pacjent u lekarza kardiologa, trzyma dłoń na klatce piersiowej
Wojciech Glinicki

Co to jest test kciuka? Czy może pomóc zdiagnozować tętniaka aorty?

Tętniak aorty to stałe poszerzenie światła aorty, które występuje na określonym odcinku naczynia. Dotyczy wszystkich trzech warstw jej ściany. Średnica aorty, która zazwyczaj jest mniejsza niż 30 mm, powiększa się o co najmniej 50 proc. Czy tętniak aorty daje specyficzne objawy i czym jest test kciuka, którym można zdiagnozować ten problem?

Tętniak aorty to odcinkowe poszerzenie światła największego naczynia krwionośnego organizmu. U podłoża tego schorzenia leży osłabienie ściany naczynia. Tętniak aorty może okazać się śmiertelny. Czy można go zdiagnozować, wykonując tzw. prosty tekst kciuka?

Co to jest tętniak aorty?

Aorta jest największą tętnicą w ciele człowieka. Jej średnica to około 28 milimetrów. Wychodząc z serca, a następnie dzieląc się na mniejsze naczynia, dostarcza krew bogatą w tlen do narządów i komórek całego organizmu. Aorta ma swój początek w lewej komorze, następnie wstępuje w śródpiersiu górnym ku górze i w prawo, gdzie ponad korzeniem lewego płuca i łukiem ku tyłowi przechodzi do śródpiersia tylnego i na lewą stronę kręgosłupa. Na wysokości kręgosłupa lędźwiowego L4 dzieli się na dwie tętnice biodrowe wspólne oraz znacznie cieńszą tętnicę krzyżową pośrodkową.

O tętniaku aorty mówi się wtedy, gdy aorta zostanie poszerzona o 50% w stosunku do prawidłowej średnicy. Jeśli tętniak pojawi się w ścianie tętnicy, która jest osłabiona, na przykład przez miażdżycę, wtedy dochodzi do rozwarstwienia aorty.

Najprostszy podział tętniaków aorty uwzględnia ich umiejscowienie. W ten sposób wyróżnia się:

  • tętniaki aorty piersiowej – zlokalizowane w części wstępującej aorty, łuku aorty lub początkowej części aorty zstępującej aż do wysokości przepony;
  • tętniaki aorty brzusznej – zlokalizowane w części zstępującej aorty poniżej przepony; jest to najczęstsza lokalizacja, współtowarzyszyć może im tętniak tętnicy biodrowej;
  • tętniaki piersiowo-brzuszne – występują na granicy wyżej wymienionych obszarów.

Tętniak aorty – czynniki ryzyka

Najczęściej tętniaki aorty powodowane są przez procesy miażdżycowe. Do ich powstania może również przyczynić się uraz, nadciśnienie tętnicze bądź rozwijający się proces zapalny. Poszerzona aorta może być wynikiem wysiłku fizycznego (dźwiganie). Tętniaki aorty (także szyjnej) mogą również powstać na skutek zaburzeń genetycznych (zespół Marfana, zespół Ehlersa-Danlosa typu IV) lub na tle autoimmunologicznym (choroba Takayasu, olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic), a także w przebiegu kiły.

Sprawdź, jakie leki i suplementy na serce i układ krążenia znajdziesz na DOZ.pl

Powiązane produkty

Jakie mogą być objawy tętniaka aorty?

Tętniak przez dłuższy czas nie daje żadnych objawów. Mimo iż przepływ krwi jest zachowany, to w świetle powiększonego naczynia płynie ona w nieprawidłowy sposób. Sprzyja to tworzeniu się skrzeplin w tętniakowato powiększonej części naczynia. Skrzep może się oderwać i popłynąć z prądem krwi, zatkać światła mniejszych naczyń i w ten sposób doprowadzić np. do udaru mózgu, niedokrwienia jelit lub kończyn dolnych, a także nerki. Niekiedy mogą być to pierwsze objawy tętniaka aorty.

Tętniaki mogą objawiać się w postaci różnych dolegliwości w zależności od ich umiejscowienia. W ten sposób tętniaki aorty piersiowej mogą dawać objawy, takie jak: silny ból w klatce piersiowej (jak przy zawale serca, obecny u 25% chorych) czy ból pleców. Niekiedy może pojawić się również duszność, krwioplucie, chrypka lub nawracające zapalenia płuc. Tętniaki aorty wstępującej lub tętniak łuku aorty mogą powodować objawy niedomykalności zastawki aortalnej (zła tolerancja wysiłku, duszność, obrzęki) lub objawy zespołu żyły głównej górnej (duszność, obrzęk twarzy i szyi, kaszel, obrzęk rąk, poszerzenie żył szyjnych i powierzchownych klatki piersiowej). Z kolei tętniaki aorty brzusznej zazwyczaj nie dają żadnych objawów. Pojawiają się one dopiero przy dużych tętniakach. Najczęstszym objawem jest stały, gniotący ból w okolicy pępka, podbrzusza lub okolicy lędźwiowej, gdzie może być pomylony z bólem korzeniowym. Mogą wystąpić również objawy niedokrwienia jelit, czyli ból brzucha, który nasila się po jedzeniu. Aorta brzuszna nie jest wyczuwalna dotykiem.

Pęknięcie tętniaka aorty brzusznej i piersiowej jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu pacjenta i grozi zgonem. U osoby z wykrytym tętniakiem może dojść do nagłego jego pęknięcia. Objawy obejmują nagły ból w klatce piersiowej lub w okolicy brzucha, pogorszenie stanu ogólnego, bladość powłok skórnych, tachykardia (szybkie bicie serca), spadek ciśnienia tętniczego, a także zaburzenia świadomości oraz utrata przytomności.

Tętniak aorty – diagnostyka i leczenie

Tętniaki najczęściej wykrywa się podczas wykonywania innych badań obrazowych:

  • RTG klatki piersiowej – widoczne poszerzenie aorty piersiowej,
  • USG jamy brzusznej – podstawowa metoda w rozpoznawaniu tętniaków aorty brzusznej,
  • echokardiografia przezklatkowa i przezprzełykowa,
  • angiografia,
  • angio-TK – badanie tomografii komputerowej naczyń krwionośnych z podaniem kontrastu dożylnie i wykonane w specjalnej projekcji,
  • angio-MR – rezonans magnetyczny w specjalnej projekcji,
  • aortografia – wykonywana u osób przygotowywanych do zabiegów wewnątrznaczyniowych.

Najważniejszą kwestią w leczeniu tętniaków aorty jest wyeliminowanie czynników ryzyka dotyczących układu sercowo-naczyniowego. Mowa tutaj o zaprzestaniu palenia papierosów czy odpowiedniej kontroli ciśnienia tętniczego. Równie istotne jest odpowiednie leczenie schorzeń dotyczących samego serca, na przykład choroby niedokrwiennej serca.

Podstawową metodą leczenia tętniaków jest leczenie operacyjne. Polega ono na usunięciu zmienionego przez tętniaka fragmentu aorty i w to miejsce wszczepieniu protezy naczyniowej. W przypadku aorty piersiowej możliwe jest leczenie małoinwazyjne (przezskórne) polegające na wszczepieniu stentu (rurka o kształcie walca i strukturze małej siateczki) w miejscu obecności tętniaka. Procedurę przeprowadza się za pomocą specjalnego cewnika wprowadzanego do żyły. Leczenie farmakologiczne opiera się na przyjmowaniu przez pacjenta leków z grupy beta-blokerów. Przewlekłe przyjmowanie tej grupy leków pozwala na spowolnienie tempa wzrostu tętniaków o średnicy powyżej 4 cm, jednak nie ma wpływu na częstotliwość ich pękania. Leczenie to jest zalecane również u osób z zespołem Marfana.

Test kciuka a tętniak aorty – czym jest i jak go wykonać?

Test kciuka to test opracowany przez naukowców z Uniwersytetu w Yale. Ma za zadanie szybko i bezkosztowo identyfikować pacjentów, u których tętniak aorty mógł już się rozwinąć, a którzy nie zostali do tej pory zdiagnozowani.

Jak wygląda wykonanie testu kciuka? Test kciuka należy wykonać następująco:

  1. Podnieś rękę i wyprostuj dłoń.
  2. Zegnij kciuk w poprzek dłoni i staraj się wyciągnąć go poza obszar dłoni, najdalej jak się da.
    Test kciuka
Jeżeli uda się wysunąć kciuk poza krawędź dłoni, może to potwierdzać obecności tętniaka aorty lub jego rozwój w przyszłości. Świadczy to o nieprawidłowym funkcjonowaniu tkanki łącznej, a co za tym idzie również i ścian tętnic.
  1. A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne, Kraków 2010.
  2. A. Bury, E. Meissner, S. Szram i in., Nagłe zgony z powodu nieurazowych pęknięć tętniaków aorty, „Arch. Med. Sąd. Kryminol.” LXI 2011.
  3. A. Bochenek, M. Reicher, Anatomia Człowieka T. III. Układ naczyniowy, Warszawa 1968.
  4. K. Ludwikowska, Tętniak aorty, „Medycyna Praktyczna” [online] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/choroby/155892,tetniak-aorty, [dostęp:] 26.09.2022.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Może się pojawić na bazie m.in. chorób ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo, że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto jest się zwrócić o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij