Koronawirusy – charakterystyka wirusów z rodziny Coronaviridae. Jakie choroby powodują ludzkie koronawirusy?

Koronawirusy to duża rodzina wirusów RNA, których nosicielami są zwierzęta (ssaki i ptaki) oraz ludzie. Znajdują się w niej patogeny wywołujące objawy ze strony układu oddechowego czy pokarmowego o nasileniu łagodnym lub umiarkowanym, a także takie, które mogą powodować ciężkie, a nawet śmiertelne zakażenia. Koronawirus jest przenoszony najczęściej drogą kropelkową. Jakie są objawy infekcji koronawirusowych?

Koronawirusy – czym się charakteryzują? Rodzaje koronawirusów

Koronawirusy są wirusami osłonkowymi, a materiałem genetycznym wirusa jest jednoniciowy RNA o dodatniej polarności. Nazwa tej rodziny wirusów pochodzi od obecności charakterystycznych wypustek w obrazie mikroskopu elektronowego, które przypominają koronę słoneczną. Ludzkie koronawirusy zostały po raz pierwszy zidentyfikowane w połowie lat 60. XX wieku.

Koronawirusy – chorobotwórczość

Wyróżnia się siedem patogennych koronawirusów. Pierwsze cztery rodzaje są odpowiedzialne za występowanie łagodnie przebiegających infekcji dróg oddechowych:

• OC43 (HCoV-OC43),
• HKU1 (HCoV-HKU1), 
• 229E (HCoV-229E), 
• NL63 (HCoV-NL63).

Trzy pozostałe rodzaje patogenów odpowiadają między innymi za ciężkie wirusowe zapalenie płuc, dodatkowo mogą one doprowadzić w przebiegu choroby do ostrego uszkodzenia płuc, a także do ARDS – zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ang. Acute Respiratory Distress Syndrome). Są to:

• SARS-CoV,
• MERS-CoV,
• SARS-CoV-2.

Dowiedz się więcej na temat SARS i MERS.

Koronawirusy są odpowiedzialne nie tylko za występowanie chorób układu oddechowego, lecz także przewodu pokarmowego oraz chorób ośrodkowego układu nerwowego (również u zwierząt). 

Koronawirusy – jak dochodzi do zakażenia?

Koronawirusy atakują głównie komórki nabłonka. Mogą przenosić się pomiędzy ludźmi drogą kropelkową, a zakażenie może nastąpić w wyniku bliskiego lub bezpośredniego kontaktu z nosicielem. Opierając się o dane literaturowe, przyjmuje się, iż do zakażenia koronawirusem może też dojść poprzez systemy wentylacji, na przykład w trakcie podróży samolotem.

Należy również pamiętać, iż wirusy mogą przenosić się poprzez kontakt pośredni, np. poprzez zakażone przedmioty. Dlatego ważnymi aspektami w walce z koronawirusem są częsta dezynfekcja, zachowywanie dystansu oraz zakrywanie ust i nosa.

Koronawirusy – objawy infekcji koronawirusowych

Do objawów infekcji koronawirusowych (wirusy SARS i MERS) zalicza się:

• gorączkę powyżej 38°C, 
• nieproduktywny kaszel, 
• ból gardła, 
• dreszcze,
• ból mięśni, 
• duszność.

Dane źródłowe do objawów zakażenia wymieniają niekiedy biegunkę oraz wymioty.

Natomiast w przypadku koronawirusa SARS-CoV-2, który powoduje chorobę COVID-19 do objawów zakażenia zalicza się:

• gorączkę (98%),
• suchy kaszel (76%),
• duszność (55%),
• bóle mięśni oraz zmęczenie (44%),
• bóle głowy (8%),
• krwioplucie (5%),
• biegunkę (3%).

U chorych zaobserwowano również utratę węchu oraz smaku. Warto zauważyć, iż niewielu chorych w przebiegu zakażenia skarżyło się na nieżyt nosa lub ból gardła. Zaobserwowano, iż przebieg zakażenia oraz obraz kliniczny w przypadku dzieci, osób starszych oraz osób z obniżonym poziomem odporności może się od siebie istotnie różnić. Powikłania zakażenia koronawirusem obejmują między innymi: zespół ostrej niewydolności oddechowej, niedokrwistość oraz ostre uszkodzenie mięśnia sercowego.

Koronawirusy – leczenie zakażeń koronawirusami

Przez lata w leczeniu infekcji koronawirusowych wykorzystywano leki z różnych grup, szukając najodpowiedniejszej terapii. Pomimo, iż stosuje się nadal różne opcje terapeutyczne, nie ustalono jednolitych schematów leczenia. Leczenie zakażeń koronawirusowych jest uzależnione przede wszystkim od stanu klinicznego osoby zakażonej. Wśród wykorzystywanych leków wymienia się: antybiotyki, leki przeciwwirusowe (oseltamiwir, lopinawir, rytonawir oraz remdesiwir), kortykosteroidy oraz tlenoterapię. W terapii wykorzystywane jest również osocze ozdrowieńców, zgodnie z zaleceniami podaje się je na początku infekcji, w przypadku ciężkiego przebiegu choroby.

Koronawirusy – profilaktyka. Jak uniknąć zakażenia koronawirusem?

Aby uchronić się przed zakażeniem koronawirusem, należy pamiętać o przestrzeganiu podstawowych zasad higieny. Zaleca się częste mycie rąk, zachowywanie odpowiedniego dystansu, unikanie dużych skupisk ludzkich, a także zakrywanie ust i nosa poprzez noszenie maseczki oraz dezynfekcję często dotykanych przedmiotów czy powierzchni. Istotnym aspektem w walce z koronawirusem jest wczesne postawienie trafnej diagnozy oraz izolacja osób zakażonych. Ważne są również szczepienia, dzięki nim wirus ma utrudnioną możliwość rozprzestrzeniania się.