Rehabilitacja w zespole Sudecka

Zespół Sudecka, określany również jako: zespół odruchowej dystrofii współczulnej lub zespół algodystroficzny, to rzadki zespół chorobowy, charakteryzujący się bólem oraz obrzękiem w obrębie kończyn górnych i dolnych wraz z zaburzeniami krążenia. Charakterystyczne w tej chorobie są również określone zmiany skórne oraz współwystępująca osteoporoza w obrębie kończyny objętej zmianami. Oprócz obrzęku najbardziej dokuczliwymi objawami są: wzmożona wrażliwość na ucisk oraz zmiany temperatury otoczenia dążące do upośledzenia reaktywności na bodźce czuciowe.

Objawy zespołu Sudecka:

• palący ból kończyny górnej (ramienia, ręki, palców) oraz kończyny dolnej (biodro, kolano)
• obrzęk zajętej części kończyny (zaburzenia naczynioruchowe oraz zmiany w naczyniach)
• nadwrażliwość (przeczulica) na dotyk, ciepło i zimno, skóry miejsca wystąpienia zmian
• ucieplenie skóry chorego miejsca
• nadmierna potliwość dotkniętej chorobą kończyny
• przebudowa beleczek kostnych, zmiany w szpiku kostnym
• zwłóknienie torebek stawowych i więzadeł
• ograniczenie ruchomości stawów (m.in. dochodzi do zaburzeń odżywiania chrząstki stawowej)

Przyczyny powstania zespołu Sudecka:

• po urazach
• po martwicach tkanek miękkich
• w wyniku złamań (ucisk na mięśnie)
• zbyt ciasny opatrunek gipsowy
• niewłaściwe unieruchomienie kończyny
• przewlekłe zapalenie kości i stawów
• obwodowe uszkodzenia nerwów
• choroby naczyń
• zapalne choroby skóry

Średnia wieku zachorowań wynosi 42 lata. Zapadalność na chorobę jest 3 razy częstsza u kobiet niż u mężczyzn. Proces chorobowy dotyczy palców ręki, również stopy. W chorobie tej możemy wyróżnić trzy okresy, które determinują odmienne postępowanie podczas leczenia. Jednocześnie, warto zauważyć, iż rozwój choroby może zatrzymać się na etapie pierwszym, bądź drugim (może również całkowicie ustąpić). Najtrudniejszy w leczeniu jest powrót do pełnej sprawności po osiągnięciu trzeciego etapu choroby.

1) okres hipertroficzny – ostry

Trwający od kilku tygodni do kilku miesięcy, charakteryzujący się:

• silnym, piekącym bólem powstałym np. w wyniku urazu,
• rozszerzeniem naczyń,
• uciepleniem skóry,
• zmianami zabarwienia skóry (ciemnoczerwony lub fioletowy),
• stopniowym zanikiem mięśni,
• ograniczeniem ruchomości w stawach,
• objawy radiologiczne (widoczne w badaniu RTG) pojawiają się po 3 do 8 tygodniach.

Na tym etapie choroby najważniejszym celem jest zminimalizowanie niezwykle uciążliwych i utrudniających życie objawów. Postępowanie lecznicze ogranicza się do uśmierzania bólu oraz zmniejszenia wzmożonego przepływu krwi, m.in. poprzez:

• unieruchomienie kończyn w pozycji czynnościowej
• leczenie farmakologiczne
• ćwiczenia czynne kończyn (wykonywane do granicy bólu)
• kąpiele oziębiające (kończyny zdrowej)

2) okres dystroficzny

Występujący pomiędzy 6-tym a 4-tym miesiącem choroby, charakteryzującym się:

• obkurczeniem naczyń
• cienką, skórą o zwiększonej potliwości i obniżonej temperaturze
• zahamowanym, bądź spowolnionym porostem włosów na kończynach
• zwiększoną kruchością i łamliwością paznokci
• postępującym zanikiem tkanki mięśniowej
• postępującym ograniczeniem ruchomości w stawach

Na tym etapie choroby najważniejszym celem jest poprawa krążenia m.in. poprzez:

• wykonywanie ćwiczeń czynnych
• kąpiele wirowe kończyny chorej
• masaż poprawiający ukrwienie
• rozgrzewające kąpiele wodne (kończyny zdrowej)

3) okres atroficzny – zanikowy

Trwający pomiędzy 6-tym a 12-tym miesiącem trwania choroby, charakteryzujący się:

• cienką skórą o obniżonej temperaturze
• całkowitym zesztywnieniem stawów
• zanikami w tkance kostnej

Na tym etapie choroby najważniejsze jest wzmacnianie siły mięśniowej i minimalizacja przykurczów m.in. poprzez ćwiczenia z obciążeniem oraz odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne.