Czy grozi nam pandemia małpiej ospy?

Od początku maja 2022 roku w wielu krajach Europy, a także w Australii i Stanach Zjednoczonych zarejestrowano rosnącą liczbę przypadków małpiej ospy. Jest to choroba wirusowa występująca endemicznie w Afryce Środkowej i Afryce Zachodniej, do zakażenia którą dochodzi m.in. przez kontakt zakażonego zwierzęcia z człowiekiem. Objawia się zmianami skórnymi, gorączką i powiększeniem węzłów chłonnych.

Co to jest małpia ospa?

Małpia ospa (ang. monkeypox) jest rzadką chorobą odzwierzęcą (zoonozą), która jest wywołana przez wirusa małpiej ospy (MPV), określanego mianem ortopokswirusa (ortopoxwirusa), czyli łagodniejszą odmianę wirusa ospy prawdziwej, którego udało się wyeliminować w 1980 roku dzięki szczepieniom. Nosicielami patogenu są głównie afrykańskie wiewiórki, szczury, różne gatunki małp i inne zwierzęta. Nazwa wzięła się stąd, że po raz pierwszy wirusa zidentyfikowano w 1958 roku wśród małp wykorzystywanych w celach badawczych. Pierwsze przypadki choroby zarejestrowano 1970 w Zairze (Kongo) i przed długi czas wirus „nie opuszczał” Afryki. Dopiero w 2003 roku potwierdzono ją w USA, a w 2018 roku w Wielkiej Brytanii i w 2019 roku w Singapurze. Przyjmuje się, że łagodniejszy wariant choroby pochodzi z Afryki Zachodniej (śmiertelność 1 na 100 chorych), a groźniejszy z Afryki Środkowej (śmiertelność 1 na 10 chorych). Warto podkreślić, że statystyki te pochodzą z krajów afrykańskich, gdzie opieka zdrowotna jest na niższym poziomie niż ta w krajach rozwijających się i rozwiniętych.

Jakie są objawy małpiej ospy?

Do najczęstszych objawów ogólnych małpiej ospy zaliczono:

• gorączkę,
• wysypkę skórną,
• bóle mięśniowe (całego ciała, ale głównie pleców),
• bóle głowy,
• uczucie głębokiego zmęczenia (astenia),
• powiększenie węzłów chłonnych – co odróżnia małpią ospę od ospy prawdziwej.

Okres inkubacji małpiej ospy to zwykle od 6. do 13. dni, czasem od 5. do 21. dni. Małpia ospa trwa najczęściej od dwóch do czterech tygodni. Przyjmuje się, że jest chorobą o łagodnym przebiegu, niemniej może stanowić większe zagrożenie dla dzieci, kobiet ciężarnych oraz pacjentów, u których stosowane są leki obniżające odporność (immunosupresanty).

Czy grozi nam pandemia małpiej ospy?

W 2022 roku uwaga całego świata znowu jest zwrócona w kierunku małpiej ospy, ponieważ zaczęto coraz częściej diagnozować tę chorobę wśród mieszkańców Europy: Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Portugalii, Francji, Niemiec, Włochy, Belgii, Austrii, Szwecji i Holandii, a także w innych częściach globu: Australii, Kanadzie i USA.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zdecydowana większość przypadków małpiej ospy (nie wszystkie) została zdiagnozowana wśród mężczyzn homoseksualnych. Do dnia 21 maja 2022 roku potwierdzono 92 przypadki choroby. Wszystkie zidentyfikowano jako wariant zachodnioafrykański, czyli łagodny. WHO podkreśla, że sytuacja związana z zakażeniami ewoluuje, niemniej nie jest wskazana panika, a wszystkie działania skupiają się teraz na dokładnym przekazywaniu informacji o osobach zakażonych i tych, które są najbardziej narażone na zachorowanie (osoby mające bliski kontakt fizyczny z chorym, u którego wystąpiły objawy). Prowadzone są także prace nad stworzeniem odpowiednich procedur dla placówek medycznych i pracowników służby zdrowia. Eksperci podkreślają także, że małpia ospa nie stanowi tej kategorii ryzyka, która wystąpiła w przypadku koronawirusa. Dodatkowo warto podkreślić, że w kilku badaniach obserwacyjnych potwierdzono, iż szczepionka przeciwko ospie prawdziwej jest w około 85% przypadków skuteczna w przypadku przeciwdziałania małpiej ospie.