amoniak spożywczy w proszku
Joanna Orzeł

Węglan amonu (E503) – właściwości i zastosowanie amoniaku spożywczego

Pod kodem E503 sklasyfikowano dwie substancje chemiczne: węglan amonu i kwaśny węglan amonu. Obydwa węglany są tradycyjnie używane w wielu kuchniach świata, zwłaszcza w krajach skandynawskich, głównie do produkcji wypieków. Ich popularna nazwa to amoniak spożywczy. W poniższym tekście przybliżamy różnicę między tymi składnikami. Czy amoniak spożywczy jest szkodliwy? Jakie ma właściwości?

Węglan amonu – co to za związek?

Węglan amonu jest nieorganicznym związkiem chemicznym, powstającym przykładowo w reakcji amoniaku z dwutlenkiem węgla. Jego chemiczny wzór to (NH4)2CO3. W postaci czystej jest białym, bezzapachowym ciałem stałym, dobrze rozpuszczalnym w wodzie.  

W podwyższonej temperaturze ulega samoistnemu rozkładowi na wodę, amoniak i dwutlenek węgla. Samoczynnie może rozłożyć się między innymi do wodorowęglanu amonu. Znajduje zastosowanie w wielu przemysłach między innymi spożywczym jako dodatek spulchniający i regulujący kwasowość ukryty pod kodem E503. 

Węglan a wodorowęglan amonu

Wodorowęglan amonu, nazywany również kwaśnym węglanem amonu, jest jednym z produktów samoistnego rozkładu węglanu amonu. Jego chemiczny wzór to NH4HCO3. Podobnie jak węglan amonu w podwyższonej temperaturze ulega termicznemu rozkładowi z utworzeniem tych samych gazowych produktów. Z tego powodu również stosuje się go jako dodatek do żywności o właściwościach spulchniających i regulujących kwasowość. Znajduje się pod tym samym kodem co węglan – E503.

Właściwości węglanu amonu (E503)

Pod kodem E503, według rozporządzeń Unii Europejskiej, ukryte są węglany amonu, czyli substancje o wzorach chemicznych (NH4)2CO3 oraz NH4HCO3. Obydwa związki chemiczne ulegają termicznemu rozkładowi z wytworzeniem gazowych produktów. Z tego powodu są często wykorzystywane jako środki spulchniające, zastępując klasyczny proszek do pieczenia (z głównym składnikiem spulchniającym wodorowęglanem sodu).  

Węglany amonu stosowane są do produkcji wypieków o niskiej wilgotności. Powodem takiej ich aplikacji jest powstający w trakcie rozkładu amoniak charakteryzujący się nieprzyjemnym i drażniącym zapachem. Jeżeli wilgotność ciasta nie przekracza 5%, gaz ten ulatnia się z gotowego produktu. Jeżeli natomiast zawartość wody jest wyższa, amoniak może się w niej rozpuścić i w niekorzystny sposób zmienić właściwości organoleptyczne.

Węglany amonu są używane w przemyśle spożywczym do produkcji innego dodatku do żywności – karmelu amoniakalnego. Jest to barwnik ukryty pod kodem E105c.

Powiązane produkty

Gdzie kupić węglan amonu?

Spożywczy węglan amonu można kupić w dobrze zaopatrzonych sklepach z żywnością, sklepach wielobranżowych – supermarketach lub u internetowych dostawców. Jeżeli chcemy go kupić, powinniśmy szukać opakowań opatrzonych etykietą „amoniak spożywczy”. Jego cena nie jest wysoka – ok 2 zł za 30 g.

Węglany amonu znajdują zastosowanie poza branżą spożywczą. Wykorzystuje się je między innymi do produkcji leków, barwników, nawozów sztucznych czy tworzyw sztucznych jak plastiki i gumy.  

W gospodarstwie domowym mogą być używane do czyszczenia powierzchni. Podobnie jak soda oczyszczona zmieszane z octem utworzą aktywną pianę, która pomoże usunąć zanieczyszczenia, jak np. osad z mydła pojawiający się na armaturze czy na fugach.

Sprawdź na DOZ.pl: Środki do prania i czyszczenia.

Węglan amonu – szkodliwość, wpływ na zdrowie

Substancje ukryte pod kodem E503 nie są toksyczne dla człowieka. Z tego powodu nie został wyznaczony dla nich dzienny poziom spożycia. Węglan i wodorowęglan amonu spożywane w rozsądnych ilościach są dla naszego organizmu bezpieczne. Można je też bezpiecznie stosować w ciąży i w okresie laktacji. Ich nadmierne spożycie może jednak powodować podrażnienie śluzówki żołądka lub jelit, prowadzące do zaburzeń pracy układu pokarmowego (np. wymioty, biegunka czy nadkwasota).  

Stosowanie węglanów amonu do produkcji wypieków może podwyższać ilość akrylamidu w gotowych produktach w porównaniu z używaniem węglanem sodu.

Akrylamid to trucizna naszego organizmu. Wytwarzany jest, gdy poddajemy obróbce termicznej żywność bogatą w cukry i aminokwasy. Jeżeli chcemy zminimalizować ilość tego składnika w naszej diecie, a w przepisie, który mamy zamiar wypróbować jest uwzględniony amoniak spożywczy lub węglan amonu, możemy zastąpić go proszkiem do pieczenia lub sodą oczyszczoną. Zaznaczamy jednak, że może to wpłynąć na smak przygotowywanej potrawy.

  1. A. Dłużewska, M. Dłużewski, L. Ja, Technologia żywności: podręcznik dla technikum: praca zbiorowa, WSiP, Warszawa 2008.
  2. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32011R1129&from=PL  
  3. H. Mojska, Akryloamid – charakterystyka, występowanie w żywności i ryzyko dla zdrowia [w:] Jakość i bezpieczeństwo żywności – kształtowanie jakości żywieniowej w procesie technologicznych, pod red. D. Nowak, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011.
  4. M. Wilk, M. Krzywonos, P. Seruga, M. Kucharczyk, D. Borowiak, Karmel w żywności, [w:] Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Wybrane zagadnienia z bioekonomii, pod red. M. Krzywonos, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław 2015.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Żywienie medyczne podczas chemioterapii – co należy wiedzieć?

    Choć chemioterapia ma na celu niszczenie komórek nowotworowych, to niestety oddziałuje również na cały organizm i powoduje szereg skutków ubocznych. Odpowiednie żywienie odgrywa ważną rolę w procesie leczenia i poprawia samopoczucie pacjentów. Jak powinno wyglądać żywienie medyczne podczas chemioterapii?

  • Leczenie promieniami podczerwonymi – czym jest i jak korzystać z infrared (IR)?

    Terapia infrared (IR) opiera się na wykorzystaniu światła podczerwonego, którego zastosowanie jest poparte badaniami naukowymi. Jego właściwości są dobrze znane i wykorzystywane już od pewnego czasu. Jedne z najciekawszych możliwości zastosowania terapii infrared, opisywane w wielu różnych źródłach naukowych, to przede wszystkim leczenie bólu i pobudzanie wzrostu komórek w organizmie.

  • Czy kot domowy powinien wychodzić na dwór?

    Kot domowy to jedno z najbardziej tajemniczych i fascynujących zwierząt, które towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat. Choć dzisiaj postrzegany jest głównie jako zwierzę domowe, zachował swoje drapieżne instynkty, które niejednokrotnie stają się wyzwaniem – zarówno dla jego opiekunów, jak i dla lokalnych ekosystemów. Jakie są korzenie jego współpracy z człowiekiem i jakie zagrożenia wiążą się z jego swobodnym wypuszczaniem?

  • Dieta niskosodowa – dla kogo? Przepisy od dietetyka

    Sód to pierwiastek niezbędny do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego podstawową rolą jest kontrola objętości płynów pozakomórkowych oraz utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Sód jest niezwykle ważny, jednak jego nadmiar spożywany głównie w postaci soli kuchennej może wpływać na wzrost ciśnienia tętniczego krwi, niewydolność nerek oraz na wiele innych patologicznych procesów w organizmie. Czym jest dieta niskosodowa? Jakie niesie za sobą korzyści? Kto szczególnie powinien stosować dietę niskosodową? 

  • Jak się przygotować do sylwestra? Twarz, ciało i... nawodnienie

    Sylwestrowa noc to wyjątkowa okazja, by z radością pożegnać stary rok i przywitać nowy. Aby zabawa była udana, a poranek 1 stycznia okazał się łaskawszy, warto pamiętać o kilku zasadach i wprowadzić je w życie jeszcze przed szampańską imprezą.

  • Jak oczyścić organizm w 3 dni – przepisy dietetyka

    W okresie świątecznym często spożywamy więcej ciężkostrawnych, słodkich i tłustych posiłków niż zazwyczaj, co może prowadzić do zaburzeń trawiennych i gorszego samopoczucia. Czy po takim czasie powinniśmy oczyścić organizm specjalną dietą? Jak racjonalnie oczyścić organizm w 3 dni? Kto nie powinien korzystać z detoksów?

  • Jak skutecznie chronić psa lub kota przed pasożytami? Praktyczne porady

    Pasożyty stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia naszych pupili - psów i kotów. Zarażenie nimi może prowadzić do groźnych chorób, a nawet do stanów zagrażających życiu – szczególnie u młodych zwierząt. Dowiedz się, jak skutecznie dbać o profilaktykę, regularne odrobaczanie oraz ochronę przed pchłami i kleszczami.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.