Odmiedniczkowe zapalenie nerek - objawy, leczenie i przyczyny

Zdarzają się niestety sytuacje, w których dochodzi do zburzenia pracy nerek i zaczynają one funkcjonować w nieprawidłowy sposób. Jedną z takich sytuacji jest odmiedniczkowe zapalenie nerek, które można podzielić na ostre i przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Czym zatem jest ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek? 

Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek jest jednym z rodzajów zakażenia układu moczowego. Jest to tzw. zakażenie wstępujące - bakterie przedostają się z dolnych "pięter" układu moczowego (czyli z cewki moczowej i pęcherza moczowego) do pięter górnych, czyli do nerek. W przebiegu ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek zakażenie i proces zapalny dotyczy zarówno układu kielichowo-miedniczkowego nerek, jak i przylegającego miąższu rdzenia nerki.  Na ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek mogą zachorować zarówno dzieci, jak i ludzie dorośli. 

Jakie są najczęstsze bakterie, które odpowiedzialne są za wywołanie zakażenia układu moczowego, w tym ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek?

Najczęstszą przyczyną zakażenia układu moczowego jest infekcja bakteria E. coli. Inne, rzadsze czynniki etiologiczne, które są odpowiedzialne za wywoływanie zakażenia układu moczowego i ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek, to Klebsiella, Proteus i Enterococcus.  Czyli reasumując, można powiedzieć, że przyczyną ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek jest zakażenie układu moczowego. 

Jakie czynniki sprzyjają rozwojowi odmiedniczkowego zapalenia nerek? Jakie są przyczyny ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek? 

Przede wszystkim choroba ta rozwija się częściej u pacjentów cierpiących z powodu kamicy nerkowej. Poza tym częściej odmiedniczkowe zapalenie nerek rozwija się też u pacjentów z wadami w układzie moczowym, np. u chorych ze wstecznym odpływem pęcherzowo-moczowodowym (mocz cofa się z pęcherza moczowego do nerek, jest to tzw. refluks). Ponadto powstaniu odmiedniczkowego zapalania nerek sprzyjają też zaburzenia w odpływie moczu, miedzy innymi z powodu powiększenia prostaty czy też guzów pęcherza moczowego. Czynnikiem predysponującym do rozwoju odmiedniczkowego zapalenia nerek jest też długotrwała obecność cewnika w pęcherzu moczowym u pacjenta, jak również choroby neurologiczne, które przebiegają z zaburzeniami opróżniania pęcherza moczowego. Zdarza się, że częściej do rozwoju odmiedniczkowego zapalenia nerek dochodzi też u pacjentów z cukrzycą, kobiet w ciąży oraz pacjentów bardzo aktywnych seksualnie.

Jakie są objawy ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek?

Objawy ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek mogą być bardzo różne. Czasami są to objawy, które bardziej przypominają zakażenie dolnego odcinka pęcherza moczowego, czyli ból i  pieczenie przy oddawaniu moczu, częstsze oddawanie moczu czy też oddawanie moczu małymi porcjami. Zazwyczaj jednak objawy ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek są bardziej wyrażone. Przede wszystkim, zwykle w przeciągu pierwszych dwudziestu czterech godzin od rozpoczęcia się choroby, pojawia się wysoka gorączka, często z dreszczami, jak również ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa. Ból ten może być różnie nasilony, czasami jest tak silny, że uniemożliwia pacjentowi nawet chodzenie. Ponadto, pacjent uskarża się na uogólnione złe samopoczucie, mogą też pojawić się nudności oraz wymioty. W badaniu fizykalnym lekarz stwierdza u pacjenta dodatni objaw Goldflama, czasami może też być obecna tkliwość w podbrzuszu ze względu na towarzyszące zapalenie pęcherza moczowego.

Jak stawia się rozpoznanie ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek?

Rozpoznanie ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek jest możliwe na podstawie dokładnie zebranego wywiadu oraz na podstawie badania fizykalnego pacjenta. Ponadto, należy też wykonać badanie ogólne moczu i posiew moczu wraz z antybiogramem, jak również badania obrazowe (usg jamy brzusznej z oceną nerek) w razie wątpliwości diagnostycznych lub w sytuacji, kiedy dochodzi do pogorszenia się stanu pacjenta pomimo włączenia właściwego leczenia. 

Jak leczy się ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek? Czy możliwe jest leczenie domowe ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek? Czy dieta ma wpływ na ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek?

Leczenie ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek polega na zastosowaniu antybiotykoterapii właściwej dla uzyskanego posiewu moczu. Leczeni antybiotykiem powinno trwać 10-14 dni. Chorzy z łagodnymi lub miernie nasilonymi objawami ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek, którzy są w dobrym stanie ogólnym, mogą być leczeni ambulatoryjnie. Otrzymują oni zatem właściwe antybiotyki w formie doustnej. Tzw. leczenie domowe może być jedynie dodatkiem leczenia ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek, absolutnie nigdy nie wolno rezygnować z zażywania antybiotyków, bowiem może to skończyć się poważanymi powikłania, do rozwoju urosepsy włącznie. Jako domową metodę wspomagająca leczenie antybiotykiem można stosować zatem picie soku z żurawiny lub jedzenie suszonej  żurawiny, nie ma natomiast diety, która pomoże w ostrym odmiedniczkowym zapaleniu nerek. W przypadku pacjentów w ciężkim stanie, którzy bardzo wysoko gorączkują i wymiotują oraz u których nie uzyskuje się poprawy pomimo leczenia ambulatoryjnego, zachodzi potrzeba hospitalizacji i podawania antybiotyku drogą dożylną. 

Drugim rodzajem odmiedniczkowego zapalenia nerek jest przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Jakie są przyczyny jego powstania przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek? 

Przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek jest natomiast następstwem powstania blizn w nerce po nieleczonym lub zbyt późno leczonym ostrym odmiedniczkowym zapaleniu nerek. Przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek może niestety doprowadzić do przewlekłej niewydolności nerek. Dlatego też w sytuacji, kiedy obserwujemy u siebie niepokojące objawy ze strony układu moczowego, należy bezwzględnie zgłosić się jak najszybciej do swojego lekarza, który zaleci właściwe postępowanie, dzięki czemu uda się uniknąć ewentualnych późnych, poważnych następstw zakażenia układu moczowego.