Skrzyp - przeciwwskazania, właściwości i zastosowanie

Charakterystyka skrzypu polnego

Nazywany chwoszczem, jedliną polną, jedlinką, końskim ogonem, krzemionką kostną, koszczką albo strzębką – w tradycji ludowej znany jest od dawna. Wyglądem przypomina małą, zgrabną jodełkę, kryjąc w swoim wnętrzu bogactwo składników o działaniu korzystnym dla naszego zdrowia. 

Skrzyp polny (Equisetum arvense L.) należy do rodziny skrzypowatych, jest byliną występującą na terenie całej Europy. Znaleźć go można nad brzegami w wilgotnych zaroślach, na obszarach lasów, a także jako pospolity chwast na polach uprawnych. Surowiec do produkcji wyrobów farmakologicznych oraz produktów spożywczych stanowi ziele skrzypu polnego – Herba Equiseti arvensis. Aby móc je właściwie wykorzystać, należy zbierać tylko zielone, rozgałęzione pędy płonne – najlepiej w okresie wiosennym. 

Skład skrzypu polnego – drogocenna krzemionka

Ziele skrzypu polnego stanowi bogate źródło wielu substancji o działaniu prozdrowotnym. Należy tu wymienić m.in.:
- flawonoidy
- związki mineralne
- kwasy organiczne
- oraz sterole roślinne.

Na szczególną uwagę zasługuje natomiast łatwo przyswajalna krzemionka, której właściwości wykorzystuje się we wspomnianych wcześniej preparatach na wzmocnienie włosów, skóry i paznokci. W surowcu znajduje się pod postacią dużej ilości rozpuszczalnych w wodzie związków krzemu – do 10%. Sporo krzemu znajduje się we włosach i skórze, zapewniając im odpowiednią wilgotność i sprężystość. Stąd, dbałość o odpowiedni jego poziom w diecie, zapobiega przedwczesnemu powstawaniu zmarszczek, zapewnia odpowiednią regenerację tkanek oraz tworzenie tkanki łącznej, w tym białek: kolagenu i keratyny.

Skrzyp polny – właściwości i zastosowanie

Dzięki temu, że krzem zapewnia zdrowy wygląd, utrzymuje elastyczność naczyń krwionośnych oraz zapobiega odkładaniu się w nich związków tłuszczowych, preparaty skrzypu polnego mogą stanowić cenne uzupełnienie naszego codziennego jadłospisu, przeciwdziałając przedwczesnym oznakom starzenia się organizmu. 

Powiedzieliśmy również, że ziele skrzypu polnego stanowi cenne źródło związków bioaktywnych, do których zaliczamy m.in. flawonoidy. Razem z kwasami organicznymi, stanowią one silną drużynę antyoksydacyjną, która:

- po pierwsze, dodatkowo wzmacnia efekt odmładzający i upiększający zapewniony przez krzemionkę,
- po drugie, zmniejsza ryzyko rozwoju chorób przewlekłych niezakaźnych (cywilizacyjnych).

Jak przygotować skrzyp polny?

Herbatka – 1 kopiatą łyżeczkę do herbaty ziela należy zaparzyć w ¼ litra wody, przestudzić.

Okład na bolące miejsca – dwie garście ziela należy umieścić w dużym sicie i zawiesić nad gotującą się wodą – gotować je na parze. Gorące i miękkie ziele zawijać następnie w lnianą ściereczkę, przyłożyć (ciepłe) na chore miejsce i pozostawić na kilka godzin na noc.

Kąpiel – ok. 100g ziela zalać na noc zimną wodą, a następnego dnia ogrzać do wrzenia i dodać do wody podczas kąpieli. Taka płukanka powinna trwać ok. 20 minut. Najlepiej nie wycierać ciała ale zawinąć się w płaszcz kąpielowy i poleżeć przez ok. godzinę w łóżku.

Nalewka – ok. 10g ziela należy zalać 50g żytniówki i pozostawić na ok. 14 dni na słońcu lub w ciepłym miejscu. W czasie leżakowania, nalewkę należy codziennie wstrząsać. 

Maseczka/ okład – świeżo zebrane ziele należy dobrze umyć, a następnie dobrze rozetrzeć na papkę. 
[na podstawie książki Treben M., „Apteka Pana Boga”]

Skrzyp polny - przeciwskazania

Jak zawsze, przypominamy, że niniejszy artykuł nie stanowi porady medycznej i nie zastąpi konsultacji z lekarzem. Fakt prozdrowotnego działania ziela skrzypu polnego, potwierdzony badaniami naukowymi, nie stanowi gwarancji uzyskania korzystnego efektu, zwłaszcza w grupie poważnych schorzeń i uszkodzeń skóry, chorób włosów i paznokci. W przypadku kobiet w ciąży oraz kobiet w okresie laktacji, możliwość wprowadzenia naturalnej suplementacji, bezwzględnie powinna być konsultowana z lekarzem specjalistą.

Źródła:
Kiełtyka-Dadasiewicz A., 2016, Rośliny w nowoczesnej kosmetologii, monografia, Wydawnictwo Akademickie Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej, Lublin
Pielesz A., Paluch J., 2012, Opatrunki aktywne – biomateriały w badaniach glikacji kolagenu, Polimery w Medycynie, 42, 2, 115-120
Przygoński K. i wsp., 2012, Ocena aktywności przeciwutleniającej ziela skrzypu polnego (Herba equiseti), Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLV, 3, 507-512
Treben M., Apteka Pana Boga, Wydawnictwo Exlibris