Choroba Blounta – przyczyny, objawy, leczenie piszczeli szpotawej

Choroba Blounta – przyczyny

Choroba Blounta to zaburzenie wzrostu kości, które obejmuje kości podudzia. Doprowadza to do ich stopniowej deformacji. Może występować u ludzi w różnym okresie, ale pojawia się głównie w wieku poniżej 4 lat oraz u nastolatków. Nierównomierny nacisk na chrząstkę wzrostową doprowadza do zaburzenia rośnięcia kości. Mianowicie obserwuje się zdecydowanie szybsze wydłużanie bocznej części piszczeli. Schorzenie zaliczane jest do jałowych martwic kości.

Jak wspomniano, zaburzenie rośnięcia kłykcia przyśrodkowego piszczeli doprowadza do jej zeszpotawienia. Wśród przyczyn choroby wymienia się zaburzenie ukrwienia. Jest to często związane z nadmiernym naciskiem, który z kolei generowany bywa przez nadwagę. Dzieci, które zbyt szybko zaczęły się pionizować, w zastraszającym tempie przybierają na wadze, mają źle zbilansowaną dietę, niedobór witaminy D, są obarczone predyspozycjami genetycznymi mogą być narażone na pojawienie się choroby Blounta.

Choroba Blounta – objawy

Do najbardziej znamiennych objawów wskazujących na prawdopodobieństwo choroby Blounta u dzieci zaliczamy:

• deformacja kości piszczelowej poniżej stawu kolanowego w postaci jej wygięcia na zewnątrz (piszczel szpotawa),
• tkliwość, narastający ból poniżej kolana, który jest szczególnie zauważalny podczas chodzenia i palpacji, ucisku tej okolicy,
• zaburzenie wzorca chodu spowodowane nieprawidłowym ustawienie kości piszczelowej – podudzie oraz stopa ulegają często rotacji wewnętrznej,
• zapalenie stawów kolanowych, 
• poważne problemy z chodzeniem,
• zaburzenie długości kończyn spowodowane nierównomiernym wzrostem, 
• częsta męczliwość,
• osłabienie siły mięśni kończyn dolnych oraz często ich skrócenie.

Choroba Blounta – rozpoznanie i leczenie

Do wizyty lekarskiej powinny skłonić nietypowe dla dziecka objawy w postaci widocznej deformacji kończyn dolnych. Mowa tutaj o szpotawości piszczeli. Niepokojące są także męczliwość oraz zgłaszanie bólu poniżej stawu kolanowego. Wówczas lekarz powinien poważnie rozważyć możliwość występowania choroby Blounta.

Specjalistą, do którego należy się udać, jest ortopeda. Najpierw powinien przeprowadzić wywiad, następnie dokładne badanie fizykalne uwzględniające pomiary siły mięśniowej, długości kończyn oraz ewentualną tkliwość bólową w okolicy kłykcia przyśrodkowego piszczeli. Bardzo przydatne jest zdjęcie rentgenowskie. Pozwala ono uwidocznić zmiany typowe dla jałowej martwicy kości, a mianowicie: nieprawidłowe wzorce wzrostu kości piszczelowej w jej górnej części. Obrazowanie pomaga także ocenić stopień deformacji i jednocześnie stanowi podstawę do postawienia właściwego rozpoznania.  

Postępowanie lecznicze jest uzależnione od wieku danej osoby oraz stopnia zaawansowania schorzenia. U małych dzieci zazwyczaj wystarczy odciążenie przyśrodkowej, górnej części kości piszczelowej. W chorobie Blounta stosuje się wówczas ortezy, które to umożliwiają. Takie rozwiązanie jest powszechne u dzieci do 4. roku życia.

U pacjentów starszych stosuje się raczej zabiegi operacyjne. Wykonuje się wówczas zabieg nazywany osteotomią kości piszczelowej. Polega ona na przecięciu piszczeli, wyrównaniu jej, a następnie odpowiednim zespoleniu za pomocą specjalnych płytek i śrub. Dzięki temu przywrócone zostaje właściwe ustawienie kości. Przez cały czas po takiej interwencji wymagane jest odciążanie nogi. Pomoże to szybciej się zagoić i zregenerować. Przy silnych dolegliwościach bólowych stosuje się także leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym.

Choroba Blounta – rehabilitacja

W rehabilitacji wykorzystuje się aplikacje odciążające z zastosowaniem taśm kinezjologicznych. Pozwala to zmniejszyć nacisk oraz poprawić ukrwienie danej okolicy ciała. W tym przypadku będzie to przyśrodkowa część piszczeli, tuż pod kolanem. Dodatkowo wykorzystuje się zabiegi z zakresu fizykoterapii, które mogą być bezpiecznie wykonywane u dzieci i jednocześnie przynieść bardzo dobry rezultat w postaci poprawy ukrwienia, szybkiej regeneracji danej okolicy. Mowa tutaj o miejscowym traktowaniu parami ciekłego azotu, poddaniu ekspozycji na działanie zmiennego pola magnetycznego czy laseroterapii. Szczególnie przydatny wydaje się być drugi zabieg ze względu na niemal nieograniczone możliwości przenikania fal magnetycznych oraz ich udowodnione naukowo dobroczynne właściwości.

Fizjoterapia w chorobie Blounta to także ćwiczenia, które będą wspomagały korekcję ustawienia podudzia, a konkretnie kości piszczelowej. Przykładowy zestaw może wyglądać następująco:

1. Pozycja: leżenie tyłem, kończyny dolne ugięte w stawach biodrowych i kolanowych. Między kolanami umieszczona niewielka piłka o średnicy 15–20 cm. Ręce wzdłuż tułowia. Ruch: polega na ściskaniu piłki i utrzymywaniu nacisku przez 10–15 sekund. Ćwiczenie należy powtórzyć 10 razy.  
2. Pozycja: Siedzenie na krześle. Stopy oparte na podłodze. Między kolanami piłka o średnicy 15–20 cm. Ruch: polega na ściśnięciu piłki i jednoczesnego wykonania wyprostu kończyn dolnych w stawach kolanowych. Ćwiczenie należy powtórzyć 10 razy.
3. Pozycja: Stanie ze złączonymi nogami przodem do lustra. Ruch: polega na próbie korekcji ustawienia kończyn dolnych, poprzez zbliżanie kolan do środka i jednoczesne napinanie mięśni pośladkowych. Korekcję należy utrzymać 5–10 sekund. Ćwiczenie warto powtórzyć 10 razy.
4. Pozycja: Stanie tyłem przy ścianie, pomiędzy kolanami piłka o średnicy 15–20 cm. Ręce w przód. Ruch: polega na wykonaniu półprzysiadu z jednoczesnym naciskaniem kolanami na piłkę. Pozycję skrajną należy utrzymać 10 sekund. Ćwiczenie warto powtórzyć 5–8 razy w dwóch seriach.