Niedobór witaminy D związany ze zwiększonym ryzykiem rozwoju długiego COVID-19

Naukowcy podczas badania ocenili poziom witaminy D u uczestników po wypisaniu ze szpitala i ponownie sześć miesięcy później, kiedy to uczestnicy zostali również przebadani pod kątem objawów długotrwałego COVID-u. Objawy, które obserwowano najczęściej przy tzw. long-term COVID-19, a którym towarzyszył niedobór witaminy D, obejmowały przede wszystkim dysfunkcje poznawcze (kognitywne). Wyniki badań zostały niedawno opublikowane w magazynie naukowym „The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism”.

Według Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) około 1 na 5 dorosłych w USA, którzy zachorują na COVID-19, w końcu rozwinie tzw. długi COVID-19. Co gorsze, przypadłość ta dotyka od 50% do 70% osób hospitalizowanych z powodu ciężkiego przebiegu zakażenia koronawirusem. Biorąc pod uwagę te dane, naukowcy przyjrzeli się poziomowi witaminy D u osób z COVID-19 po przyjęciu do szpitala i ponownie sześć miesięcy po ich wypisie. Zaobserwowali, że osoby z długim COVID-em miały niższy poziom witaminy D niż osoby, które nie chorowały.

Co to jest długi COVID (long COVID)?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje długi COVID jako kontynuację lub pojawienie się objawów związanych z COVID-19 w ciągu trzech miesięcy od ostrej infekcji SARS-CoV-2. Objawy mogą utrzymywać się przez dwa miesiące lub dłużej i nie da się ich inaczej wyjaśnić.

Narodowe Instytuty Zdrowia (NIH, ang. National Institutes on Aging) opisują następujące objawy długiego COVID-u:

• uczucie zmęczenia lub znużenia,
• trudności w oddychaniu lub duszność,
• kaszel,
• odczuwanie bólu i osłabienia stawów,
• nadciśnienie,
• zauważenie zmian w zapachu, smaku lub obu,
• dezorientacja lub mgła mózgowa.

Długi COVID a niski poziom witaminy D

Do badania naukowcy zakwalifikowali 50 osób, u których zdiagnozowano długi COVID, i 50 osób, u których nie rozwinęła się choroba w tej formie. Pacjenci byli pod opieką ambulatoryjną szpitala San Raffaele w Mediolanie. Postarano się, aby osoby z obu grup były dopasowane do siebie w bardzo precyzyjny sposób. Wzięto pod uwagę zaawansowanie choroby wywołanej przez koronawirusa, a także wiek, płeć i wszelkie istniejące wcześniej choroby przewlekłe.

Właściwa suplementacja witaminy D

Witamina D jest pośrednio wytwarzana przez światło słoneczne. Promieniowanie ultrafioletowe B (UV-B) powoduje, że skóra syntetyzuje formę cholesterolu – 7-dehydrocholesterol – wykorzystywaną przez organizm do produkcji witaminy D3 w wątrobie, a następnie w nerkach. Jedynym sposobem, aby dowiedzieć się, czy w naszym organizmie znajduje się wystarczająca ilość witaminy D, jest wykonanie badania krwi.

Według zaleceń prawidłowa ilość suplementowanej w ciągu dnia witaminy D w populacji ogólnej i w grupach ryzyka (z niedoborami odporności) powinna wyglądać w następujący sposób:

• noworodki do 6. miesiąca życia – 400 IU/doba,
• noworodki od 6. do 12. miesiąca życia – 400-600 IU/doba,
• dzieci do 3. roku życia – 600 IU/doba,
• dzieci od 4. do 10. roku życia – 600-1000 IU/doba,
• młodzież od 11. roku życia i osoby dorosłe – 1000-2000 IU/doba,
• seniorzy do 75. roku życia – do 2000 IU/doba,
• seniorzy po 75. roku życia – 2000-4000 IU/doba.

Biorąc pod uwagę powyższe wytyczne, należy jednak pamiętać, że każda suplementacja powinna być wcześniej skonsultowana z lekarzem, który pomoże indywidualnie dobrać odpowiednią dawkę preparatu i zleci badanie poziomu witaminy D we krwi – dokładnie parametru o nazwie metabolit 25(OH).

Ponadto istotny jest wybór samego preparatu. W aptekach dostępne są tabletki lub kapsułki z cholekalcyferolem, który stosuje się w pierwszej kolejności w ramach profilaktyki i leczenia niedoborów, a także z kalcyfediolem, który jest preparatem drugiego wyboru, zalecanym do stosowania wówczas, kiedy cholekalcyferol nie pomaga, a poziom metabolitu 25(OH) w surowicy krwi nie zwiększa się. Kalcyfediol przyjmuje się także w sytuacjach, kiedy niezbędny jest natychmiastowy wzrost stężenia witaminy D w organizmie. Co więcej, w przypadku osób z nadwagą i otyłością rekomendowane jest przyjmowanie podwójnej dawki preparatu. Tabletki, kapsułki lub krople z witaminą D powinno się przyjmować razem z posiłkiem najbardziej bogatym w tłuszcze i najlepiej wapń, tak aby zwiększyć ich przyswajalność. Witamina D jest bowiem (obok witaminy A, E i K) rozpuszczalna w tłuszczach. Pora dnia jest w tym przypadku bez znaczenia. Wiele źródeł podaje, że suplementacja witaminą D powinna być wdrożona w miesiącach od października do kwietnia, kiedy ilość słońca jest mniejsza. Dieta powinna zapewnić około 20% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Produkty, w których można ją spotkać w formie witaminy D2, czyli ergokalcyferolu, to drożdże i grzyby, a w formie witaminy D3, czyli cholekalcyferolu, to tłuste ryby morskie (makrela, łosoś) oraz jaja, podroby, żywność wzbogacana (nabiał, mleko modyfikowane), tran.