Czym jest mikroplastik i jaki jest jego wpływ na środowisko i na nasze zdrowie?
Justyna Piekara

Czym jest mikroplastik i jaki jest jego wpływ na środowisko i na nasze zdrowie?

Działalność człowieka doprowadziła do skażenia środowiska cząsteczkami mikroplastiku. Ich obecność stwierdzono już w powietrzu, glebie, wodach słodkich, morzach i oceanach, organizmach roślin i zwierząt oraz w produktach spożywczych. Nie wiemy dokładnie, z jakimi zagrożeniami zdrowotnymi związane jest to zanieczyszczenie, ale dotychczasowe odkrycia mogą dostarczać powodów do niepokoju.

Czym jest mikroplastik?

Masowe rozpowszechnienie artykułów na bazie tworzyw sztucznych w naszym społeczeństwie stanowi potencjalne zagrożenie, ponieważ, jeśli nie zostaną odpowiednio zutylizowane lub poddane recyklingowi, mogą trafić do środowiska.

Za sprawą działania różnych czynników, np. promieniowania UV, zmian temperatur, polimery są degradowane i rozpadają się na coraz to drobniejsze fragmenty. Cząsteczki mniejsze niż 5 mm określa się mianem mikroplastiku, a wielkości poniżej 1 µm jako nanoplastiki.

Plastikowe mikrodrobiny są produkowane też w celach komercyjnych. Powszechnie wykorzystywane są np. w branży kosmetycznej, mogą znajdować się m.in. w paście do zębów, peelingach, szamponach czy kosmetykach do makijażu. Wiele ubrań jest wykonanych z syntetycznych włókien, takich jak nylon i politereftalan etylenu (PET), które odrywają się podczas prania i przedostają się do wód przez systemy kanalizacyjne.

Jak mikroplastik może wpływać na ludzki organizm? Co już wiemy?

Najpoważniejsze źródła mikroplastiku to osad atmosferyczny, woda pitna oraz owoce morza. Plastikowe mikrodrobiny zidentyfikowano w produktach, takich jak cukier, miód, piwo czy sól morska.

Najnowsze prace badawcze udowodniły, że tworzywa sztuczne mogą przedostać się z dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego do krwi czy układu limfatycznego, rozprzestrzeniać się i gromadzić w różnych narządach. 

Obecnie poziom mikroplastiku występujący zarówno w wodzie butelkowanej, jak i wodzie z kranu jest uważany za bezpieczny, jednak badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Wiktorii w Kanadzie daje do myślenia, ponieważ dowodzi, że osoby pijące wodę butelkowaną każdego roku spożywają średnio 90 000 dodatkowych cząstek plastiku w porównaniu do osób pijących wodę z kranu.

Chelsea Rochman z Uniwersytetu w Toronto zwraca uwagę, że sam plastik jest substancją obojętną, ale często dodaje się do niego różne chemikalia, które mają nadać mu określone właściwości – kolor, elastyczność, trwałość itp. Wśród takich dodatków można znaleźć bisfenol A (BPA), który ma budowę chemiczną podobną do estrogenu i wpływa na gospodarkę hormonalną organizmu, zwiększa ryzyko wad wrodzonych czy chorób metabolicznych. Co więcej, hydrofobowa powierzchnia plastiku zalegającego w zbiornikach wodnych przyciąga metale ciężkie, polichlorowane bifenyle (PCB) czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), które mogą wywoływać negatywne konsekwencje zdrowotne. Inne związki, które przylegają do tworzyw sztucznych mogą powodować nowotwory oraz wpływać na rozwój mózgu u płodów i dzieci.

Ponadto „plastisfera” (ang. plastisphere) sprzyja korzystnym warunkom dla wzrostu i namnażania mikroorganizmów. Kolonie bakterii mogą tworzyć biofilmy, które sprawiają, że tworzywa sztuczne stają się nośnikami chorób, ułatwiając rozprzestrzenianie się chorobotwórczych drobnoustrojów.

Powiązane produkty

Miktroplastik – wiele niewiadomych

Chociaż nie mamy wystarczających informacji na temat prawdziwej skali wpływu zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi na zdrowie ludzi, jasne jest, że rosnący poziom zanieczyszczenia nie wróży nic dobrego. Naukowcy pracują nad zrozumieniem potencjalnych skutków zdrowotnych narażenia na mikroplastik, ale potrzebne są bardziej wnikliwe badania, które skupia się na ich toksykologii. Naukowcy będą musieli również określić ilościowo, ile sztucznego tworzywa rzeczywiście trafia do naszych ciał, aby w pełni zrozumieć długoterminowe skutki ich działania. Trzeba pamiętać, że wiele substancji może stać się trucizną w zależności od dawki. Przy dużej ekspozycji i w określonych okolicznościach mikroplastiki mogą stanowić poważny problem.

Obecna wiedza opiera się głównie na badaniach przeprowadzonych w ciągu ostatniej dekady. Wypełnienie luk w wiedzy na temat mikroplastiku jest priorytetem, ponieważ ostatnie prace badawcze dowodzą, że jest to zagrożenie dużo bardziej poważne niż pierwotnie przypuszczano. Bez wątpienia konieczne są większe wysiłki na rzecz zmniejszenia zużycia plastiku, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i populacyjnym.

Co możesz zrobić?

  1. Korzystaj z produktów wielokrotnego użytku. Zapoznaj się z alternatywami dla przedmiotów codziennego użytku, aby zmniejszyć ilość używanego plastiku.
  2. Kupuj świadomie. Staraj się wybierać ubrania wykonane z naturalnych materiałów, takich jak bawełna, len, kaszmir, wełna.
  3. Ubrania syntetyczne (akryl, nylon, poliamid, poliester, spandex, lycra, elastan) pierz osobno w programach o możliwie najniższej liczbie obrotów. Rozważ kupno kuli lub woreczka do prania, które mają za zadanie wychwycenie mikrowłókien.
  1. J. C. Prata, J. P. da Costa, I. Lopes, Environmental exposure to microplastics: An overview on possible human health effects, "Science for total environment" 2020, [online] https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2019.134455, [dostęp:] 06.04.2021.
  2. C. Campanale, C. Massarelli, I. Savino, A detailed review study on potential effects of microplastics and additives of concern on human health, „International Journal of Environmental Research and Public Health” 2020, doi: 10.3390/ijerph17041212, [dostęp:] 06.04.2021.
  3. K. D. Cox, G. A. Covernton, H. L. Davies, Human consumption of microplastics, „Environmental Science & Technology” 2019, nr12 (53), s. 7068–7074, [online] https://doi.org/10.1021/acs.est.9b01517, [dostęp:] 06.04.2021.
  4. M. Smith, D. C. Love, Ch. M. Rochman, Microplastics in seafood and the implications for human health, "Current Environmental Health Reports" 2018, nr 3 (5), s. 375–386, [online] doi: 10.1007 / s40572-018-0206-z, [dostęp:] 06.04.2021.
  5. J. Mock, Microplastics are everywhere, But their health effects on humans are still unclear, “discovermagazine.com” [online],https://www.discovermagazine.com/health/microplastics-are-everywhere-but-their-health-effects-on-humans-are-still, [dostęp:] 06.04.2021.
  6. Microplastics, “echa.europa.eu” [online], https://echa.europa.eu/hot-topics/microplastics, [dostęp:] 06.04.2021.
  7. D. Katyal, E. Kong, J. Villanueva, Microplastics in the environment: impact on human health and future mitigation strategies, „Environmental Health Review” 2020, [online] https://doi.org/10.5864/d2020-005, [dostęp:] 06.04.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czerniak – objawy, diagnoza, profilaktyka. Terapie w leczeniu czerniaka skóry

    Czerniak występuje rzadziej niż inne rodzaje nowotworów skóry, np. rak podstawnokomórkowy, ale jest bardziej podatny na wzrost i rozprzestrzenianie się. Jeśli uda się go wykryć we wczesnym stadium, rokowania dla pacjenta są bardzo pomyślne. Niestety problemem jest to, że pacjenci z podejrzanymi zmianami zbyt późno zgłaszają się do specjalisty. Jak rozpoznać czerniaka? Jakie są czynniki ryzyka?

  • SPF i PPD – co określają te współczynniki? Jak prawidłowo stosować kremy z filtrami przeciwsłonecznymi?

    Latem powinniśmy korzystać z preparatów zawierających filtry UV, które chronią przed oparzeniami słonecznymi, zapobiegają wczesnym oznakom starzenia się i zmniejszają ryzyko zachorowania na raka skóry. Jak one właściwie działają? Jak wybrać odpowiedni filtr przeciwsłoneczny? Co oznaczają symbole na etykietach?

  • Szczepienia przeciwko COVID-19 w aptece – o czym trzeba wiedzieć?

    W obliczu kolejnej fali zachorowań na COVID-19 farmaceuci mogą odgrywać ważną rolę w zwiększeniu poziomu wyszczepialności społeczeństwa. Jak wygląda procedura szczepienia w punkcie aptecznym w 2023 roku na COVID-19, grypę i pneumokoki? W których placówkach można będzie się zaszczepić? Kto nie powinien korzystać z tego rozwiązania?

  • Badacze z Wrocławia odtwarzają receptury staropolskich leków

    Naukowcy z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego i Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu pracują przy projekcie, którego celem jest odtworzenie medykamentów sprzed 400 lat. Czy staropolskie leki były skuteczne? Eksperci uważają, że odpowiedź na to pytanie można uzyskać po zrekonstruowaniu ich według dawnej metodologii, a następnie przetestowaniu preparatów z wykorzystaniem nowoczesnych procedur analitycznych.

  • Wariant genetyczny, który odpowiada za ciężki przebieg COVID-19?

    Czy da się wcześniej ocenić ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia koronawirusem? Okazuje się, że tak, a co więcej, być może niebawem stanie się dostępne badanie genetyczne, dzięki któremu ocena takiego zagrożenia stanie się tylko kwestią zbadania próbki krwi. Co wiemy o rozwiązaniu zaproponowanym przez polskich naukowców z Uniwersytetu medycznego w Lublinie?

  • Omikron – silniej infekuje górne drogi oddechowe, ale oszczędza płuca

    Omikron jest znacznie bardziej zakaźny niż inne znane mutacje wirusa SARS-CoV-2, ale powoduje łagodniejsze infekcje, przez co wiąże się z mniejszą śmiertelnością i liczbą hospitalizacji. Najnowsze badania na zwierzętach i hodowlach komórkowych wykazały, że wpływa głównie na górne drogi oddechowe i mniej skutecznie infekuje komórki płuc, co chroni narząd przed uszkodzeniem.

  • Omikron – czy może być ostatnim wariantem SARS-CoV-2, który budzi niepokój?

    Niektórzy eksperci uważają, że Omikron pomoże nam nabyć długoterminową odporność, ponieważ dotrze do ludzi, którzy nie zostali jeszcze zainfekowani SARS-CoV-2. Kiedy odporność długoterminowa zadziała jednocześnie z odpornością krótkoterminową, prawdopodobnie pozwoli nam zyskać ochronę przed kolejnymi wariantami koronawirusa, jeżeli takie powstaną. Jak komentują te przypuszczenia eksperci z Polski?

  • Naukowcy z Politechniki Warszawskiej stworzyli implanty, które przyspieszą regenerację kości

    Naukowcy z Politechniki Warszawskiej opracowali dwa nowe rodzaje implantów, dzięki którym regeneracja kości będzie mogła odbywać się w sposób bezinwazyjny. Co za tym idzie będzie przebiegać też znacznie szybciej niż w przypadku stosowaniu metod leczenia, po które dotychczas sięgali ortopedzi. Dokonania zespołu zostały doceniane zarówno w środowisku naukowym, jak i biznesowym. W ostatnim czasie innowacyjne pomysły otrzymały wiele znaczących wyróżnień.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.