Odmiedniczkowe zapalenie nerek – objawy, przyczyny, leczenie
Patryk Jasielski

Odmiedniczkowe zapalenie nerek – objawy, przyczyny, leczenie

Odmiedniczkowe zapalenie nerek to infekcja, która ma najczęściej podłoże bakteryjne. Patogenem wywołującym zakażenie jest zazwyczaj pałeczka okrężnicy, czyli E. coli. Pacjenci, którzy podlegali długotrwałemu cewnikowaniu lub po przebyciu zabiegów na drogach moczowych lub chorujący na cukrzycę, stanowią grupę podwyższonego ryzyka. Jak wygląda leczenie odmiedniczkowego zapalenia nerek, jakie są objawy choroby oraz o czym świadczy nieprzyjemny zapach i mętność moczu? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Ból w okolicy lędźwiowej, gorączka, dreszcze i wymioty – mogą stanowić objawy rozpoczynającego się ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek. Choroba ta wywoływana jest przez infekcję nerki, najczęściej pochodzenia bakteryjnego. Diagnozę tego schorzenia opiera się na posiewie i badaniu ogólnym moczu, a także na badaniach krwi. W ostrym odmiedniczkowym zapaleniu nerek antybiotyk stanowi podstawę terapii. Ważne jest również zapewnienie odpowiedniej ilości płynów oraz odpoczynek. Brak podjęcia leczenia może prowadzić do groźnych powikłań, dlatego nie wolno lekceważyć pierwszych objawów tej infekcji.

Czym jest odmiedniczkowe zapalenie nerek?

Jest to stan zapalny górnego odcinka układu moczowego, tzn. miedniczki oraz miąższu nerki spowodowany infekcją. Najczęściej czynnikami wywołującymi są bakterie. W zależności od czasu trwania stanu zapalnego oraz obecności powikłań wyróżniono ostre i przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek. To pierwsze jest zdecydowanie częściej spotykane. W przewlekłym zapaleniu nerek dochodzi do powstania blizn i upośledzenia funkcji narządu.

Odmiedniczkowe zapalenie nerek – przyczyny

Bezpośrednią przyczyną ostrego odmiedniczkowe zapalenia nerek mogą być różne czynniki. Najczęściej jest to infekcja wywołana przez bakterie – w zdecydowanej większości przez pałeczkę okrężnicy – Escherichia Coli. Rzadziej do choroby prowadzą inne bakterie oraz grzyby. Bardzo często infekcja ma charakter wstępujący – drobnoustroje migrują z niższych części układu moczowego (pęcherza i cewki moczowej). Zakażenie może być również przeniesione przez krew (jest to jedynie około 2% przypadków). Istnieją czynniki zwiększające ryzyko rozwoju stanu zapalnego. Za najważniejszy należy uznać utrudniony odpływ moczu. Do takiej sytuacji może predysponować wiele stanów patologicznych w obrębie układu moczowego. Wśród najistotniejszych z nich należy wymienić kamienie moczowe, łagodny przerost prostaty u starszych mężczyzn oraz wady wrodzone, powodujące odpływy pęcherzowo-moczowodowe moczu. Inne czynniki to zaburzenia mięśniowe i nerwowe np. towarzyszące stwardnieniu rozsianemu czy urazom rdzenia kręgowego. Do pozostałych przyczyn odmiedniczkowego zapalenia nerek należą długotrwałe cewnikowanie pęcherza moczowego, zabiegi na drogach moczowych, a także stany prowadzące do spadku odporności (np. stosowanie leków, cukrzyca). Co ważne, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zwłaszcza prawej nerki częściej występuję w ciąży i połogu.

Jakie są przyczyny powstawania przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek?

Do przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek prowadzi kilka przyczyn. Jedną z częstszych jest nawracające ostre bakteryjne zapalenie nerek. Przy zachorowaniu na to schorzenie, brak zastosowania leczenia lub zbyt późne jego wdrożenie, stanowi kolejny istotny czynnik ryzyka. Do powstania przewlekłego odmiedniczkowe zapalenie nerek są predysponowane osoby z wadami anatomicznymi układu moczowego i nawracająca kamicą moczową. Wśród dzieci najczęstszą przyczynę stanowi cofanie się moczu z pęcherza moczowego do nerek. W przebiegu tego schorzenia powstają blizny w miąższu narządu. Powikłaniami przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek są zwłóknienie nerki, jej stopniowy zanik i utrata funkcji.

Powiązane produkty

Odmiedniczkowe zapalenie nerek – objawy

Objawy odmiedniczkowego zapalenia nerek są dość charakterystyczne. Pojawia się ból o różnym nasileniu w dolnej części pleców – w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, zazwyczaj po jednej stronie (chyba że stan zapalny obejmuje obie nerki – wówczas ból będzie z obu stron). W badaniu przez lekarza nasila go lekkie uderzenie lub wstrząsanie tej okolicy – nazywa się to dodatnim objawem Goldflama. Bolesność może promieniować do okolicy pachwiny, narządów płciowych i wewnętrznej strony uda. Pojawić się może ból i pieczenie podczas oddawania moczu oraz częste oddawanie moczu (zwłaszcza gdy dodatkowo występuję zapalenie pęcherza moczowego). Ostremu odmiedniczkowemu zapaleniu nerek towarzyszą objawy ogólne. Są to złe samopoczucie, ból głowy i brzucha. Pojawiają się gorączka (często 39–40 stopni Celsjusza) i dreszcze, a także nudności i wymioty. Objawy przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek są podobne do występujących w ostrym stanie zapalnym nerki. Co więcej, wraz z pogarszaniem się funkcji narządu może rozwinąć się przewlekła niewydolność nerek.

Odmiedniczkowe zapalenie nerek – diagnostyka. Jakie badania wykonać?

W diagnostyce odmiedniczkowego zapalenia nerek badania moczu i krwi są bardzo pomocne w postawieniu właściwej diagnozy. Wykonuje się badanie ogólne oraz posiew moczu (próbkę moczu umieszcza się na pożywce bakteryjnej w celu sprawdzenia, jakie bakterie się w nim znajdują i określenia wrażliwości na antybiotyki). We krwi sprawdza się ilość białych krwinek oraz wskaźniki stanu zapalnego – OB (odczyn Biernackiego) i CRP (białko C-reaktywne). U chorych przyjętych do szpitala wykonuje się posiew krwi. W odmiedniczkowym zapaleniu nerek w wynikach moczu charakterystyczne są leukocyturia, czyli obecność białych krwinek (leukocytów) oraz bakteriomocz, czyli obecność licznych bakterii w moczu. Mogą być obecne także nieprawidłowe wałeczki ziarniste i leukocytowe oraz białko. Ponadto, mocz jest mętny (wynika to z dużej zawartości leukocytów, normalnie mocz ma barwę słomkowo-żółtą) i ma cuchnący zapach. W posiewie moczu często udaję się ustalić rodzaj bakterii wywołującej infekcję oraz określić, na jakie antybiotyki jest wrażliwa. Czasem, jako badanie wstępne korzysta się z testów paskowych. Wykrywają one w moczu obecność azotynów, enzymów wytwarzanych przez bakterie. W badaniach krwi obserwowana jest leukocytoza – podniesiony poziom białych krwinek oraz wysokie wartości markerów zapalnych – OB i CRP. W wybranych przypadkach lekarz może wykonać badania obrazowe, przede wszystkim USG nerek.

Odmiedniczkowe zapalenie nerek – leczenie

W leczeniu odmiedniczkowego zapalenia nerek istotne jest przestrzeganie zaleceń lekarza oraz stosowanie odpowiedniej terapii. Podstawę stanowi skuteczny antybiotyk. Lekarz określa rodzaj lekarstwa na podstawie wykonanego posiewu moczu. Do czasu otrzymania wyniku badania stosuje się leczenie empiryczne, tzn. oparte na wytycznych postępowania. Lekiem pierwszego wyboru jest cyprofloksacyna, stosowana w dawce 500 mg 2 razy dziennie lub lewofloksacyna. Innymi, powszechnie stosowanymi antybiotykami są m.in. kotrimoksazol i amoksycylina z kwasem klawulanowym. Terapia trwa od 7. do 14. dni. Podczas leczenia, oprócz zażywania antybiotyku, ważne jest ogólne dbanie o siebie. Należy odpoczywać w łóżku oraz spożywać dużą ilość płynów. Powinno się także stosować zbilansowaną dietę. W celu zmniejszenia gorączki i dolegliwości bólowych można stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne z paracetamolem czy z ibuprofenen. Na zmniejszenie bólu korzystnie wpływa także ciepło – można stosować ciepłe kompresy lub użyć termofora.

Część chorych na odmiedniczkowe zapalenie nerek wymaga przyjęcia do szpitala. Dotyczy to sytuacji, gdy występują nasilone nudności i wymioty oraz w przypadku braku poprawy stanu zdrowia pomimo zastosowanego leczenia. Hospitalizuje się także kobiety w ciąży.

Należy pamiętać, że nieleczone odmiedniczkowe zapalenie nerek można prowadzić do poważnych powikłań. Najpoważniejszym z nich jest urosepsa (przejście zakażenia z nerki do krwi). Może dojść do powstania ropnia nerki oraz martwicy brodawek nerkowych. Ostre bakteryjne zapalenie nerki może przejść, w już opisane, przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie oraz przewlekłą niewydolność nerek.

  1. Colgan R., i in., Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women, „Am Fam Physician”, 84 (5) 2011.
  2. Brod J., Chronic pyelonephritis, „Lancet”,  270 (6930) 1956.
  3. Gorsane I in., Management of acute pyelonephritis, „Tunis Med”, 96 (1) 2018.
  4. Ramakrishnan K. i in., Diagnosis and management of acute pyelonephritis in adults, „Am Fam Physician”, 71 (5) 2005.
  5. Interna Szczeklika, (pod red.) Gajewski P., Kraków 2020, s. 1666–1676.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij