Ultradźwięki – wskazania i przeciwwskazania do zabiegów z użyciem ultradźwięków. Cena, dawki, szkodliwość
Mateusz Burak

Ultradźwięki – wskazania i przeciwwskazania do zabiegów z użyciem ultradźwięków. Cena, dawki, szkodliwość

Ultradźwięki to fale dźwiękowe o niskiej częstotliwości – niesłyszalne dla człowieka. Sonoterapia, czyli terapia ultradźwiękami, znajduje zastosowanie w łagodzeniu dolegliwości bólowych narządu ruchu, w przypadku nadwyrężenia mięśni czy w terapii blizn. Jakie są przeciwwskazania to zabiegów z użyciem ultradźwięków? Jakie skutki uboczne mają ultradźwięki?

Czym są ultradźwięki?

Ultradźwięki o częstotliwości blisko 1 MHz są w powszechnym zastosowaniu mniej więcej od lat 50. ubiegłego wieku. Są to fale dźwiękowe niesłyszalne da człowieka, poza tym nie różnią się swoimi właściwościami od dźwięków słyszalnych. Zabieg z wykorzystaniem takiego czynnika fizykalnego określa się mianem sonoterapii lub inaczej nadźwiękawiania. 

W czasie trwania procedury można zastosować substancję sprzęgającą lub lek w postaci maści. W tym drugim przypadku wprowadzanie środków farmakologicznych i substancji leczniczych do ustroju określa się mianem fonoforezy lub ultrafonoforezy (zamiennie spotyka się też nazwy: fonoterapia, ultrasonoterapia). Częstotliwość ultradźwięków wykorzystywanych w fizykoterapii wynosi od 0,8 do 3 MHz. 

Ultradźwięki – wskazania

Źródłem ultradźwięków wykorzystywanych w fizykoterapii jest stacjonarny aparat do ultradźwięków. Ustawienie odpowiednich parametrów, znajomość metodyki zabiegu oraz wskazań i przeciwwskazań umożliwia przeprowadzenie procedury leczniczej. Fala ultradźwiękowa jest transmitowana za pomocą głowicy ultradźwiękowej, którą umieszcza się na powierzchni nieuszkodzonej skóry. Jest to wskazane wszędzie tam, gdzie głębokie przegrzanie może przynieść istotny efekt leczniczy.

Wśród takich wskazań wymienia się:

  • łagodzenie dolegliwości bólowych narządu ruchu,
  • zmniejszanie skurczów mięśni,
  • zapalenie kaletki maziowej,
  • zespół Sudecka,
  • uszkodzenia torebki stawowej,
  • zapalenie ścięgien,
  • nadwyrężenie mięśni,
  • ułatwianie gojenia blizn (tzw. terapia blizn),
  • przyspieszanie gojenia ran,
  • poprawa cyrkulacji limfy.

Bardzo popularnym działaniem jest także wykorzystywanie ultradźwięków na ostrogi piętowe, co pozwala na zmniejszenie stanu zapalnego rozcięgna podeszwowego. Zabieg jest refundowany przez NFZ, a w placówkach komercyjnych jego cena to kilka/kilkanaście złotych. 

Powiązane produkty

Ultradźwięki – przeciwwskazania

Niezwykle istotną kwestią są także przeciwwskazania do zabiegu ultradźwięków. Należy zaznaczyć, że mimo swoich udowodnionych naukowo efektów terapeutycznych, istnieje bardzo wiele czynników, które dyskwalifikują pacjenta z możliwości przeprowadzenia na nim procedury sonoterapii. Wśród tych najistotniejszych wymienia się:

  • nowotwór złośliwy,
  • rozrusznik serca oraz elektroniczne implanty w miejscu prowadzenia zabiegu,
  • zaawansowana choroba naczyniowa,
  • metalowe implanty w miejscu prowadzenia zabiegu,
  • duże zaburzenia czucia,
  • wyniszczenie organizmu,
  • schorzenia o charakterze zaburzeń krzepliwości, żylaki, zakrzepica.
Bardzo ważne jest, aby nie stosować ultradźwięków w trakcie trwania ciąży oraz u dzieci. W pierwszym przypadku grozi to uszkodzeniem rozwijającego się płodu, w drugim zaś upośledzeniem fizjologicznego procesu wzrastania kości. Niewskazana jest także aplikacja fal ultradźwiękowych na okolicę oczu, czaszki oraz rdzenia przedłużonego, gdyż grozi to poważnymi konsekwencjami i może znacząco zaburzyć pracę organizmu.

Ultradźwięki – szkodliwość

Zastosowanie ultradźwięków niesie za sobą bardzo wiele pozytywnych efektów leczniczych. Pomaga w walce z objawami niezliczonej ilości schorzeń i dysfunkcji narządu ruchu. Istnieje jednak pewna grupa możliwych skutków ubocznych ultradźwięków. Po serii zabiegów lub też w ich trakcie mogą pojawić się uciążliwe bóle głowy, zawroty, uszkodzenia słuchu lub zaparcia. Badania naukowe pokazują też, że długie stosowanie ultrasonoterapii może doprowadzać do zmian w postaci upośledzenia migracji leukocytów, martwicy koagulacyjnej, efektu parowania tkanek. Przemijającym efektem ubocznym może być również ból po ultradźwiękach

Ultradźwięki – dawki

Czy ultradźwięki są szkodliwe? Właściwe dawkowanie oraz odpowiednio zaprogramowany proces terapeutyczny powinien zminimalizować ryzyko wystąpienia efektów ubocznych. W leczeniu ultradźwiękami stosuje się pewną zasadę, jeśli chodzi o ustalanie dawki. Zgodnie z prawem Arndta–Szulca słaba dawka ma działanie pobudzające, średnia hamuje, a duża niszczy. Jednostką, w której podaje się moc ultradźwięków w rehabilitacji jest W/cm2. 

Dodatkowo ustala się tryb, w jakim będziemy nadźwiękawiać tkanki. Do tego celu służy ustalenie wartości współczynnika wypełnienia. Im jest on większy, tym bardziej odczuwalny będzie efekt cieplny, a emisja fal dźwiękowych odbywa się wówczas w trybie ciągłym. Niższa wartość takiego współczynnika to mniejsze efekty związane z ogrzewaniem tkanki i emisja fal w trybie impulsowym. 

Ultradźwięki – efekty zabiegu z użyciem ultradźwięków

Efekty terapeutyczne metody ultradźwiękowej zostały podzielone na termiczne i nietermiczne. Wśród tych pierwszych wymienia się m. in. głębokie przegrzanie tkanek, poprawę przepływu krwi oraz zmianę przepuszczalności błony komórkowej. Do efektów nietermicznych zaliczamy wzrost syntezy białek, przyspieszenie regeneracji tkanek oraz wzrost procesów proliferacji komórek. 

Generalizując, terapia ultradźwiękami służy do wspomagania procesów naprawczych i przyspieszania procesów gojenia w obrębie elementów zbudowanych z tkanki łącznej o wysokiej gęstości. Są to m. in. blizny czy struktury ścięgniste. 

Zastosowanie ultradźwięków w medycynie

Ultradźwięki zazwyczaj kojarzą się z zabiegiem wykonywanym w fizjoterapii. Mało kto wie, że w urologii także wykorzystuje się właściwości fal dźwiękowych. Mowa o zabiegu litotrypsji wykonywanym w przypadku obecności kamieni w układzie moczowym. Za pomocą tzw. litotryptora generuje się wówczas falę uderzeniową, co doprowadza do rozdrobnienia kamieni i ułatwia ich ewakuację z moczem. Ultradźwięki stosuje się także w medycynie estetycznej do zabiegów odmładzających, redukcji tkanki tłuszczowej, wykorzystując efekt kawitacji oraz procesów związanych z inicjowaniem mechanizmów naprawczych komórek. 

Infradźwięki i ultradźwięki są także wykorzystywane do innych procedur. Bardzo często w procesie dokładnego oczyszczania narzędzi laboratoryjnych oraz jako katalizator reakcji chemicznych korzysta się z ich właściwości. Proces oczyszczania odbywa się w specjalnie przygotowanych urządzeniach nazywanych łaźniami ultradźwiękowymi. 

  1. Yumita N., Umemura S., Ultrasonically induced cell damage and membrane lipid peroxidation by photofrin II: mechanism of sonodynamic activation, „J. Med. Ultrasonics” 2004, nr 31, s. 35–40.
  2. Whittaker J. L., Teyhen D. S., Elliott J. M. i in., Rehabilitative ultrasound imaging: understanding the technology and its applications, „J Orthop Sports Phys Ther” 2007, nr 37, s. 434–449.
  3. Fernández–Carnero S., Calvo–Lobo C., Garrido–Marin A. i in., Rehabilitative ultrasound imaging symposium in physiotherapy – Madrid, Spain, „British Journal of Sports Medicine” 2018, nr 52, s. 1–6.
  4. Bailey L. B., Beattie P. F., Shanley E. i in., Current rehabilitation applications for shoulder ultrasound imaging, „J Orthop Sports Phys Ther” 2015, nr 45, s. 394–405.
  5. Jansen J., Weir A., Dénis R. i in., Resting thickness of transversus abdominis is decreased in athletes with longstanding adduction–related groin pain, „Manual Therapy” 2010, nr 15, s. 200–205. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn, jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Częstomocz może się pojawić m.in. przy chorobach ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto zwrócić się o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać ten problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij