Henna – co warto o niej wiedzieć? Czy może uczulać?
Joanna Orzeł

Henna – co warto o niej wiedzieć? Czy może uczulać?

Henna to barwnik znany i stosowany od czasów starożytnych. Popularny był i jest również nowożytnie: stosowały go i nasze babcie, i nasze mamy, a teraz sięgają po niego – i to coraz chętniej – pokolenia nasze i naszych dzieci. Co warto wiedzieć o hennie? Czy i dlaczego henna może uczulać? 

Poszukując naturalnych, ekologicznych produktów, wielu konsumentów wybierze hennę w miejsce typowo chemicznych, często uczulających farb do włosów. Czy słusznie? Raz po raz pojawiają się przecież wiadomości o silnych alergiach wywołanych, jak się donosi, właśnie przez hennę. Czy hennę można zatem uznać za bezpieczną? Wyjaśnienie tej kwestii przedstawimy w niniejszym artykule. 

Henna – co to takiego? 

Henna jest barwnikiem naturalnym pochodzenia roślinnego. Pozyskuje się ją ze sproszkowanych liści i pędów krzewu hennowego, czyli z lawsonii bezbronnej (Lawsonia intermis) z rodziny krwawnicowatych (Lythraceae), który występuje głównie w gorącym klimacie Azji Południowej i Afryki. Krzew ten osiąga wysokość do trzech metrów, kwitnie w kiściach podobnych do gron winogron. Uprawia się go ze względu na kwiaty o pięknej, porównywanej do róży woni, ale przede wszystkim dla żółtego lub czerwono-pomarańczowego barwnika zwanego lawsonem

Lawson (2-hydroksy-1,4-naftochinon) to aktywny barwnik henny chemicznie należący do grupy naftochinonów. Pozyskuje się go, gotując w wodzie sproszkowane liście i pędy lawsonii. Ma właściwości barwienia skóry i włosów. 

Henna to jeden z najdłużej stosowanych barwników naturalnych w historii, używana była już w starożytności. Do codziennego użytku wprowadzona została przez Persów, to oni zapoczątkowali barwienie henną włosów, malowanie paznokci, malowanie stóp i dłoni – zwyczaje te podchwyciły kobiety z krajów arabskich (np. Egipcjanki), kobiety tureckie, armeńskie. W Indiach tatuaż z henny nosi nazwę mehendi i również współcześnie wykonywany jest na stopach i dłoniach z okazji ceremonii zaślubin. 

Jakie inne składniki może zawierać henna? 

Czysta henna ma postać zielonoszarego proszku. By przygotować ją do malowania ciała, rozpuszcza się ją w gorącej wodzie, często dodatkowo zakwaszając środowisko. Farbę w postaci gęstej papki uzyskuje się, mieszając hennę z olejkami (np. z eukaliptusowym), z naftą, z sokiem z cytryny, z herbatą. Trwałość tak wykonanego tatuażu to ok. 10–14 dni. 

Produkty do farbowania włosów na bazie henny mogą zawierać inne barwniki naturalne (np. indygo), wpływające na końcowe efekty kolorystyczne. W składzie mogą też być substancje zakwaszające (np. tzw. amla, czyli susz z Emblica officinalis) oraz substancje poprawiające kondycję włosa, np. brahmi (Bacopa monnieri). 

W celu skrócenia czasu barwienia, wzmocnienia koloru oraz przedłużenia czasu utrzymywania się zdobienia do henny naturalnej dodaje się często barwniki chemiczne, najczęściej z zawartością parafenylenodiaminy (PPD) – otrzymujemy wtedy tzw. hennę sztuczną lub hennę czarną. 

Polecane dla Ciebie

Henna – rodzaje 

Terminem „henna” należy wedle sztuki nazywać produkty, w których składzie znajduje się wyłącznie lawsonia bezbronna. Jakiekolwiek dodatki powodują, że mamy do czynienia z preparatem na bazie henny (np. wszelkie farby do włosów o złożonym składzie) i takie szczegółowe informacje zawsze powinny znajdować się na opakowaniach. 

I tak na przykład produkt o potocznej nazwie „henna bezbarwna” nie ma nic wspólnego z henną naturalną, ponieważ w jej składzie na próżno szukać lawsonii. Jest to zioło o nazwie senna (Cassia obovata), a stosuje się je nie w celu zafarbowania, lecz wzmocnienia łodygi włosa. 

W kosmetyce popularne są zabiegi hennowania włosków brwi i rzęs, a stosuje się do nich następujące rodzaje produktów: 

  • „henna” żelowa – produkt łatwy do użycia nawet w zaciszu domowym, nie jest naturalną henną, lecz farbką chemiczną. Farbuje tylko włoski, a efekt utrzymuje się do dwóch tygodni; 

  • „henna” proszkowa/pudrowa – produkt na bazie henny, prócz włosków barwi również skórę, więc polecany jest do uzupełniania ubytków dla osób z przerzedzonymi brwiami. Efekt utrzymuje się dłużej, do czterech tygodni. 

Właściwości lecznicze henny 

Już w starożytności hennę ceniono nie tylko za aspekt zdobniczy, lecz również za właściwości lecznicze. Stosowano ją jako środek antyseptyczny, środek zmniejszający wydzielanie potu, jako profilaktyczny i leczniczy środek na grzybicę stóp, a zmieszaną z oliwą i z dziegciem aplikowano jako preparat przeciwłupieżowy. Ze względu na działanie ściągające stosowano ją w postaci okładów na oparzenia, obrzęki, afty, rany wszelkiego rodzaju. 

Henna ma również właściwości przeciwzapalne, może być stosowana jako filtr przeciwsłoneczny. Zawiera wiele cennych składników: wapń, magnez, potas, cynk, miedź, mangan, żelazo. 

Henna w kosmetykach

O najważniejszych i najpopularniejszych zastosowaniach henny już wspomnieliśmy: jest to naturalny barwnik nadający kolor włosom (również brwi i rzęs) oraz skórze. Można go zatem użyć do nietrwałego zafarbowania włosów, uzupełnienia ubytków w brwiach, do wykonania tymczasowego tatuażu. Czysta henna daje zabarwienie czekoladowobrązowe lub ciemnoczerwone (w kolorze ciemnego mahoniu), a jego intensywność zależy przede wszystkim od wyjściowego koloru włosów lub skóry. 

Sztuka mehendi jest obecnie stosowana przez pacjentki onkologiczne, które po leczeniu utraciły włosy (w tym brwi i rzęsy). Henna pozwala podkreślić i zrekonstruować łuk brwiowy, wykonuje się nią również zdobienia całej głowy lub maskowania blizn pooperacyjnych. 

Czy farbowanie, malowanie henną może być szkodliwe? 

Czysta, naturalna henna uznawana jest za bezpieczny i nieszkodliwy środek do farbowania włosów, rzęs, brwi oraz skóry. 

Henna nie wykazuje zdolności do penetrowania do żywych warstw naskórka i do skóry właściwej, zatem jako bezpieczny tatuaż utrzymuje się cały czas w warstwie rogowej naskórka (czyli w warstwie martwych komórek), wykazując powinowactwo do keratyny. 

Co do włosów – henna znana jest z tego, że polepsza kondycję włosów z każdym farbowaniem. Zawiera makro- i mikroelementy istotne dla wzrostu i wzmocnienia włosów, działa przeciwłupieżowo, przeciwgrzybiczo na skórę głowy, a także wspiera naturalną ochronę przed promieniowaniem UV

Lawson, wnikając w strukturę włosa, łączy się (podobnie jak w skórze) z keratyną, tym samym uzupełniając ewentualne ubytki tego związku. Łodygi włosa stają się dzięki temu mocniejsze, gładsze, grubsze i bardziej lśniące (błędne i szkodliwe przekonania mówią, że dzieje się tak dlatego, że henna wyłącznie oblepia i obciąża kosmyki włosów – nic bardziej mylnego). 

Czasem 2–3 dni po hennie obserwuje się lekkie pogorszenie kondycji włosów: przesuszenie, plątanie. Jednak nie wiąże się to z właściwościami lawsonu, lecz innych ewentualnych składników farby lub z aktywacją henny za pomocą roztworów o zbyt kwasowym odczynie. Wystarczy kilka dni po koloryzacji stosować odpowiednią, nawilżającą pielęgnację w postaci odżywek do włosów, masek lub olejowania, by przywrócić im dobry stan. 

Czy henna może uczulać?

Czysta i naturalna henna jest dobrze tolerowana i nie wywołuje podrażnień. Jest zaliczana do alergenów o małej masie cząsteczkowej, może wywołać dolegliwości ze strony skóry i dróg oddechowych – jednak takie reakcje występują bardzo rzadko. Zdarzają się niewielkie objawy astmatyczne u fryzjerów po ekspozycji zawodowej na tę substancję. 

W ostatnich latach zwiększa się jednak ilość alergii na PPD, czyli wspomnianą już parafenylenodiaminę, składnika tzw. sztucznej (czarnej) henny. Powodem jest moda na wakacyjne, tymczasowe tatuaże (tworzone często na skórze dzieci) wykonywane niesprawdzonymi materiałami. Chociaż w niektórych krajach dodawanie PPD do henny zostało już zakazane, wielu „twórców” i tak dodaje ten pigment, by skrócić czas barwienia i by uzyskać mocniejsze wybarwienie tatuażu.

PPD jest też wciąż częstym dodatkiem do ciemnych, trwałych farb do włosów. PPD, w przeciwieństwie do lawsonu, może penetrować aż do skóry właściwej, a następnie przechodzić do krwioobiegu i wywoływać reakcje uogólnione. 

Parafenylenodiamina może wywołać reakcje ze strony układu oddechowego, a także reakcje kontaktowe zarówno u klienta, jak i u osoby nakładającej farbę na włosy lub skórę. Uczulenie może mieć dramatyczny przebieg: prócz świądu, pieczenia, rumienia i obrzęku może dojść do powstawania pęcherzy, sączących nadżerek, a ostatecznie szpecących blizn i przebarwień na całej powierzchni kontaktu z farbą. 

Wniosek jest jeden: henna jest bezpieczna dopóki pozostaje henną. W każdym przypadku poddawania się zabiegowi z jej udziałem należy zapoznać się ze składem produktu, by mieć pewność, że rzeczywiście skorzystamy z naturalnej i bezpiecznej koloryzacji. 
  1. B. Zegarska, M. Woźniak, W. Zegarski, K. Romańska-Gocka, E. Kaczmarek-Skamira, Powikłania po tatuażu wykonanym czarną henną. Opis przypadku, „Postępy Dermatologii i Alergologii”, nr 23 (6) 2006. 
  2. A. Matuła, I. Załęska, A. Lizak, M. Morawiec, J. Drąg, M. Wasylewski, Rola kosmetologa w diagnostyce oraz terapii nowotworowej, „Kosmetologia Estetyczna”, nr 4 2018. 
  3. A. Golińska-Zach, P. Krawczyk-Szulc, J. Walusiak-Skorupa, Współczesne poglądy na etiologię, uwarunkowania, diagnostykę i profilaktykę zawodowej alergii dróg oddechowych u fryzjerów, „Medycyna Pracy”, nr 62 (5) 2011. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wymodeluj swoje ciało przed sylwestrem!

    Sylwester to czas, gdy żegnamy się ze Starym Rokiem, a witamy z Nowym. Wszyscy pragną, aby Nowy Rok przyniósł same sukcesy w każdej dziedzinie życia. Kobiety chcą się wtedy czuć wyjątkowe i piękne, dlatego przygotowują się do zabawy sylwestrowej w szczególny sposób.

  • Przygotuj się na Sylwestra! 5 zasad, o których trzeba pamiętać

    Nadchodzi nowy rok! Przed nami szampańska zabawa do białego rana i… syndrom dnia następnego? Niekoniecznie! Co zrobić, aby sylwestrowa zabawa nie zakończyła się wcześniej niż byśmy tego chcieli? Oto 5 zasad, o których trzeba pamiętać.

  • Makijaż sylwestrowy – co warto mieć pod ręką?

    Wraz z nieuchronnym zbliżaniem się do końca roku kalendarzowego na pierwszy plan wychodzą wszelkiego rodzaju tematy związane z Sylwestrem, w tym m.in. ubiór, fryzura czy właśnie makijaż. Na co postawić przy sylwestrowym make-upie? Brokat, cyrkonie czy smokey eye? Poniżej kilka przydatnych rad, jak się najlepiej przygotować do nadchodzącej gorączki sylwestrowej nocy. 

  • Jak przygotować się do Sylwestra?

    Sylwester to wydarzenie, które pozwala nam na huczne zamknięcie pewnego etapu w naszym życiu. Dlatego też, niezależnie od tego, czy spędzamy tę noc w kameralnym gronie, czy też bierzemy udział w zorganizowanym bankiecie, ważne jest, abyśmy czuli się dobrze sami ze sobą. Zadbajmy więc o to, żeby przygotować się do tego ostatniego wieczoru w roku najlepiej jak potrafimy. Pamiętajmy, że Sylwester to przede wszystkim czas beztroskiej zabawy do białego rana, podczas której królują fantastyczne kreacje i nie mniej fantastyczne makijaże.

  • Jak odbudować barierę hydrolipidową skóry? Czy uszkodzona może powodować nasilenie trądziku?

    Uszkodzona bariera hydrolipidowa jest przyczyną wystąpienia szeregu problemów skórnych. Do zaburzeń w warstwie hydrolipidowej skóry może doprowadzić niewłaściwa pielęgnacja. Zaburzona bariera hydrolipidowa objawia się przesuszeniem skóry, któremu towarzyszy uczucie ściągnięcia, a czasem nawet pieczenia i świądu. Jak odbudować uszkodzoną barierę hydrolipidową?

  • Jak pielęgnować skórę z niedoskonałościami?

    Nie tylko młodzież zmaga się z problemami z cerą. Zatkane pory, nadmiar sebum, zaskórniki czy wągry potrafią spędzić sen z powiek również dorosłym. Gładka i pozbawiona niedoskonałości skóra to cel, do którego warto dążyć. Istnieje wachlarz możliwości zadbania o cerę. Co może wpływać na tworzenie się niedoskonałości? Jak dobrać kosmetyki, które odpowiedzą na potrzeby skóry? Odkryj wskazówki pomocne przy planowaniu codziennej pielęgnacji.

  • Jak zregenerować włosy u fryzjera i profesjonalnymi kosmetykami?

    Włosy przez cały rok są narażone na wiele czynników zewnętrznych, które z czasem doprowadzają do zniszczenia ich struktury i obniżenia poziomu nawilżenia. Włosy stają się wtedy osłabione, pozbawione elastyczności, trudno się rozczesują i puszą. Ich powierzchnia jest szorstka, matowa, a końcówki rozdwajają się i zaczepiają o siebie, co powoduje dalsze uszkodzenia. Przeczytaj, jak przywrócić włosom blask, wygładzić je, odbudować i zabezpieczyć na przyszłość.

  • Jak pielęgnować okolicę oczu? Czym się różni krem pod oczy od kremu do twarzy?

    Pielęgnacja okolicy oczu jest bardzo ważna, ponieważ skóra w tym rejonie jest bardzo delikatna i wrażliwa. Począwszy od delikatnego usuwania makijażu, stosowanie kremów pod oczy i zimnych kompresów, po używanie ochrony przeciwsłonecznej oraz dbanie o dietę bogatą w antyoksydanty – wszystko ma znaczenie, jeśli chcemy, aby nasze spojrzenie było świeże i rozświetlone.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij