Spożycie soli może mieć inny wpływ na mężczyzn i kobiety

Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że w skali globalnej prawie 1,3 miliarda dorosłych w wieku od 30 do 79 lat ma nadciśnienie (za wysokie ciśnienie krwi). A od 1990 roku liczba osób z nadciśnieniem podwoiła się. Istnieje kilka dobrze znanych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Obejmują one wiek, pochodzenie etniczne, płeć i styl życia. Mniej znanym czynnikiem, który może podnosić ciśnienie krwi, jest wrażliwość na sól – tendencja organizmu do zatrzymywania soli w organizmie zamiast wydalania jej przez nerki. Przegląd danych epidemiologicznych opublikowanych w magazynie naukowym „Hypertension” sugeruje, że kobiety w każdym wieku i każdego pochodzenia etnicznego są bardziej wrażliwe na spożycie soli niż mężczyźni. Ta tendencja do spożywania większej ilości soli wzrasta po menopauzie.

Czym jest wrażliwość na sól?

Sól zawiera około 40% jonów sodu i 60% jonów chloru. Potrzebujemy niewielkiej ilości sodu – około 500 mg (lub ćwierć łyżeczki soli) dziennie, aby przewodzić impulsy nerwowe, kurczyć i rozluźniać mięśnie oraz utrzymywać właściwą równowagę elektrolitowa organizmu. Jednak większość ludzi przyjmuje więcej sodu, niż tak naprawdę potrzebuje. W krajach o wyższych dochodach około 7,5% spożycia soli pochodzi z przetworzonej żywności i posiłków spożywanych poza domem.

Aby zmniejszyć spożycie soli, Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC, ang. Centers for Disease Control and Prevention) zaleca zwiększenie spożycia tzw. zdrowej żywności, która nie jest w ogóle przetworzona lub jest niskoprzetworzona. Zalecenie obejmuje także 600 mg soli w posiłku jako ilość, której nie powinno się przekraczać, jeśli już spożywamy przetworzoną żywność.

Według CDC badania wykazują silny związek między ilością spożywanej soli a podwyższonym poziomem ciśnienia krwi. Co za tym idzie – dla większości ludzi zmniejszenie spożycia soli skutkuje obniżeniem ciśnienia. Na całym świecie ludzie spożywają średnio od 9 g do 12 g soli dziennie – prawie dwukrotnie więcej niż zaleca WHO, czyli 5 g dziennie dla zachowania zdrowia układu krążenia. Niektórzy mogą skutecznie wydalać sól, nawet w większej ilości, a więc nie zwiększa to ich ciśnienia krwi. Jednak dla wielu osób zmiany w spożyciu soli w diecie mogą powodować m.in. zauważalny wzrost lub spadek ciśnienia.

American Heart Association szacuje, że wrażliwość na sól występuje u około 51% osób z nadciśnieniem i 26% osób, które nie mają wysokiego ciśnienia krwi.

Jak spożycie soli wpływa na kobiety, a jak na mężczyzn?

Od dawna wiadomo, że mężczyźni do 65. roku życia są bardziej narażeni na nadciśnienie niż kobiety. Z kolei ryzyko to wzrasta u kobiet, które weszły w wiek menopauzalny. Według naukowców wynika to z roli estrogenów w kontrolowaniu ciśnienia krwi, których poziom spada właśnie u kobiet w okresie klimakterium. Może to sugerować, że żeńskie hormony płciowe (takie jak estradiol) faktycznie chronią organizm przed skokami ciśnienia wynikającymi ze spożycia soli. Dane sugerują, że być może nie tylko hormony są zaangażowane w ten mechanizm regulacyjny. Nadciśnienie może także wynikać z niezdolności kobiet do zmniejszenia produkcji hormonu zatrzymującego sól – aldosteronu, który kontroluje również zdolność naczyń krwionośnych do rozluźnienia. Niewłaściwy poziom aldosteronu w odpowiedzi na spożycie soli wydaje się zmniejszać zdolność naczyń krwionośnych do rozluźnienia.