Skład i funkcje krwi
Magdalena Markowicz

Skład i funkcje krwi

Jak zbudowana jest krew? Jakie funkcje pełnią poszczególne jej składniki? Wyjaśniamy jaką rolę pełnią krwinki czerwone, białe oraz płytki krwi.

Krew krąży w organizmie człowieka w obrębie naczyń krwionośnych, które tworzą układ krążenia. Krew stanowi około 7% masy ciała. W jej skład wchodzą elementy komórkowe (ok. 44%) i osocze (ok. 55%), czyli wodny roztwór (90% wody) zawierający związki organiczne i nieorganiczne (głównie jony sodowe, potasowe, chlorkowe oraz węglanowe). Wśród związków organicznych wyróżniamy białka, dzielone na trzy frakcje: albuminy, globuliny oraz fibrynogen.

Składnikami krwi są także hormony, rozpuszczone gazy oraz substancje odżywcze (np. węglowodany, tłuszcze, witaminy), transportowane do komórek, a także produkty przemiany materii (np. mocznik, amoniak), niesione z komórek do miejsc, gdzie mają być wydalone.

Elementy morfotyczne

  • erytrocyty (czerwone krwinki), których główną rolą jest przenoszenie tlenu z płuc do tkanek
  • leukocyty (białe krwinki), niejednorodna grupa obejmująca granulocyty, limfocyty i monocyty
  • trombocyty (płytki krwi), biorące udział w procesie hemostazy

Oddzielenie osocza od elementów morfotycznych uzyskuje się przez wirowanie krwi, podczas którego krwinki mające większą masę gromadzą się przy dnie probówki.

Krwinki czerwone

W jednym milimetrze sześciennym znajduje się średnio 5,4 miliona erytrocytów u mężczyzn i 4,8 miliona u kobiet. Dojrzały erytrocyt ma kształt dwu-wklęsłego dysku o średnicy 8 ľm. Prawidłowy erytrocyt żyje ok. 120 dni; w tym czasie przebywa ok. 483 km, krążąc w naczyniach krwionośnych.

Najważniejsze zadanie erytrocytów to transport tlenu z naczyń włosowatych pęcherzyków płucnych i uwalnianie go w naczyniach włosowatych tkanek. Poza erytrocytami żadne inne elementy krwi ani osocza nie spełniają tej ważnej funkcji. Realizację tego zadania umożliwia im obecność hemoglobiny – czerwonego barwnika krwi.

Drugim zadaniem krwinek czerwonych jest przenoszenie dwutlenku węgla z tkanek do płuc. W płucach krwinki są głównym odbiorcą jonów węglanowych z osocza i przekształcają je w dwutlenek węgla, który przekazują do pęcherzyków płucnych.

Kolejną funkcją erytrocytów (wspólnie z osoczem) jest buforowanie krwi, czyli udział krwinek czerwonych w utrzymywaniu jej stałego pH.
Erytrocyty uczestniczą także w procesach odpornościowych. Krwinki czerwone poprzez swój receptor dla dopełniacza umieszczony na otoczce krwinki potrafią wiązać kompleksy immunologiczne i uczestniczą w ich usuwaniu.

Powiązane produkty

Krwinki białe 

Leukocyty krążą we krwi w ilości od 4 tys. do 10 tys. w 1 mililitrze. Jest to niejednorodna grupa krwinek, do której należą granulocyty, limfocyty i monocyty.
Granulocyty dzielą się na obojętnochłonne (jest ich najwięcej), kwasochłonne i zasadochłonne (najmniej liczna grupa). Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) biorą udział w funkcjach obronnych organizmu, fagocytują i trawią bakterie. Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) niszczą obce białka. Liczba eozynofili wzrasta w chorobach alergicznych i pasożytniczych. Granulocyty zasadochłonne, czyli bazofile, wydzielają heparynę – czynnik powstrzymujący krzepnięcie krwi.

Limfocyty pochodzą z różnych narządów, głównie ze szpiku, grasicy, węzłów chłonnych oraz ze śledziony. Dzielą się na limfocyty T i B. Pierwsze odpowiadają za reakcje odpornościowe typu komórkowego, czyli takie, w których uczestniczą całe komórki. Limfocyty B są z kolei odpowiedzialne za tworzenie przeciwciał (reakcje odpornościowe typu humoralnego).

Następną grupą białych ciałek są monocyty; po przejściu z krwi do tkanek stają się makrofagami, fagocytują znaczną liczbę bakterii i martwych tkanek. Wytwarzają interferon.

Płytki krwi

Są to fragmenty bardzo dużych komórek – megakariocytów, powstających w szpiku kostnym. Średnio w 1 ml krwi znajduje się 250 tys. płytek. Żyją około 8-10 dni. Płytki krwi odgrywają bardzo dużą rolę w hamowaniu krwawienia (w hemostazie). Przyczepiają się w miejscu uszkodzenia naczynia i tworzą czop zatykający powstałą przerwę. Ponadto z płytek uwalniają się substancje kurczące krwawiące naczynia, co dodatkowo hamuje krwawienie.
Płytki krwi biorą także udział w procesach odpornościowych.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • Próby wątrobowe (ALAT i ASPAT) — co oznaczają podwyższone wyniki?

    Próby wątrobowe to enzymy, po oznaczeniu których można stwierdzić, w jakim stanie jest wątroba i czy pracuje w prawidłowy sposób. Zalicza się do nich aminotransferazy ASPAT i ALAT oraz gamma-glutamylotranspeptydazę (GGTP). ALAT i ASPAT to najczęściej oznaczane próby wątrobowe. Ich pełne nazwy to aminotransferaza alaninowa, czyli ALAT oraz aminotransferaza asparaginowa — ASPAT.

  • Rezonans magnetyczny głowy – co wykrywa, ile kosztuje, jak wygląda badanie?

    Rezonans magnetyczny (MRI) głowy to badanie, w którym wykorzystywane są właściwości pola magnetycznego. Najczęściej MRI głowy zleca się po wypadkach samochodowych i urazach głowy, a także w sytuacji pogłębienia diagnostyki neurologicznej. Główną wadą rezonansu, będącego badaniem refundowanym, jest czas oczekiwania na to prześwietlenie, liczony nawet w miesiącach. 

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Badanie poziomu witaminy D, metabolit 25(OH). Normy, cena, interpretacja wyników

    Witamina D bierze udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu, wpływa również na prawidłową budowę i funkcję kości. Oznaczenie poziomu witaminy D ma zastosowanie m.in. w diagnostyce i leczeniu osteoporozy, osteomalacji i krzywicy, chorób wątroby i nerek, a także w monitorowaniu leczenia kortykosteroidami, lekami immunosupresyjnymi i przeciwpadaczkowymi oraz suplementacji witaminą D u pacjentów, którym ją zlecono.

  • Rytm zatokowy: badanie EKG, rytm miarowy, przyspieszony i zwolniony – co to oznacza?

    Rytm zatokowy to podstawowy i prawidłowy rytm pracy serca. Może być niekiedy przyspieszony lub zbyt wolny. Mówi się wtedy o tachykardii lub bradykardii zatokowej.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij