Czerwień allura (E129) – właściwości i zastosowanie. Czy jest bezpieczna?

Barwniki zarówno naturalne, jak i syntetyczne są używane w wielu gałęziach przemysłu w celu nadania produktom barwy, która przyciągnie wzrok konsumenta i w konsekwencji zwiększy szanse na zakup wybranego produktu. Wiele z tych barwników jest stosowanych zarówno w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, farmaceutycznym, tworzyw sztucznych czy tekstylnym. Tak szerokie zastosowania mają zazwyczaj barwniki syntetyczne. Przykładem substancji o wszechstronnym zastosowaniu jest czerwień allura, której właściwości przybliżone zostały w poniższym artykule. 

Czerwień allura – czym jest? 

Czerwień allura jest organicznym barwnikiem pochodzenia syntetycznego. Stosowana jest do uzyskiwania czerwonego koloru wybranych produktów. Z chemicznego punku widzenia jest związkiem azowym, czyli takim, który w swojej strukturze zawiera atomy azotu połączone w charakterystyczny sposób (nazywany w nomenklaturze chemicznej wiązaniem azowym -N=N-). W praktyce stosowana jest najczęściej jako sól sodowa, rzadziej jako sól potasowa lub wapniowa. Czerwień allura, jak większość barwników, posiada wiele synonimów. W raporcie Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) zaznaczono, że stosuje się co najmniej 14 alternatywnych nazw. Znajdziemy ją np. w produktach spożywczych zakodowaną jako E129, w składach kosmetyków natomiast jako Allura Red lub C.I. 16035. 

Czerwień allura – właściwości 

Czerwień allura jest pomarańczowo-czerwonym barwnikiem, który w roztworach, w zależności od stężenia, przyjmuje zabarwienia od czerwonego do brązowego. W postaci soli sodowej, potasowej czy wapniowej jest substancją dobrze rozpuszczalną w wodzie i umiarkowanie lub słabo rozpuszczalną w etanolu i jego roztworach.  

Czerwień allura (E129) – zastosowanie 

Czerwień allura jest substancją wykorzystywaną w wielu gałęziach przemysłu.  

Ten czerwony barwnik jest niezwykle popularny w przemyśle spożywczym. E129 znajdziemy głównie w produktach o wysokim stopniu przetworzenia, jak wyroby cukiernicze (masy cukrowe, polewy, ozdoby, dżemy, frużeliny), cukierki, wata cukrowa, puddingi, jogurty, gotowe desery, wytrawne sosy i dipy, napoje alkoholowe i bezalkoholowe (cydry, oranżady napoje energatyczne), soki i nektary, mięso i jego przetwory.    

Przemysł kosmetyczny to kolejna branża, w której ten czerwony barwnik jest stosowany. Na listach składników możemy go znaleźć pod kodem C.I. 16035. Używany jest do barwienia środków higieny osobistej (żele pod prysznic czy szampony), kosmetyków kolorowych przeznaczonych do makijażu (np. szminki) czy farbach do włosów. Czerwień allura jest też z powodzeniem używana podczas produkcji pigmentów do tatuaży.  

Ponadto stosowana jest do barwienia wyrobów polimerowych – tworzyw sztucznych stosowanych do produkcji różnorodnych towarów. 

Czerwień allura (E129) – szkodliwość 

Jednak – jak każda substancja – może wywoływać działania niepożądane. W przypadku E129 są to działania charakterystyczne dla barwników azowych jak nasilenie objawów nietolerancji salicylanów (np. aspiryny) czy astmy. W zależności od źródła jest uznawany za czynnik kancerogenny (tabela dodatków i składników chemicznych” B. Stathama) lub określany jak nie wywołujący procesów nowotworzenia w organizmach ludzkich (Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem). 

Czerwień allura jest jednym z czterech czerwonych barwników, które – według badań przeprowadzonych w 2007 roku w Wielkiej Brytanii – połączone z konserwantem E211 (benzoesan sodu) mogą wywoływać u dzieci nadpobudliwość. Te kontrowersje spowodowały, że E129 została zakazana w produkcji żywności na terenie np. Francji, Niemiec czy Belgii. W wielu krajach natomiast produkty ją zawierające muszą mieć na etykiecie informację o możliwości negatywnego wpływu aktywność i skupienie uwagi u dzieci (podobnie jak w przypadku każdego innego barwnika zaliczanego do tzw. Szóstki z Southampton). 

Maksymalne zawartości czerwieni allura w produktach spożywczych zgodnie z wytycznymi EFSA przedstawiają się następująco: napoje bezalkoholowe (w tym napoje uznawane za suplementy diety) do 100 mg/L, napoje alkoholowe (np. cydry, wina aromatyzowane czy napoje spirytusowe) do 200 mg/L, konserwy mięsne do 25 mg/kg, sery topione, słone przekąski, wędzone ryby do 100 mg/kg, lody i desery mleczne do 150 mg/kg, wyroby cukiernicze do 200 mg/kg, sosy, dipy, paluszki surimi do 500 mg/kg.