Skład i funkcje krwi
Magdalena Markowicz

Skład i funkcje krwi

Jak zbudowana jest krew? Jakie funkcje pełnią poszczególne jej składniki? Wyjaśniamy jaką rolę pełnią krwinki czerwone, białe oraz płytki krwi.

Krew krąży w organizmie człowieka w obrębie naczyń krwionośnych, które tworzą układ krążenia. Krew stanowi około 7% masy ciała. W jej skład wchodzą elementy komórkowe (ok. 44%) i osocze (ok. 55%), czyli wodny roztwór (90% wody) zawierający związki organiczne i nieorganiczne (głównie jony sodowe, potasowe, chlorkowe oraz węglanowe). Wśród związków organicznych wyróżniamy białka, dzielone na trzy frakcje: albuminy, globuliny oraz fibrynogen.

Składnikami krwi są także hormony, rozpuszczone gazy oraz substancje odżywcze (np. węglowodany, tłuszcze, witaminy), transportowane do komórek, a także produkty przemiany materii (np. mocznik, amoniak), niesione z komórek do miejsc, gdzie mają być wydalone.

Elementy morfotyczne

  • erytrocyty (czerwone krwinki), których główną rolą jest przenoszenie tlenu z płuc do tkanek
  • leukocyty (białe krwinki), niejednorodna grupa obejmująca granulocyty, limfocyty i monocyty
  • trombocyty (płytki krwi), biorące udział w procesie hemostazy

Oddzielenie osocza od elementów morfotycznych uzyskuje się przez wirowanie krwi, podczas którego krwinki mające większą masę gromadzą się przy dnie probówki.

Krwinki czerwone

W jednym milimetrze sześciennym znajduje się średnio 5,4 miliona erytrocytów u mężczyzn i 4,8 miliona u kobiet. Dojrzały erytrocyt ma kształt dwu-wklęsłego dysku o średnicy 8 ľm. Prawidłowy erytrocyt żyje ok. 120 dni; w tym czasie przebywa ok. 483 km, krążąc w naczyniach krwionośnych.

Najważniejsze zadanie erytrocytów to transport tlenu z naczyń włosowatych pęcherzyków płucnych i uwalnianie go w naczyniach włosowatych tkanek. Poza erytrocytami żadne inne elementy krwi ani osocza nie spełniają tej ważnej funkcji. Realizację tego zadania umożliwia im obecność hemoglobiny – czerwonego barwnika krwi.

Drugim zadaniem krwinek czerwonych jest przenoszenie dwutlenku węgla z tkanek do płuc. W płucach krwinki są głównym odbiorcą jonów węglanowych z osocza i przekształcają je w dwutlenek węgla, który przekazują do pęcherzyków płucnych.

Kolejną funkcją erytrocytów (wspólnie z osoczem) jest buforowanie krwi, czyli udział krwinek czerwonych w utrzymywaniu jej stałego pH.
Erytrocyty uczestniczą także w procesach odpornościowych. Krwinki czerwone poprzez swój receptor dla dopełniacza umieszczony na otoczce krwinki potrafią wiązać kompleksy immunologiczne i uczestniczą w ich usuwaniu.

Powiązane produkty

Krwinki białe 

Leukocyty krążą we krwi w ilości od 4 tys. do 10 tys. w 1 mililitrze. Jest to niejednorodna grupa krwinek, do której należą granulocyty, limfocyty i monocyty.
Granulocyty dzielą się na obojętnochłonne (jest ich najwięcej), kwasochłonne i zasadochłonne (najmniej liczna grupa). Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) biorą udział w funkcjach obronnych organizmu, fagocytują i trawią bakterie. Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) niszczą obce białka. Liczba eozynofili wzrasta w chorobach alergicznych i pasożytniczych. Granulocyty zasadochłonne, czyli bazofile, wydzielają heparynę – czynnik powstrzymujący krzepnięcie krwi.

Limfocyty pochodzą z różnych narządów, głównie ze szpiku, grasicy, węzłów chłonnych oraz ze śledziony. Dzielą się na limfocyty T i B. Pierwsze odpowiadają za reakcje odpornościowe typu komórkowego, czyli takie, w których uczestniczą całe komórki. Limfocyty B są z kolei odpowiedzialne za tworzenie przeciwciał (reakcje odpornościowe typu humoralnego).

Następną grupą białych ciałek są monocyty; po przejściu z krwi do tkanek stają się makrofagami, fagocytują znaczną liczbę bakterii i martwych tkanek. Wytwarzają interferon.

Płytki krwi

Są to fragmenty bardzo dużych komórek – megakariocytów, powstających w szpiku kostnym. Średnio w 1 ml krwi znajduje się 250 tys. płytek. Żyją około 8-10 dni. Płytki krwi odgrywają bardzo dużą rolę w hamowaniu krwawienia (w hemostazie). Przyczepiają się w miejscu uszkodzenia naczynia i tworzą czop zatykający powstałą przerwę. Ponadto z płytek uwalniają się substancje kurczące krwawiące naczynia, co dodatkowo hamuje krwawienie.
Płytki krwi biorą także udział w procesach odpornościowych.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Klirens kreatyniny (GFR) – badanie, normy, wskazania

    GFR to parametr służący do oceny wydolności pracy nerek. Bez aktualnego wyniku badania wskaźnika czynności nerek nie możemy np. wykonać obrazowych badań diagnostycznych, w których niezbędne jest zastosowanie kontrastu (np. RTG) dla lepszego uwidocznienia oznaczanych struktur. Ponadto klirens kreatyniny jest niezbędnym miernikiem wydolności nerek w trakcie ich terapii. Dzięki niemu możliwa jest ocena skuteczności leczenia nefrologicznego i ewentualnej konieczności zastosowania poważniejszych kroków terapeutycznych, jak chociażby wdrożenie leczenia nerkozastępczego. Kto może skierować nas na badanie GFR, ile kosztuje i jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Wysokie ALT – czego jest objawem? Jakie są normy badania ALT?

    Prawidłowy zakres referencyjny dla aminotransferazy alaninowej zależy od wielu czynników i może różnić się w zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie. Oznaczenie poziomu ALT we krwi pozwala na wykrycie chorób wątroby i ocenę stopnia ich zaawansowania, jak również na różnicowanie określonych schorzeń wątroby między sobą. Jakie są normy ALT we krwi, jak wygląda badanie oraz czy do oznaczenia trzeba być na czczo?

  • Biorezonans – co to jest, jak działa i czy jest skuteczny w leczeniu chorób i nałogów?

    Biorezonans magnetyczny to jedna z metod wykorzystywanych przez osoby praktykujące niekonwencjonalne formy leczenia różnych chorób. Nie udało się dotychczas jednoznacznie rozstrzygnąć, czy terapia z użyciem biorezonansu jest skuteczna. Największym problemem jest brak rzetelnych badań naukowych, które potwierdziłyby słowa zwolenników tej metody dotyczące tego, czy i jak naprawdę działa biorezonans.

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

  • Badanie AMH (wskaźnik rezerwy jajnikowej) – normy, cena

    Badanie AMH, czyli hormonu antymüllerowskiego, jest jednym z kluczowych elementów oceny rezerwy jajnikowej kobiety. Pozwala na ocenę liczby pęcherzyków jajnikowych, które mogą być stymulowane w ramach procedury in vitro. Na czym polega to badanie? Czy warto je wykonać? Jak interpretować wyniki?

  • Badania na niepłodność dla kobiet – jak wyglądają? Jak się przygotować?

    Niepłodność to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Szacuje się, że nawet 15% par boryka się z problemami z zajściem w ciążę. Spośród wszystkich przyczyn niepłodności w związku 40% leży po stronie mężczyzn, 40% po stronie kobiet, a w 20% przyczyny pochodzą od obojga partnerów. Wielu z nich zwraca się o pomoc do specjalistów, którzy oferują różne metody diagnostyki i leczenia niepłodności. Jakie badania na niepłodność warto zrobić?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.