Jak pielęgnować niemowlę?

Po dziewięciu miesiącach trudnego i radosnego oczekiwania, pojawia się na świecie mały człowiek, a wraz z nim mnóstwo wątpliwości, niepewności i obaw. Niektóre z nich postaramy się rozwiać, przekładając najlepszą wiedzę medyczną na możliwie najbardziej uproszczoną i usprawnioną praktykę. Zajmiemy się głównie zagadnieniami podstawowej pielęgnacji noworodka i niemowlaka, i postaramy się zmniejszyć obawy rodziców wynikające z zaistniałych z tym kłopotów.

Zmiana pieluszek

Noworodek, jak również niemowlak często przyjmuje pokarm i równie często oddaje stolec i/lub moczy pieluszkę. Mocz, jak i kał mają działanie drażniące i już po kilku minutach w kontakcie z delikatną skórą pośladków, okolicy pachwin i zewnętrznych narządów rozrodczych dziecka, doprowadzają do miejscowego stanu zapalnego, manifestującego się widocznymi objawami zaczerwienienia i wzmożonego ucieplenia podrażnionej okolicy. W wyniku tych zmian dziecko może być niespokojne przy zmianie pieluszki, prężyć się, płakać. Powszechnie dostępne pieluchy jednorazowe są dostosowane do wieku dziecka, skonstruowane są z wielu warstw, które w maksymalny sposób ograniczają kontakt delikatnych okolic z moczem. Zawierają również środki przeważnie roślinne spełniające funkcję ochronną. Oprócz pieluszek bardzo ważna jest przy każdej jej zmianie higiena pośladków, pachwin, zewnętrznych narządów płciowych niemowlaka, które należy umyć w ciepłej wodzie z dodatkiem delikatnego środka myjącego, następnie osuszyć i chwilę wietrzyć, pozostawiając malca nago w ciepłym miejscu przez kilka minut. Na podrażnione okolice możesz zastosować łagodzące kremy, lub oliwkę dla dzieci. Kiedy tylko podejrzewasz, że pieluszka jest pełna, nie zwlekaj z jej zmianą, dzięki temu zapobiegniesz wyżej opisanym niekorzystnym powikłaniom.

Kąpiel

Największym narządem człowieka, w tym również noworodka, niemowlaka jest skóra. Jej funkcją jest oddzielanie wnętrza organizmu od środowiska zewnętrznego. Ta szczególna bariera nie jest tylko zaporą mechaniczną. „Skóra żyje” i szczególnie w pierwszych trzech latach życia dojrzewa, nabierając swoich funkcji ochronnych. Lekko kwaśne środowisko, natłuszczenie skóry, sprzyjają rozwojowi fizjologicznej flory bakteryjnej, która wykazuje antagonistyczne działanie w stosunku do szczepów bakterii wywołujących zapalenia ropne, jak również grzybów. Biorąc pod uwagę powyższe wzmianki, niezwykle ważne i korzystne jest utrzymywanie skóry w czystości. W tym celu kąpiemy dziecko jeden raz dziennie. Przed kąpielą należy zadbać o odpowiednią temperaturę w łazience. Powinna ona wynosić około 23 stopni C. Przed kąpielą pozostaw malca na kilka minut w ciepłym pomieszczeniu nago, celem wietrzenia skóry. Temperatura wody powinna wynosić ok. 37 stopniC, uwzględniając osobiste upodobania dziecka. Przed nalaniem wody zadbaj o czystość wanienki, brodzika. Do mycia możesz stosować niewielką ilość mało agresywnych środków myjących i miękkiej gąbki. Po umyciu dziecka wytrzyj go dokładnie dużym, miękkim ręcznikiem i pozostaw przez chwilkę nago w ciepłym pomieszczeniu nie spuszczając go z oka. Do natłuszczenia skóry używaj kosmetyków sprawdzonych pod postacią oliwek i kremów. Wetrzyj niewielką ilość substancji i równomiernie ją rozprowadź tak, aby każda okolica ciała była natłuszczona. Owłosiona skóra głowy, z uwagi na obecne tam włosy i uchodzące do mieszka włosowego gruczoły łojowe, przy braku higieny stwarza doskonałe warunki do rozwoju niekorzystnej flory bakteryjnej. Owłosioną skórę głowy myjemy codziennie przy okazji kąpieli używając ciepłej wody. Jedynie 1 - 2 razy w tygodniu używaj delikatnego szamponu wmasowując niewielką jego ilość we włosy i dokładnie spłukując. Oczy niemowlaka / noworodka myj gazikiem zwilżonym ciepłą, przegotowaną wodą. Przemywaj każde oko od kącika zewnętrznego ku kącikowi wewnętrznemu kilka razy. Uszy dziecka myj gazikiem umoczonym w ciepłej przegotowanej wodzie, oczyść dokładnie całą małżowinę uszną. Pamiętaj, że woskowina (żółta wydzielina obecna w kanale słuchowym) spełnia ważną funkcję ochronną, zapobiegając uszkodzeniom i infekcjom ucha zewnętrznego. Nos– do jego higieny w stanie zdrowia nie należy przykładać zbyt dużych starań, jedynie w przypadku kataru usuwaj wydzielinę przy pomocy specjalnej gruszki dostępnej w każdej aptece. Twarz dziecka oczyszczaj gazikiem zwilżonym ciepłą, przegotowana wodą i nie zapomnij o jej natłuszczaniu. Jeżeli chodzi o paznokcie, staraj się utrzymywać jedną długość, obcinając je np. raz w tygodniu niezbyt krótko. Lepiej by płytka paznokciowa przypominała „kwadrat” niż „półokrąg”, co zapobiegnie wrastaniu się paznokci. Do tego celu używaj ostrych i wysterylizowanych najlepiej w 99% alkoholu nożyczek. Ta czynność w razie skaleczenia zmniejsza ryzyko wystąpienia niebezpiecznych ropnych zapaleń palców. Narządy rozrodcze zewnętrzne i krocze dziecka narażone są na drażniące działanie fekaliów, dlatego higiena tej okolicy jest niezwykle ważna. U chłopców podczas kąpieli umyj dokładnie delikatną, miękką gąbką lub wacikiem okolice pachwin, prącie (delikatnie zsuwając napletek z żołądzi), worek mosznowy i szparę międzypośladkową, nie zapominając o okolicy odbytu. Zapobiegnie to groźnym zapaleniom tych okolic. U dziewczynek przy użyciu tych samych przyborów do mycia oczyść dokładnie okolicę pachwin, wzgórek łonowy, wargi sromowe zewnętrzne i szparę sromu, przetrzyj delikatnie w kierunku od przodu ku tyłowi, zapobiegnie to zapaleniom cewki moczowej i zmianom zapalnym sromu.

Przy poruszaniu tego tematu wspomnieć należy, że gruczoły łojowe i potowe skóry wydzielając różne substancje (np. łój, pot, wodę, elektrolity), w połączeniu z obecną na skórze jej fizjologiczną bakteryjną florą, stwarzają doskonałą barierę ochronną zapobiegającą zakażeniom, podrażnieniom, odparzeniom skóry. Dlatego zbyt częste mycie lub mycie skóry w środkach bardziej w stosunku do niej agresywnych zmniejsza barierę ochronną i paradoksalnie sprzyja zapalnym stanom chorobowym skóry.

Spacery

Zimowe spacerowanie (także spacerowanie w pozostałych porach roku) jest również ważnym elementem pielęgnacji dziecka. Poprzez kontakt z otoczeniem, a przez to z czynnikami zakaźnymi i alergenami, wasz maluch nabiera niezbędnej w tym i późniejszym okresie życia odporności. Mroźne dni nie powinny być żadną przeszkodą dla dziecka w poznawaniu świata. Pamiętajmy przy tym, że malec powinien mieć na sobie o jedną warstwę odzieży więcej od nas dorosłych. W pierwszych trzech tygodniach życia niewskazane jest wychodzenie z dzieckiem na mróz. W czwartym tygodniu, ubierając dziecko tak jak na spacer i kładąc przykryte w wózeczku, pozostawmy je na werandzie lub w pokoju przy otwartych oknach. Na początku czas „werandowania” nie powinien przekraczać 10 minut, w późniejszych dniach stopniowo możemy dochodzić do 1 godziny. Już w czwartym tygodniu życia możemy wychodzić z dzieckiem na zimowe spacery, z początku nie dłuższe niż 1 godzina, stopniowo mogą być wydłużane do 3 godzin. Oddychanie świeżym i wilgotnym powietrzem, zmniejsza stopień wysuszenia błon śluzowych górnych dróg oddechowych (z czym często mamy do czynienia w ogrzewanych, zamkniętych pomieszczeniach), co zapobiega ich częstym i uporczywym w leczeniu zakażeniom. Rodzice powinni pamiętać, że muszą polegać na ubrankach, kocykach, śpiworkach, ciepłym wózku osłoniętym od wiatru.

Jeżeli z rozsądkiem będziemy podchodzić do spacerowania, szczególnie zimą, wasze dziecko będzie się zdrowo rozwijać i powoli szczęśliwie wkraczać w świat dorosłych. Od was drodzy rodzice wszystko to zależy.