluksowej przełyku. Stosuje się leki obniżające wydzielanie kwasu żołądkowego z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP) lub blokerów receptora H2. Część z nich jest dostępna bez recepty. W schorzeniu tym bardzo duże znaczenie ma także modyfikacja diety i stylu życia. Należy unikać potraw, które mogą nasilać dolegliwości. Jeśli leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne lub z jakiegoś powodu stosowanie wymienionych leków jest przeciwwskazane, można rozważyć zabieg chirurgiczny, tzw. fundoplikację. Zabieg ten jest również metodą leczenia przepukliny rozworu przełykowego.

W grzybicy przełyku stosuje się leki przeciwgrzybicze w formie doustnej lub dożylnej. W miarę możliwości należy też określić i usunąć przyczynę zaburzeń odporności predysponujących do grzybicy.

W przypadku achalazji przełyku jest kilka możliwości leczenia. Wykonuje się różnego rodzaju zabiegi endoskopowe polegające na poszerzaniu zwężenia przełyku, ostrzykiwaniu zwieracza dolnego przełyku botoksem oraz endoskopowe nacięcie zwieracza. Gdy zwężenie jest na tyle duże, że nie jest możliwe wprowadzenie endoskopu, stosuje się chirurgiczne nacięcie mięśni przełyku. Możliwe jest przeprowadzenie operacji laparoskopowo. Dodatkowo stosuje się leczenie farmakologiczne. 

  1. M. Czerwionka-Szaflarska, B. Jakubowska-Zaja̧c, Choroba refluksowa przełyku, „Pediatria Polska”, nr 440-444 (86) 2011.
  2. Z. Bartuzi, Choroba refluksowa przełyku – standardy diagnostyki i leczenia, „Alergia”, nr 29-35 (3) 2015.
  3. W. Noszczyk (red.), Chirurgia, Warszawa 2009, s. 732-734, 735-738.
  4. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015, s. 884-885, 906-908, 923-925, 927-930, 937-939, 940-942.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Tabletki antykoncepcyjne jedno- i dwuskładnikowe – które wybrać? Jaka jest różnica?

    Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Występują głównie w dwóch rodzajach: tabletki jednoskładnikowe, które zawierają wyłącznie progestagen, oraz tabletki dwuskładnikowe – mają w składzie estrogen i progesteron. Które są skuteczniejsze? Jakie mają zalety i wady?

  • Omega-3 – właściwości, źródła, zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe omega-3

    Kwasy tłuszczowe omega-3 zaliczane są do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Nie są wytwarzane w organizmie, dlatego muszą być dostarczane wraz z dietą. Do najważniejszych kwasów omega-3 zalicza się: EPA, DHA i ALA. Kwasy omega-3 zwykle są stosowane w celu prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

  • Jaka jest rola żywienia medycznego w chorobie nowotworowej?

    Optymalnie zbilansowana dieta u osób z chorobą nowotworową zmniejsza ryzyko rozwoju niedożywienia, co z kolei może ograniczać dolegliwości związane z chemio- i radioterapią czy występowanie powikłań pooperacyjnych. Wsparciem dla organizmu może być specjalne żywienie medyczne. Czym jest ten rodzaj żywności? Jakie ma zalety? Kiedy zacząć je stosować?

  • Nowe wytyczne w sprawie przyjmowania witaminy B6. Jak teraz ją dawkować?

    Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności wydał opinię naukową dotyczącą nowego schematu dawkowania witaminy B6. Badania EFSA wpłynęły na decyzję Zespołu ds. Suplementów Diety, o czym poinformował Główny Inspektorat Sanitarny. Jaka jest obecnie dopuszczalna maksymalna dawka witaminy B6, która może znaleźć się w suplementach diety?

  • Probiotyki i prebiotyki – kiedy je stosować? Czy trzeba to robić cały czas?

    Zgodnie z definicją Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa oraz Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki są żywymi mikroorganizmami, które przyjmowane w zalecanej i właściwej dawce przynoszą pozytywne rezultaty dla zdrowia gospodarza. Stosowanie probiotyków jest uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane.

  • Łupież w ciąży – przyczyny. Jak sobie radzić? Czym myć głowę?

    W okresie ciąży następuje szereg zmian w organizmie kobiety, np. zmiany hormonalne czy stres, które mogą prowadzić do pojawienia się łupieżu. Wówczas można rozpocząć samodzielną terapię poprzez stosowanie delikatnych dermokosmetyków o działaniu przeciwłupieżowym lub naturalnych metod, które mogą okazać się skuteczne i wystarczające. Jednak niekiedy pomimo stosowanych preparatów i kuracji przeciwłupieżowych problem nie znika. Należy wtedy skonsultować się z dermatologiem, znaleźć przyczynę choroby i dobrać właściwe leczenie.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.