Dieta przy endometriozie – jaką stosować? Założenia, produkty, jadłospis oraz przepisy

Endometrioza stanowi przewlekłą, ginekologiczną chorobę zapalną zależną od poziomu estrogenów w kobiecym organizmie. Charakteryzuje się obecnością komórek błony śluzowej trzonu macicy (czyli endometrium) poza jej jamą. Wspomniane komórki wykazują aktywność wydzielniczą i reagują na zmiany hormonalne zachodzące w cyklu miesiączkowym. Konsekwencją tej sytuacji jest przebiegający przewlekle stan zapalny, który wiąże się z występowaniem m.in. wewnętrznych krwawień, bolesnych guzków, tworzenia się blizn oraz zrostów. Czy żywieniem jesteśmy w stanie zmniejszyć dolegliwości bólowe i wspomóc leczenie tego schorzenia? 

Rola diety przy endometriozie – założenia i wskazówki 

Dieta jest wiodącym czynnikiem ryzyka wielu chorób przewlekłych niezakaźnych. Prawidłowe nawyki żywieniowe mogą zatem wspomóc leczenie endometriozy. Przyjmuje się, że celem łagodzenia jej objawów, należy stosować tzw. dietę przeciwzapalną, a więc bogatą w składniki antyoksydacyjne, obecne w większości warzyw i owoców, a także w tłustych rybach morskich, orzechach oraz olejach roślinnych. Ponadto złotym standardem jest zachowanie zasad racjonalnego żywienia (regularne spożywanie posiłków, prawidłowe nawodnienie organizmu, wyeliminowanie alkoholu) i dostosowanie ich do innych, ewentualnych schorzeń lub dolegliwości dotykających pacjentkę.  

Produkty zalecane i niezalecane w diecie przy endometriozie 

Produkty zalecane: 

• świeże i mrożone warzywa (szczególnie zielone) i owoce będące źródłem antyoksydantów oraz błonnika pokarmowego; 
• pełnoziarniste produkty zbożowe (grube kasze, razowe pieczywo, płatki itp.); 
• chudy nabiał, w tym jogurt naturalny i kefir; 
• tłuste ryby morskie: łosoś, makrela, tuńczyk oraz skorupiaki; 
• olej lniany, oliwa z oliwek; 
• orzechy szczególnie włoskie oraz laskowe, nerkowce, brazylijskie i inne; 
• chude mięso drobiowe w tym kurczak i indyk; 
• siemię lniane; 
• nasiona: słonecznika, pestki dyni i inne; 
• jaja. 

Produkty niezalecane w diecie przy endometriozie: 

• żywność wysoko przetworzona, typu fast-food, instant; 
• czerwone mięso i jego przetwory: konserwy, szynki, parówki i inne; 
• pełnotłuste produkty mleczne; 
• słodycze: ciasta, batony, ciasteczka, różnego rodzaju wypieki; 
• słone przekąski; 
• alkohol; 
• napoje i soki słodkie oraz gazowane. 

Zioła i suplementy diety w endometriozie – jakie mają znaczenie i czy warto włączyć je do menu? 

Poza zmianą nawyków żywieniowych, włączenia aktywności fizycznej oraz ewentualnego wprowadzenia leczenia farmakologicznego, kobiety cierpiące na endometriozę często podejmują się stosowania naturalnych metod leczenia, np. ziołolecznictwa. Ma ono pomóc zmniejszyć dolegliwości bólowe, poprawić gospodarkę hormonalną oraz krążenie w miednicy mniejszej, a także zmniejszyć stan zapalny. Przed ich włączeniem należy jednak pamiętać, aby dokładnie zapoznać się z ewentualnymi skutkami ubocznymi ich stosowania oraz interakcjami z innymi lekami. 

Do ziół mogących wspomóc przebieg endometriozy zalicza się: wiesiołek dwuletni, niepokalanek pospolity, mniszek lekarski, kalinę śliwolistna, tarczycę bajkalską, kadzidłowiec oraz dzięgiel chiński. 

Wskazówki dietetyczne dla kobiet z endometriozą, które starają się o dziecko 

Żywienie kobiet chorujących na endometriozę i starających się o dziecko powinno być przede wszystkim prawidłowo zbilansowane, oparte o podstawowe zasady zdrowego odżywiania się. W diecie przy endometriozie nie powinno zatem zabraknąć: 

• pełnoziarnistych produktów zbożowych (obecny w nich błonnik pokarmowy reguluje poziom glukozy i insuliny we krwi);
• białka, szczególnie pochodzenia roślinnego oraz z ryb i jaj, a w mniejszej ilości z chudych rodzajów mięs; 
• dobrej jakości tłuszczy roślinnych będących źródłem witaminy E i kwasów omega-3 działających przeciwzapalnie; 
• odpowiedniej ilości witaminy D (suplementacja witaminy D i jej dawka powinny być zalecone przez lekarza); 
• źródeł selenu i cynku (obecnych w kaszach, jajkach, nasionach roślin strączkowych itp); 
• pozostałych antyoksydantów (polifenoli, witaminy C i innych, głównie obecnych w warzywach oraz owocach). 

Przykładowy jadłospis dzienny przy endometriozie 

Śniadanie: kanapki z chleba żytniego z humusem klasycznym, domowym przygotowanym z ciecierzycy, pasty sezamowej i nasion czarnuszki z papryką i natką pietruszki. 

II śniadanie: koktajl na bazie jogurtu naturalnego z płatkami owsianymi, siemieniem lnianym i borówkami. 

Obiad: łosoś pieczony w piekarniku z odrobiną oliwy z oliwek, polany sokiem z cytryny i posypany przyprawami, podany z kaszą gryczaną, z młodą, gotowaną kapustą z dodatkiem marchewki i cebulki.  

Podwieczorek: sałatka z rukoli, sera mozarella, prażonych orzechów włoskich, gruszki z sosem przygotowanym na bazie musztardy, oliwy z oliwek i soku z cytryny.  

Kolacja: sałatka z kaszy bulgur z ogórkiem zielonym, papryką, pomidorem, cebulą czerwoną, pietruszką, ziołami prowansalskimi i sokiem z cytryny, polana olejem lnianym na zimno. 

Przykładowe przepisy w diecie na endometriozę 

Vege bowl z dressingiem

Kaszę bulgur zalej wrzątkiem i odstaw na około 20 minut. Kapustę pak choi, czerwoną paprykę pokrojoną w paski i czosnek podsmaż chwilę na oliwie. Do miski przełóż kaszę, dodaj odsączoną ciecierzycę i podsmażone warzywa. Następnie na wierzch połóż pokrojone w kosteczkę awokado, kawałki mango, rzodkiewki pokrojone w plasterki, pomidorki koktajlowe, szpinak i pestki granatu. Całość polej dressingiem na bazie jogurtu greckiego, mięty, limonki i musztardy. 

Warzywny Lunchbox

Makaron pełnoziarnisty ugotuj i wrzuć do pojemnika. Pomidora pokrój w kosteczkę i dorzuć do makaronu, dodaj odciśniętą ciecierzycę lub czerwoną fasolę, odrobinę sera feta, pokrojoną w kawałeczki żółtą paprykę i przyprażony słonecznik. Całość polej olejem lnianym.