Pieluszkowe zapalenie skóry – przyczyny, leczenie. Jak dbać o skórę dziecka z uczuleniem pieluszkowym?

Pieluszkowe zapalenie skóry jest jedną z najczęstszych chorób skórnych u niemowląt i małych dzieci. Objawia się występowaniem zmian skórnych o typie wyprysku. Podstawą leczenia i profilaktyki pieluszkowego zapalenia skóry jest prawidłowa higiena okolicy pieluszkowej, stosowanie łagodnych kosmetyków oraz unikanie podrażnień mechanicznych skóry. W cięższych postaciach pieluszkowego zapalenia skóry stosuje się preparaty zawierające substancje przeciwzapalne, przeciwbakteryjne lub przeciwgrzybicze.  

Pieluszkowe zapalenie skóry – czym jest? 

Pieluszkowe zapalenie skóry (ang. napkin dermatitis) jest to stan zapalny skóry, który charakteryzuje się zmianami skórnymi o typie wyprysku, czyli obecnością zmian rumieniowych, grudek, nadżerek, pęcherzyków lub złuszczającego się naskórka. Objawy pieluszkowego zapalenia skóry zazwyczaj pojawiają się u niemowląt i są zlokalizowane w miejscu przylegania pieluszki do skóry dziecka.  

Przyczyny odparzeń pieluszkowych 

Pieluszkowe zapalenie skóry jest jedną z najczęstszych chorób skóry u dziecka i wynika z niedojrzałości powłok skórnych. Objawy pieluszkowego zapalenia skóry najczęściej rozwijają się u niemowląt w wieku 7–12 miesięcy życia. Przyczyny pieluszkowego zapalenia skóry są wieloczynnikowe, duże znaczenie mają czynniki mechaniczne, alergiczne i infekcyjne.  

Do czynników sprzyjającym wystąpieniu pieluszkowego zapalenia skóry zaliczamy: 

• macerację naskórka, czyli częste narażenie skóry na wilgoć, przez co staje się ona bardziej podatna na uszkodzenia. Maceracja zaburza funkcję ochronną naskórka, dlatego też alergeny, substancje drażniące oraz patogeny w łatwy sposób przenikają do głębszych warstw skóry,
• uszkodzenia mechaniczne skóry spowodowane przez przewlekłe pocieranie podczas ruchu. Najbardziej narażone są wewnętrzne powierzchnie ud, narządy płciowe, pośladki oraz okolice pasa,
• nieprawidłową higienę skóry, zbyt rzadkie zmienianie pampersów,
• narażenie na mocz, co prowadzi do namnażania się patogenów na skórze oraz rozwoju stanu zapalnego,
• ekspozycję skóry na kał oraz zawarte w nim bakterie i grzyby,
• biegunkę oraz stolce o kwaśnym pH mogą silnie podrażniać skórę,
• uczulenie na substancje zawarte w pieluszce oraz produktach stosowanych do pielęgnacji okolicy pieluszkowej,
• długotrwałą antybiotykoterapię. 

Pieluszkowe zapalenie skóry – objawy  

Typowymi początkowymi zmianami skórnymi w przebiegu pieluszkowego zapalenia skóry są zmiany rumieniowe oraz złuszczanie się naskórka. W cięższej postaci powstają pęcherzyki, grudki oraz nadżerki. Opisywanym zmianom skórnym towarzyszy świąd, co powoduje dyskomfort oraz rozdrażnienie dziecka.  

Leczenie pieluszkowego zapalenia skóry – czym smarować odparzoną skórę?  

Rozpoznanie pieluszkowego zapalenia skóry stawia się na podstawie obecności typowych zmian skórnych w okolicy przylegania pieluszki.  

Podstawą leczenia opisywanej dolegliwości jest prawidłowa higiena okolicy pieluszkowej oraz częste wietrzenie (pozostawianie dziecka bez pieluszki), co przyspiesza regenerację skóry. Pomocna może być także zmiana pieluszek oraz kosmetyków na hipoalergiczne.   

W leczeniu zmian skórnych w pieluszkowym zapaleniu skóry stosuje się maści na odparzenia ze słabym glikokortykosteroidem, który łagodzi stan zapalny. Należy pamiętać, aby preparaty ze sterydem stosować w możliwie najkrótszym czasie oraz nakładać bardzo cienką warstwę na najbardziej nasilone zmiany.  

W leczeniu pieluszkowego zapalenia skóry o dużym nasileniu pomocne mogą być także preparaty zawierające inhibitory kalcyneuryny oraz leczenie doustne lub dożylne antybiotykami i substancjami przeciwzapalnymi.  

Pieluszkowe zapalenie skóry – domowe sposoby, wskazówki dla rodziców  

Do najważniejszych zasad profilaktyki oraz leczenia pieluszkowego zapalenia skóry należą: 

1. Prawidłowa higiena okolicy pieluszkowej, stosowanie łagodnych preparatów przeznaczonych dla noworodków i niemowląt. Zaleca się unikanie stosowania nawilżonych chusteczek, które mogą podrażniać skórę oraz wywoływać alergie.  
2. Odpowiedni wybór pieluszek oraz ich częsta zmiana. Podczas zakupu pieluszek należy wybierać tzw. oddychające pieluszki dla dzieci, które wyposażone są w specjalne membrany umożliwiające dostęp powietrza do skóry. Należy unikać pieluszek zawierających w swoim składzie dużą ilość plastiku lub gumy. 
3. Częste wietrzenie okolicy pieluszkowej. 
4. Regularna zmiana pieluszek, gdyż mocz oraz stolec podrażniają skórę i predysponują do rozwoju stanu zapalnego. U noworodka pieluszkę należy zmieniać co godzinę, u starszych dzieci co 3–4 godziny lub w każdym przypadku jej zabrudzenia.   
5. Zapobieganie biegunkom. Kwaśne pH stolca powoduje dodatkowe podrażnienie skóry.