Zgrzytanie zębami u dziecka – objawy i leczenie bruksizmu u dzieci

Bruksizm, czyli zgrzytanie i nadmierne zaciskanie zębów w trakcie snu, może dotyczyć zarówno dzieci, jak i dorosłych. Charakterystycznymi objawami tej dolegliwości są zgrzytanie zębami podczas snu, zniszczenie powierzchni zębów i przyzębia, problemy ze słuchem i wzrokiem, bóle głowy i okolicy żuchwy oraz zaburzenia równowagi. Jak leczy się bruksizm u dzieci? 

Osoby cierpiące na bruksizm zazwyczaj są nieświadome swojej choroby. Leczenie bruksizmu polega na stosowaniu szyny relaksacyjnej na zęby, która zabezpiecza powierzchnie zębów przed ich nadmiernym ścieraniem, zmianie trybu życia, obniżeniu poziomu stresu, unikaniu narażenia na dym tytoniowy oraz przestrzeganiu higieny snu. W przypadku ciężkich objawów bruksizmu możliwe jest zastosowanie leczenia farmakologicznego.   

Bruksizm – co oznacza?  

Bruksizm jest zaburzeniem polegającym na zaciskaniu zębów lub zgrzytaniu zębami w trakcie snu. Szacuje się, że problem ten dotyczy nawet 10% populacji. Do czynników ryzyka wystąpienia bruksizmu zalicza się narażenie na stres, nikotynizm, urazy mózgu, choroby neurologiczne np. chorobę Parkinsona, alkoholizm, niektóre leki np. antydepresyjne oraz uwarunkowania genetyczne.  

Zgrzytanie (szczękanie) zębami u dziecka – przyczyny    

Przyczyny występowania objawów bruksizmu nie są do końca poznane. Do prawdopodobnych czynników mogących wpływać na pojawienie się nieświadomego, nawykowego zaciskania i zgrzytania zębami w trakcie snu u dzieci zalicza się wady zgryzu, zaburzenia emocjonalne, w tym narażenie na stres, choroby psychiczne, neurologiczne, (zwłaszcza schizofrenia, ADHD, mózgowe porażenie dziecięce, autyzm, zespół Pradera i Williego), choroby endokrynologiczne, choroby przewodu pokarmowego, niedobory witamin, choroba refleksowa, alergia, niektóre leki, zwłaszcza leki psychotropowe, narażenie na dym tytoniowy, zaburzenia snu oraz moczenie nocne u dzieci. 

Bruksizm u dzieci może być także związany z niedojrzałością układu nerwowo-mięśniowego. Objawy bruksizmu u dzieci zazwyczaj ustępują samoistnie. Należy jednak pamiętać, że nieleczone zgrzytanie zębami może mieć poważne konsekwencje zdrowotne.  

Zgrzytanie zębami u dzieci – objawy  

Bruksizm u dzieci charakteryzuje się występowaniem wielu niespecyficznych objawów, w tym: 

• zgrzytanie zębami i ich nadmierne zaciskanie w trakcie snu, 
• zaburzenia w obrębie zębów – ścieranie ich powierzchni, rozchwianie i pękanie zębów, 
• krwawienie dziąseł, zaniki przyzębia, przygryzanie języka i policzków, 
• ból w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego lub kąta żuchwy, zaburzenia funkcjonowania stawu skroniowo-żuchwowego, przerost mięśni żwaczy, trudności w szerokim otwieraniu ust,  
• ból w okolicy oczodołów, zaburzenia widzenia, 
• ból głowy u dziecka, ucha, zaburzenia równowagi i słuchu.  

Zgrzytanie zębami u dzieci – leczenie  

Bruksizm u dzieci rozpoznaje się na podstawie wywiadu z rodzicem dotyczącym występujących objawów oraz badaniu jamy ustnej pacjenta.  

Diagnostyka oraz leczenie bruksizmu jest wskazane w przypadku patologicznego starcia powierzchni zębów, przerostu mięśni żwaczy, nawracających bólów głowy lub okolicy żuchwy. Leczenie jest zalecane także  jeśli występują nasilone i przedłużające się objawy, aby zapobiec zniszczeniu szkliwa zębów i utrwaleniu dolegliwości do wieku dorosłego.  

U dziecka ze zdiagnozowanym bruksizmem sposób leczenia wybiera się, biorąc pod uwagę wiek dziecka, prawdopodobną przyczynę oraz stopień nasilenia dolegliwości, stopień uszkodzenia powierzchni zębów i błon śluzowych jamy ustnej. 

Zazwyczaj w leczeniu wykorzystuje się szynę relaksacyjną, która pokrywa łuk zębowy, dzięki czemu chroni zęby przed ścieraniem ich powierzchni i uszkodzeniami. Należy pamiętać, że szyna relaksacyjna pełni funkcję ochronną zębów i nie likwiduje objawów zgrzytania zębami. 

W leczeniu bruksizmu u dzieci pomocna jest także konsultacja psychologiczna, zwłaszcza w przypadku dzieci wrażliwych emocjonalnie, aby obniżyć u nich poziom stresu i nauczyć je radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Zaleca się także zmianę stylu życia polegającą na dbaniu o regularne pory snu oraz unikaniu narażenia na dym tytoniowy i kofeinę przed snem.

U dzieci z ciężkim nasileniem bruksizmu neurolog może zalecić leczenie farmakologiczne polegające na zastosowaniu leków zazwyczaj z grupy benzodiazepin.