SIDS – syndrom nagłej śmierci noworodków

Śmierć łóżeczkowa oznacza nagłą śmierć na pozór zdrowego dziecka poniżej 1. roku życia podczas snu. Przyczyna zgonu maluszka nie zostaje jednoznacznie ustalona, lecz znane są czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia SIDS. W jaki sposób można zapobiec nagłej śmierci łóżeczkowej?

Nagła śmierć łóżeczkowa (SIDS) jest terminem przyprawiającym o dreszcze każdego rodzica. SIDS najczęściej występuje u niemowląt w wieku 2.–3. miesięcu życia podczas snu. Bardzo ważne jest stosowanie się do zasad profilaktyki wystąpienia nagłej śmierci łóżeczkowej. 

Co to jest SIDS? Kiedy występuje najczęściej?

Nagła śmierć łóżeczkowa ( SIDS, ang. Sudden Infant Death Syndrome) jest terminem określającym zgon dziecka w wieku poniżej 1. roku życia podczas snu, którego przyczyna nie zostaje wyjaśniona. SIDS najczęściej stwierdza się u niemowląt w 2.–3. miesiącu życia. Istotą choroby jest brak chorób przewlekłych czy ostrych stanów będących bezpośrednią przyczyną śmierci dziecka.

SIDS a SUDI  

Nagła niespodziewana śmierć niemowlęcia (SUDI, ang. Sudden Unexpected Death In Infancy) jest terminem szerszym niż nagła śmierć łóżeczkowa i obejmuje wszystkie przypadki niespodziewanej śmierci niemowląt w trakcie snu. Prawie połowę przypadków SUDI stanowi nagła śmierć łóżeczkowa (SIDS). 

Czynniki ryzyka wystąpienia nagłej śmierci łóżeczkowej

Do tej pory nie została jednoznacznie określona przyczyna nagłej śmierci łóżeczkowej. Wiadomo jednak, że czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia SIDS są:

• predyspozycje genetyczne (przypadki nagłej śmierci łóżeczkowej w rodzinie),
• infekcje układu oddechowego,
• wcześniactwo i niska masa urodzeniowa,  
• nieprawidłowości ośrodka oddechowego i układu nerwowego,
• spanie w jednym łóżku z rodzicami, spanie na miękkim materacu, przegrzewanie dziecka podczas snu,
• płeć męska – SIDS częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek,
• wiek 2.–3. miesiąc życia,
• nieprawidłowości w trakcie ciąży (zakażenia wewnątrzmaciczne, niedokrwistość u matki),
• spanie w pozycji na brzuszku,
• ekspozycja na dym tytoniowy lub alkohol  (w trakcie ciąży i po porodzie),
• młody wiek matki (<20 lat),
• niski status ekonomiczno-społeczny rodziny.

Jak zapobiegać SIDS?

Do najważniejszych zasad profilaktyki nagłej śmierci łóżeczkowej należą:

1. Układanie dziecka do spania na plecach, nie na brzuchu. Wato pamiętać, że układanie dziecka na brzuchu jest ważne dla prawidłowego rozwoju funkcji motorycznych niemowlęcia, jednak należy to wykonywać w trakcie czuwania dziecka i w każdym przypadku obserwować dziecko.  
2. Karmienie piersią zmniejsza ryzyko SIDS.
3. Materac w łóżeczku dziecka powinien być twardy, nie zaleca się stosowania poduszek, koców, które mogą utrudniać oddychanie dziecka. Wskazane jest stosowanie specjalnych śpiworków dla dzieci, które zabezpieczają przed przypadkowym zakryciem główki dziecka podczas snu. Nie rekomenduje się także używania osłonek na szczebelki łóżeczka.
4. Dziecko powinno spać w swoim łóżeczku, nie razem  z rodzicami.
5. Podawanie dziecku smoczka do snu, pamiętając o usunięciu wszelkich łańcuszków, koralików i sznurków. Ssanie jest jednym z czynników zmniejszających ryzyko SIDS.
6. Unikanie ekspozycji na dym tytoniowy i alkohol zarówno przez dziecko, jak i przez matkę. Osoby palące powinny zmieniać odzież i myć włosy przed kontaktem z dzieckiem.  
7. Unikanie przegrzewania dziecka, stosowanie lekkich i wykonanych z naturalnych materiałów ubranek, śpiworków. Temperatura w otoczeniu dziecka nie powinna przekraczać 20℃.  
8. Szczepienie dziecka – szczepienia poprzez zmniejszanie częstości infekcji zmniejszają ryzyko SIDS. 
9. Kontrolowanie oddechu dziecka podczas snu.

Pomimo istnienia wielu rodzajów monitorów czynności serca i oddechu niemowlęcia, do tej pory nie ma dowodów na ich skuteczność w zapobieganiu nagłej śmierci łóżeczkowej. Są jednak one bardzo przydatne u dzieci, które prezentują bezdechy. Monitor oddechu noworodka i niemowlęcia wykrywa ruchy dziecka, także te oddechowe. W momencie zatrzymania oddechu lub jego nieregularności czujnik monitora uaktywnia alarm.