Mastektomia – czym jest? Rehabilitacja i rekonstrukcja po zabiegu usunięcia piersi

Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia raka piersi?

Przyczyny powstawania raka piersi nie są do końca poznane, jednak istnieje wiele czynników, które zwiększają ryzyko jego wystąpienia. Ich obecność stwierdza się jednak tylko w 20-25% przypadków raka. Przede wszystkim jest to rak piersi w wywiadzie. Jeśli u kobiety stwierdzono nowotwór jednej piersi, to niestety zwiększa to ryzyko zachorowania na raka drugiej piersi ponad trzy razy. Ponadto, kolejnym czynnikiem ryzyka, jest obciążenie rodzinne.

Ryzyko zachorowania znacząco wzrasta u kobiet, u których w rodzinnie wystąpił rak piersi, zwłaszcza, jeśli dotyczy to krewnych pierwszego stopnia (matka, siostra, córka). Ryzyko zachorowania rośnie też wraz z liczbą chorych krewnych, jak również wtedy, kiedy krewne zachorowały przed menopauzą oraz wówczas, kiedy krewna chorowała też na raka jajnika. Innym czynnikiem, zwiększającym ryzyko rozwoju raka piersi są czynniki genetyczne.

Około 5% raków piersi ma charakter dziedziczny, przypadki te są zwykle związane z mutacją w genach BRCA1 oraz BRCA2. Ponadto, ryzyko rozwoju raka piersi wzrasta także z wiekiem, znacząco większa cześć kobiet choruje po 50. roku życia. Do rozwoju raka piersi przyczyniają się też czynniki hormonalne. Ryzyko rozwoju raka piersi jest większe u kobiet, u których obecne było wczesne dojrzewanie płciowe oraz późna menopauza. Ponadto, ryzyko jest zwiększone też u tych kobiet, u których pierwszy poród miał miejsce po ukończonym 30. roku życia lub też u tych, które nigdy nie rodziły. Dodatkowo, egzogenne hormony płciowe mogą zwiększać ryzyko rozwoju raka piersi.

Obserwuje się, że na raka piersi zapada większa ilość kobiet, u których długotrwale stosowano hormonalną terapię zastępczą, ponadto niewielki wzrost ryzyka przypisuje się też hormonalnej antykoncepcji, szczególnie długotrwale stosowanej u bardzo młodych kobiet. Innym czynnikiem ryzyka jest również promieniowanie jonizujące. Narażenie na to promieniowanie, także w wyniku częstych badań diagnostycznych,  jest czynnikiem nieznacznie zwiększającym  ryzyko zachorowania na nowotwór piersi. Ponadto, jako czynniki ryzyka o niewielkim znaczeniu wymienia się też otyłość, nadciśnienie  tętnicze oraz spożywanie dużej ilości tłuszczy zwierzęcych. 

Jakie objawy daje rak piersi? 

Pierwszym, wczesnym, niepokojącym sygnałem jest natomiast wyczucie przez kobietę twardego guzka w piersi. Guzek ten początkowo jest zwykle bardzo niewielki, jednak z czasem będzie on zwiększał swoje wymiary. Dlatego też, jeśli kobieta wyczuje w piersi jakikolwiek, nawet najmniejszy guzek, musi niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Inne objawy charakterystyczne dla raka piersi pojawiają się już trochę później. Przede wszystkim zaczynają  pojawiać się zmiany w obrębie brodawki. Pojawić się zatem może wyciek z brodawki oraz wciągniecie brodawki – należy jednak pamiętać, że te dwa objawy nie są typowe tylko dla raka piersi. Ponadto, może zdarzyć się też, że dojdzie do owrzodzenia brodawki – ten objaw jest bardzo charakterystyczny dla raka Pageta.

Dodatkowo zaczynają być obecne zmiany skórne na piersi. Może zatem pojawić się wciągniecie skóry, naciek skóry lub owrzodzenie, guzki satelitarne oraz tzw. skórka pomarańczowa (pogrubienie i stwardnienie skóry z wciągnięciem mieszków włosowych) - ten objaw jest już typowy dla mocno zaawansowanego raka piersi. Kolejnym objawem obecności raka piersi jest powiększenie węzłów chłonnych. U niektórych kobiet w momencie rozpoznania raka można stwierdzić powiększenie węzłów chłonnych pachowych po stronie guza. Poza tym, zdarza się również, że w przebiegu raka piersi mogą pojawić się cechy stanu zapalnego - skóra staje się obrzęknięta, zaczerwieniona, bolesna oraz nadmiernie ucieplona. 

Czym jest mastektomia?

Mastektomia jest to zabieg amputacji piersi, który wykonywany jest zazwyczaj właśnie z powodu raka piersi. Krótko mówiąc - mastektomia to zabieg radykalny. Zdarza się czasem wykonywanie również tzw. mastektomii prewencyjnej, której poddała się Angelina Jolie – zabieg ten można wykonać w sytuacji stwierdzenia u pacjentki genów BRCA odpowiedzialnych za rozwój raka sutka.

Zdarza się też, że mastektomia wykonywana jest również u pacjentek w bardzo zaawansowanym stadium nowotworu jako operacja paliatywna. W przebiegu mastektomii chirurg zawsze też usuwa węzły chłonne pachowe, które następnie są poddawane badaniu histopatologicznemu, aby ocenić obecność ewentualnych w nich przerzutów. 

Zazwyczaj po mastektomii zachodzi konieczność zastosowania leczenia uzupełniającego. Leczeniem uzupełniającym może być hormonoterapia po mastektomii, jak również radio- i chemioterapia, wszystko uzależnione jest od indywidualnych wskazań u każdej pacjentki.

Jakie są powikłania po mastektomii?

Zabieg mastektomii może nieść za sobą powikłania, jednak na szczęście nie są one częste. Czasami zdarza się, że po mastektomii może pojawić się obrzęk, jak również oznaki stanu zapalnego, takie jak zaczerwienie czy wzmożone ucieplenie skóry. Czasami może też pojawić się gorączka, ewentualnie także krwawienie z rany i rozejście się szwów. 

Czy po mastektomii konieczna jest rehabilitacja?

Tak. Po zabiegu mastektomii bardzo typowe są ograniczenia ruchomości w obrębie kończyny górnej, często też obecne są obrzęki. Dlatego niesłychanie istotne jest zastosowanie właściwej rehabilitacji po mastektomii. Rehabilitacje można zacząć już w 1-3 dobie po zabiegu. Ćwiczenia obejmują przede wszystkim zaciskanie dłoni w pięść, rozczapierzanie i łączenie palców, zgięcie i prostowanie kończyny w stawach łokciowych.

W późniejszych dobach po operacji ćwiczenia obejmują też podnoszenie barków do góry czy też krążenie barków w tył i ćwiczenia z laseczką. Poza tym, pacjentka powinna mieć też wykonywany masaż lub drenaż limfatyczny, zaleca się też bandażowanie. 

Czy po mastektomii możliwa jest rekonstrukcja piersi? 

Zdarza się, że mastektomie wykonuje się z jednoczesną rekonstrukcją piersi, jednak takie zabiegi są przeprowadzone rzadko, zwykle te dwie operacje wykonuje się oddzielnie. Należy pamiętać o tym, że rekonstrukcja po zabiegu mastektomii jest operacją refundowaną, która należy się każdej kobiecie po amputacji piersi. Jedynym przeciwwskazaniem onkologicznym do wykonania rekonstrukcji piersi jest potwierdzenie uogólnionego procesu nowotworowego. Przeciwwskazania ogólne zaś obejmują te czynniki, które zwiększają ryzyko operacyjne, zalicza się do nich  cukrzycę, nadciśnienie tętnicze i choroby serca.