amoniak spożywczy w proszku
Joanna Orzeł

Węglan amonu (E503) – właściwości i zastosowanie amoniaku spożywczego

Pod kodem E503 sklasyfikowano dwie substancje chemiczne: węglan amonu i kwaśny węglan amonu. Obydwa węglany są tradycyjnie używane w wielu kuchniach świata, zwłaszcza w krajach skandynawskich, głównie do produkcji wypieków. Ich popularna nazwa to amoniak spożywczy. W poniższym tekście przybliżamy różnicę między tymi składnikami. Czy amoniak spożywczy jest szkodliwy? Jakie ma właściwości?

Węglan amonu – co to za związek?

Węglan amonu jest nieorganicznym związkiem chemicznym, powstającym przykładowo w reakcji amoniaku z dwutlenkiem węgla. Jego chemiczny wzór to (NH4)2CO3. W postaci czystej jest białym, bezzapachowym ciałem stałym, dobrze rozpuszczalnym w wodzie.  

W podwyższonej temperaturze ulega samoistnemu rozkładowi na wodę, amoniak i dwutlenek węgla. Samoczynnie może rozłożyć się między innymi do wodorowęglanu amonu. Znajduje zastosowanie w wielu przemysłach między innymi spożywczym jako dodatek spulchniający i regulujący kwasowość ukryty pod kodem E503. 

Węglan a wodorowęglan amonu

Wodorowęglan amonu, nazywany również kwaśnym węglanem amonu, jest jednym z produktów samoistnego rozkładu węglanu amonu. Jego chemiczny wzór to NH4HCO3. Podobnie jak węglan amonu w podwyższonej temperaturze ulega termicznemu rozkładowi z utworzeniem tych samych gazowych produktów. Z tego powodu również stosuje się go jako dodatek do żywności o właściwościach spulchniających i regulujących kwasowość. Znajduje się pod tym samym kodem co węglan – E503.

Właściwości węglanu amonu (E503)

Pod kodem E503, według rozporządzeń Unii Europejskiej, ukryte są węglany amonu, czyli substancje o wzorach chemicznych (NH4)2CO3 oraz NH4HCO3. Obydwa związki chemiczne ulegają termicznemu rozkładowi z wytworzeniem gazowych produktów. Z tego powodu są często wykorzystywane jako środki spulchniające, zastępując klasyczny proszek do pieczenia (z głównym składnikiem spulchniającym wodorowęglanem sodu).  

Węglany amonu stosowane są do produkcji wypieków o niskiej wilgotności. Powodem takiej ich aplikacji jest powstający w trakcie rozkładu amoniak charakteryzujący się nieprzyjemnym i drażniącym zapachem. Jeżeli wilgotność ciasta nie przekracza 5%, gaz ten ulatnia się z gotowego produktu. Jeżeli natomiast zawartość wody jest wyższa, amoniak może się w niej rozpuścić i w niekorzystny sposób zmienić właściwości organoleptyczne.

Węglany amonu są używane w przemyśle spożywczym do produkcji innego dodatku do żywności – karmelu amoniakalnego. Jest to barwnik ukryty pod kodem E105c.

Powiązane produkty

Gdzie kupić węglan amonu?

Spożywczy węglan amonu można kupić w dobrze zaopatrzonych sklepach z żywnością, sklepach wielobranżowych – supermarketach lub u internetowych dostawców. Jeżeli chcemy go kupić, powinniśmy szukać opakowań opatrzonych etykietą „amoniak spożywczy”. Jego cena nie jest wysoka – ok 2 zł za 30 g.

Węglany amonu znajdują zastosowanie poza branżą spożywczą. Wykorzystuje się je między innymi do produkcji leków, barwników, nawozów sztucznych czy tworzyw sztucznych jak plastiki i gumy.  

W gospodarstwie domowym mogą być używane do czyszczenia powierzchni. Podobnie jak soda oczyszczona zmieszane z octem utworzą aktywną pianę, która pomoże usunąć zanieczyszczenia, jak np. osad z mydła pojawiający się na armaturze czy na fugach.

Sprawdź na DOZ.pl: Środki do prania i czyszczenia.

Węglan amonu – szkodliwość, wpływ na zdrowie

Substancje ukryte pod kodem E503 nie są toksyczne dla człowieka. Z tego powodu nie został wyznaczony dla nich dzienny poziom spożycia. Węglan i wodorowęglan amonu spożywane w rozsądnych ilościach są dla naszego organizmu bezpieczne. Można je też bezpiecznie stosować w ciąży i w okresie laktacji. Ich nadmierne spożycie może jednak powodować podrażnienie śluzówki żołądka lub jelit, prowadzące do zaburzeń pracy układu pokarmowego (np. wymioty, biegunka czy nadkwasota).  

Stosowanie węglanów amonu do produkcji wypieków może podwyższać ilość akrylamidu w gotowych produktach w porównaniu z używaniem węglanem sodu.

Akrylamid to trucizna naszego organizmu. Wytwarzany jest, gdy poddajemy obróbce termicznej żywność bogatą w cukry i aminokwasy. Jeżeli chcemy zminimalizować ilość tego składnika w naszej diecie, a w przepisie, który mamy zamiar wypróbować jest uwzględniony amoniak spożywczy lub węglan amonu, możemy zastąpić go proszkiem do pieczenia lub sodą oczyszczoną. Zaznaczamy jednak, że może to wpłynąć na smak przygotowywanej potrawy.

  1. A. Dłużewska, M. Dłużewski, L. Ja, Technologia żywności: podręcznik dla technikum: praca zbiorowa, WSiP, Warszawa 2008.
  2. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32011R1129&from=PL  
  3. H. Mojska, Akryloamid – charakterystyka, występowanie w żywności i ryzyko dla zdrowia [w:] Jakość i bezpieczeństwo żywności – kształtowanie jakości żywieniowej w procesie technologicznych, pod red. D. Nowak, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011.
  4. M. Wilk, M. Krzywonos, P. Seruga, M. Kucharczyk, D. Borowiak, Karmel w żywności, [w:] Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Wybrane zagadnienia z bioekonomii, pod red. M. Krzywonos, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław 2015.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • O to musisz zadbać jesienią w trosce o odporność, skórę, sen i udany powrót na siłownię

    Jesień to pora roku, która może wyjątkowo dać się nam we znaki. To okres przejściowy między krótkim rękawem a kurtką, długimi dniami a szybką szarówką, powrót z wakacji do szkoły oraz powrót do rutyny związanej z dietą czy aktywnością fizyczną. Co zrobić, żeby nie przebodźcować swojego organizmu, wzmocnić odporność, ukoić zmęczone mięśnie i zasypiać bez problemu?

  • Jesienne osłabienie organizmu - jak uniknąć choroby?

    Jesienna aura sprzyja nie tylko obniżeniu nastroju, ale również osłabieniu organizmu, co powoduje, że jesteśmy bardziej podatni na infekcje i częściej chorujemy. Poznaj kilka sposobów na wzmocnienie organizmu i ograniczenie ryzyka wystąpienia choroby.

  • Dynia – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Dietetyczne przepisy z dynią

    Dynia jest warzywem bogatym w witaminy i minerały – m.in. w magnez, selen, potas i cynk. Stanowi także źródło białka i błonnika pokarmowego. Kto powinien włączyć ją do swojej diety? Jakie właściwości mają pestki z dyni i olej z dyni? Czy to warzywo będzie odpowiednie dla cukrzyków?

  • Gruszka – właściwości, wartości odżywcze, przepisy

    Jej dodatek do diety może pomóc przy uciążliwych zaparciach. Świetnie sprawdzi się jako element maseczki na przetłuszczającą się cerę. W dodatku pysznie smakuje zarówno w daniach na słodko, jak i na wytrawnie. Gruszka – jakimi wartościami odżywczymi się charakteryzuje? Czy jedzenie jej może zaszkodzić? Co dobrego przygotować z gruszek?

  • Czym jest układ odpornościowy i jak skutecznie go wspierać?

    Po z natury ciepłym lecie przychodzi sezon jesienny, który wystawia na ciężką próbę nie tylko nasz nastrój, ale również układ odpornościowy, który w tym czasie jest wyjątkowo obciążony. Jest to okres infekcji, często nawracających lub przewlekłych. Istnieją jednak sposoby, aby sobie skutecznie pomóc i zniwelować ryzyko uciążliwych i osłabiających przeziębień, na tle których mogą rozwinąć się dużo poważniejsze choroby, jak zapalenie płuc czy oskrzeli. Spośród czynników mających wpływ na prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny, niewątpliwie ogromne znaczenie ma zdrowa dieta.

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Czy proteinowa dieta Dukana działa? Fazy diety i skutki uboczne

    Dieta Dukana jest znana inaczej jako dieta proteinowa, białkowa oraz Protal (z jęz. fr. protéines alternatives). Pomysłodawcą tej słynnej diety jest były francuski dietetyk Pierre Dukan, który w 2013 roku otrzymał zakaz wykonywania zawodu lekarza na terenie Francji. Mimo to dieta Dukana zyskała w ostatnich latach miano jednej z najpopularniejszych diet odchudzających na całym świecie i stanowi model żywienia dla wielu osób.

  • Kiwi – właściwości odżywcze, wartości

    Kiwi jest niezwykle popularnym owocem, który nazywany bywa również chińskim agrestem. Owoce kiwi są jagodami, a ich miąższ jest soczysty, galaretowaty i zasobny w brązowe lub czarne nasiona. Kiwi zawiera wiele różnych składników bioaktywnych (m.in. witamin, składników mineralnych, karotenoidów i polifenoli), dzięki czemu wywiera pozytywny wpływ na organizm człowieka.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij