Skład i funkcje krwi
Magdalena Markowicz

Skład i funkcje krwi

Jak zbudowana jest krew? Jakie funkcje pełnią poszczególne jej składniki? Wyjaśniamy jaką rolę pełnią krwinki czerwone, białe oraz płytki krwi.

Krew krąży w organizmie człowieka w obrębie naczyń krwionośnych, które tworzą układ krążenia. Krew stanowi około 7% masy ciała. W jej skład wchodzą elementy komórkowe (ok. 44%) i osocze (ok. 55%), czyli wodny roztwór (90% wody) zawierający związki organiczne i nieorganiczne (głównie jony sodowe, potasowe, chlorkowe oraz węglanowe). Wśród związków organicznych wyróżniamy białka, dzielone na trzy frakcje: albuminy, globuliny oraz fibrynogen.

Składnikami krwi są także hormony, rozpuszczone gazy oraz substancje odżywcze (np. węglowodany, tłuszcze, witaminy), transportowane do komórek, a także produkty przemiany materii (np. mocznik, amoniak), niesione z komórek do miejsc, gdzie mają być wydalone.

Elementy morfotyczne

  • erytrocyty (czerwone krwinki), których główną rolą jest przenoszenie tlenu z płuc do tkanek
  • leukocyty (białe krwinki), niejednorodna grupa obejmująca granulocyty, limfocyty i monocyty
  • trombocyty (płytki krwi), biorące udział w procesie hemostazy

Oddzielenie osocza od elementów morfotycznych uzyskuje się przez wirowanie krwi, podczas którego krwinki mające większą masę gromadzą się przy dnie probówki.

Krwinki czerwone

W jednym milimetrze sześciennym znajduje się średnio 5,4 miliona erytrocytów u mężczyzn i 4,8 miliona u kobiet. Dojrzały erytrocyt ma kształt dwu-wklęsłego dysku o średnicy 8 ľm. Prawidłowy erytrocyt żyje ok. 120 dni; w tym czasie przebywa ok. 483 km, krążąc w naczyniach krwionośnych.

Najważniejsze zadanie erytrocytów to transport tlenu z naczyń włosowatych pęcherzyków płucnych i uwalnianie go w naczyniach włosowatych tkanek. Poza erytrocytami żadne inne elementy krwi ani osocza nie spełniają tej ważnej funkcji. Realizację tego zadania umożliwia im obecność hemoglobiny – czerwonego barwnika krwi.

Drugim zadaniem krwinek czerwonych jest przenoszenie dwutlenku węgla z tkanek do płuc. W płucach krwinki są głównym odbiorcą jonów węglanowych z osocza i przekształcają je w dwutlenek węgla, który przekazują do pęcherzyków płucnych.

Kolejną funkcją erytrocytów (wspólnie z osoczem) jest buforowanie krwi, czyli udział krwinek czerwonych w utrzymywaniu jej stałego pH.
Erytrocyty uczestniczą także w procesach odpornościowych. Krwinki czerwone poprzez swój receptor dla dopełniacza umieszczony na otoczce krwinki potrafią wiązać kompleksy immunologiczne i uczestniczą w ich usuwaniu.

Powiązane produkty

Krwinki białe 

Leukocyty krążą we krwi w ilości od 4 tys. do 10 tys. w 1 mililitrze. Jest to niejednorodna grupa krwinek, do której należą granulocyty, limfocyty i monocyty.
Granulocyty dzielą się na obojętnochłonne (jest ich najwięcej), kwasochłonne i zasadochłonne (najmniej liczna grupa). Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) biorą udział w funkcjach obronnych organizmu, fagocytują i trawią bakterie. Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) niszczą obce białka. Liczba eozynofili wzrasta w chorobach alergicznych i pasożytniczych. Granulocyty zasadochłonne, czyli bazofile, wydzielają heparynę – czynnik powstrzymujący krzepnięcie krwi.

Limfocyty pochodzą z różnych narządów, głównie ze szpiku, grasicy, węzłów chłonnych oraz ze śledziony. Dzielą się na limfocyty T i B. Pierwsze odpowiadają za reakcje odpornościowe typu komórkowego, czyli takie, w których uczestniczą całe komórki. Limfocyty B są z kolei odpowiedzialne za tworzenie przeciwciał (reakcje odpornościowe typu humoralnego).

Następną grupą białych ciałek są monocyty; po przejściu z krwi do tkanek stają się makrofagami, fagocytują znaczną liczbę bakterii i martwych tkanek. Wytwarzają interferon.

Płytki krwi

Są to fragmenty bardzo dużych komórek – megakariocytów, powstających w szpiku kostnym. Średnio w 1 ml krwi znajduje się 250 tys. płytek. Żyją około 8-10 dni. Płytki krwi odgrywają bardzo dużą rolę w hamowaniu krwawienia (w hemostazie). Przyczepiają się w miejscu uszkodzenia naczynia i tworzą czop zatykający powstałą przerwę. Ponadto z płytek uwalniają się substancje kurczące krwawiące naczynia, co dodatkowo hamuje krwawienie.
Płytki krwi biorą także udział w procesach odpornościowych.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • TSH – normy, za wysokie, za niskie. Interpretacja wyników

    TSH (hormon tyreotropowy) jest produkowany przez przysadkę mózgową i stymuluje tarczycę do wydzielania hormonów – trójjodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Oznaczenie poziomu TSH we krwi jest podstawowym badaniem, dzięki któremu można sprawdzić, czy tarczyca funkcjonuje prawidłowo. Co oznacza podwyższone TSH lub obniżony poziom tyreotropiny?

  • Wysokie ALT – czego jest objawem? Jakie są normy badania ALT?

    Prawidłowy zakres referencyjny dla aminotransferazy alaninowej zależy od wielu czynników i może różnić się w zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie. Oznaczenie poziomu ALT we krwi pozwala na wykrycie chorób wątroby i ocenę stopnia ich zaawansowania, jak również na różnicowanie określonych schorzeń wątroby między sobą. Jakie są normy ALT we krwi, jak wygląda badanie oraz czy do oznaczenia trzeba być na czczo?

  • Badanie AMH (wskaźnik rezerwy jajnikowej) – normy, cena

    Badanie AMH, czyli hormonu antymüllerowskiego, jest jednym z kluczowych elementów oceny rezerwy jajnikowej kobiety. Pozwala na ocenę liczby pęcherzyków jajnikowych, które mogą być stymulowane w ramach procedury in vitro. Na czym polega to badanie? Czy warto je wykonać? Jak interpretować wyniki?

  • Badania na niepłodność dla kobiet – jak wyglądają? Jak się przygotować?

    Niepłodność to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Szacuje się, że nawet 15% par boryka się z problemami z zajściem w ciążę. Spośród wszystkich przyczyn niepłodności w związku 40% leży po stronie mężczyzn, 40% po stronie kobiet, a w 20% przyczyny pochodzą od obojga partnerów. Wielu z nich zwraca się o pomoc do specjalistów, którzy oferują różne metody diagnostyki i leczenia niepłodności. Jakie badania na niepłodność warto zrobić?

  • Testy na HIV dostępne bezpłatnie w POZ. Jak przebiega badanie?

    Od 5 maja 2025 roku testy na HIV można wykonać w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) – bez skierowania do specjalisty i bez dodatkowych kosztów. To ważna zmiana w profilaktyce zdrowotnej, zwłaszcza że aż 17% osób zakażonych HIV nie jest świadomych swojej choroby. Warto pamiętać, że z HIV można dziś żyć normalnie i skutecznie kontrolować przebieg choroby.

  • Hemoglobina glikowana – kiedy wykonać badanie, co wykrywa i jakie są normy?

    Oznaczenie poziomu HbA1c pomocne jest w ocenie średniego stężenia glukozy we krwi w okresie ok. 2–3 miesięcy poprzedzających pobranie krwi. Badanie poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) wykorzystywane jest przede wszystkim w diagnostyce i monitorowaniu skuteczności leczenia cukrzycy. Prawidłowy poziom hemoglobiny glikowanej wpływa na zmniejszenie ryzyka rozwoju odległych powikłań cukrzycy u pacjentów.

  • Domowe testy diagnostyczne – jakie nieprawidłowości wykryje test z apteki?

    Postęp technologiczny w przemyśle farmaceutycznym umożliwił stworzenie nowych rozwiązań diagnostyki niektórych problemów zdrowotnych w warunkach domowych. Szybkie testy diagnostyczne umożliwiają wykonanie niektórych badań w łatwy i szybki sposób bez wizyty u lekarza czy w przychodni. Testy diagnostyczne są dostępne bez recepty w aptekach stacjonarnych i internetowych oraz pozwalają na wstępną ocenę zdrowia i pewnych parametrów.

  • Lipoproteina – kluczowy czynnik ryzyka chorób krążeniowo-sercowych

    Lipoproteina to cząsteczka o budowie podobnej do cząsteczek „złego cholesterolu” LDL. Stanowi jeden z głównych czynników powstawania blaszki miażdżycowej, a zatem jest kluczowym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia, w tym udaru mózgu czy zawału serca. Jej stężenie uwarunkowane jest genetycznie i trudne do modyfikacji za pomocą leków czy zmiany trybu życia. Zaleca się, aby każda osoba przynajmniej raz w życiu oznaczyła poziom lipoproteiny w ramach profilaktyki chorób serca i układu krążenia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl