Jak przygotować się do opieki nad chorym członkiem rodziny?

Opieka nad chorym członkiem rodziny to wyzwanie dla wszystkich domowników. Boimy się reorganizacji rytmu życia, a najbardziej tego, że nie poradzimy sobie z podstawowymi elementami higieny osobistej osoby leżącej. Oto kilka pomocnych porad.

Opieka nad osobą starszą – początki

Kiedy zajmujemy się chorym rodzicem lub innym członkiem rodziny, który wymaga naszej opieki, musimy pamiętać przede wszystkim o tym, by zagwarantować mu ochronę jego godności osobistej. Dbajmy o to, by ta osoba miała zapewnione poczucie własnej wolności, że mimo ograniczeń może decydować, jak się nią zajmujemy i dlaczego wykonujemy konkretne czynności. Zawsze więc informujmy osobę chorą, co zamierzamy zrobić, np.: teraz chcemy ją umyć, podać posiłek, posprzątać pokój.

Musimy też zadbać o to, by ułatwić funkcjonowanie także sobie. Dlatego warto wybrać się do lekarza rodzinnego, który doradzi, jakie udogodnienia i zniżki możemy uzyskać z NFZ. Lekarz podpowie też, gdzie można wypożyczyć specjalne łóżko dla osób przewlekle chorych. Może też wystawić zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne (jak np. materac przeciwodleżynowy).

Opieka nad osobą leżącą – wyposażenie pokoju

Do domowej opieki nad leżącą osobą konieczne jest specjalne łóżko (ma regulowaną wysokość, barierki i kółka). Pozwala na lepsze ułożenie chorego, a nam zapewnia łatwy do niego dostęp. Przydatne są też podgumowane prześcieradła – wtedy, gdy chory ma problemy z nietrzymaniem moczu czy kału. Na łóżku powinien znajdować się materac antyodleżynowy. Jego powierzchnia nie jest gładka, co zapobiega podrażnieniu skóry poprzez ciągły ucisk. By jeszcze zwiększyć pewność, że odleżyny nie wystąpią, trzeba co dwie godziny delikatnie zmieniać pozycję osoby leżącej. Warto także zadbać o to, by przy łóżku znajdował się wygodny stolik, który można też umocować na łóżku – by chory mógł z niego korzystać, półsiedząc.

Opieka nad osobą leżącą – mycie

Przy okazji mycia osoby leżącej powinniśmy móc skontrolować stan skóry podopiecznego. Sprawdzamy, czy nie doszło do zaczerwienienia, zasinienia, co może być zwiastunem odleżyn.  Dobrze jest zaopatrzyć się w jednorazowe podkłady, ręczniki i myjki, by nie zamoczyć pościeli oraz ubrania chorego. Warte polecenia są preparaty do mycia dla osób starszych, leżących. Mają delikatny skład na bazie lanoliny, nie podrażniają. To ważne także z psychologicznego punktu widzenia, by nasz podopieczny widział, że nie traktujemy go jak dziecka, stosując równie dobre, ale infantylnie wyglądające kosmetyki dla niemowląt.

Przy łóżku stawiamy miskę z ciepłą wodą, zanurzamy myjkę, odciskamy nadmiar wody i przecieramy po kolei twarz, klatkę piersiową, podbrzusze i nogi, wielokrotnie przepłukując i na nowo zanurzając myjkę. Rano mycie można ograniczyć do newralgicznych rejonów, a wieczorem myjemy całe ciało. Do mycia zębów przyda się miska-nerka, którą podstawimy pod brodę chorego. Czyścimy zęby, a pianę chory odpluwa do miski. Na koniec całej toalety warto natłuścić wargi wazeliną, a twarz kremem nawilżającym. Gdy nasz podopieczny może sam pójść do łazienki, powinniśmy go do tego zachęcać, a jednocześnie wyposażyć łazienkę w schodki do wchodzenia do wanny czy stołeczek sanitarny do postawienia w brodziku pod prysznicem.

Opieka nad osobą leżącą – posiłki

Posiłki chorego, który leży, muszą być lekkostrawne. Jak podaje portal opiekanadchorym.pl, najlepiej sprawdzą się potrawy gotowane na parze lub duszone w wodzie. Trzeba koniecznie dbać o to, by chory miał zapewniony błonnik w posiłkach, gdyż leżenie sprzyja zaparciom. Jeśli nasz podopieczny nie ma apetytu, odmawia jedzenia, można podać mu napoje odżywcze (do kupienia w aptece), które zawierają wszystkie niezbędne składniki odżywcze i mineralne, a mają lekką konsystencję. Jednak najważniejsze jest dbanie o właściwe nawodnienie chorego. Jak informuje portal, powinien wypijać na dobę około 2 litrów płynów. Przy czym do płynów zaliczamy też wszystkie płynne posiłki, jak np. zupa.

Opieka nad osobą leżącą – higiena intymna

Problemy toaletowe są dużym wyzwaniem w opiece nad chorym leżącym. Jeśli nasz podopieczny może sam wstawać z łóżka, warto mu zapewnić krzesło sanitarne, które ma w siedzeniu wmontowany pojemnik na odchody. Rozwiązaniem jest też mocowanie barierek w toalecie, by siadanie na sedes było łatwiejsze. W sklepach rehabilitacyjnych można też kupić wózek sanitarny, który najeżdża nad toaletę. Osoby leżące mogą korzystać z basenu lub kaczki. Oczywiście trzeba też wziąć pod uwagę konieczność zastosowania materiałów chłonnych: pieluch czy pieluchomajtek. Te najnowszej generacji nie odbiegają wyglądem od zwykłej bielizny – co może być ważne dla chorych, którzy nie akceptują tego, że nie są w stanie kontrolować swoich potrzeb fizjologicznych i czują się tym faktem skrępowani.

Opieka nad osobą leżącą – odleżyny

Odleżyny to bolesne zmiany na skórze powstałe z powodu unieruchomienia i ucisku. Wspomniany już materac przeciwodleżynowy może okazać się konieczny. Na forum internetowym dla opiekunów seniorów można się dowiedzieć, że odleżynom przeciwdziała odpowiednia higiena: a więc mycie, osuszanie skóry, nienakładanie kremów na nieumytą skórę. Ważne jest też, by skóra nie dotykała twardych powierzchni – dlatego na odleżyny najbardziej narażone są osoby szczupłe. Pomagamy im, podkładając pod kość ogonową, łokcie i łopatki miękkie gumowe krążki. Dobrym rozwiązaniem jest też oklepywanie chorego – dłonią ułożoną w łódkę (kciuk chowa się do środka).