Ultradźwięki – wskazania i przeciwwskazania do zabiegów z użyciem ultradźwięków. Cena, dawki, szkodliwość
Mateusz Burak

Ultradźwięki – wskazania i przeciwwskazania do zabiegów z użyciem ultradźwięków. Cena, dawki, szkodliwość

Ultradźwięki to fale dźwiękowe o niskiej częstotliwości – niesłyszalne dla człowieka. Sonoterapia, czyli terapia ultradźwiękami, znajduje zastosowanie w łagodzeniu dolegliwości bólowych narządu ruchu, w przypadku nadwyrężenia mięśni czy w terapii blizn. Jakie są przeciwwskazania to zabiegów z użyciem ultradźwięków? Jakie skutki uboczne mają ultradźwięki?

Czym są ultradźwięki?

Ultradźwięki o częstotliwości blisko 1 MHz są w powszechnym zastosowaniu mniej więcej od lat 50. ubiegłego wieku. Są to fale dźwiękowe niesłyszalne da człowieka, poza tym nie różnią się swoimi właściwościami od dźwięków słyszalnych. Zabieg z wykorzystaniem takiego czynnika fizykalnego określa się mianem sonoterapii lub inaczej nadźwiękawiania. 

W czasie trwania procedury można zastosować substancję sprzęgającą lub lek w postaci maści. W tym drugim przypadku wprowadzanie środków farmakologicznych i substancji leczniczych do ustroju określa się mianem fonoforezy lub ultrafonoforezy (zamiennie spotyka się też nazwy: fonoterapia, ultrasonoterapia). Częstotliwość ultradźwięków wykorzystywanych w fizykoterapii wynosi od 0,8 do 3 MHz. 

Ultradźwięki – wskazania

Źródłem ultradźwięków wykorzystywanych w fizykoterapii jest stacjonarny aparat do ultradźwięków. Ustawienie odpowiednich parametrów, znajomość metodyki zabiegu oraz wskazań i przeciwwskazań umożliwia przeprowadzenie procedury leczniczej. Fala ultradźwiękowa jest transmitowana za pomocą głowicy ultradźwiękowej, którą umieszcza się na powierzchni nieuszkodzonej skóry. Jest to wskazane wszędzie tam, gdzie głębokie przegrzanie może przynieść istotny efekt leczniczy.

Wśród takich wskazań wymienia się:

  • łagodzenie dolegliwości bólowych narządu ruchu,
  • zmniejszanie skurczów mięśni,
  • zapalenie kaletki maziowej,
  • zespół Sudecka,
  • uszkodzenia torebki stawowej,
  • zapalenie ścięgien,
  • nadwyrężenie mięśni,
  • ułatwianie gojenia blizn (tzw. terapia blizn),
  • przyspieszanie gojenia ran,
  • poprawa cyrkulacji limfy.

Bardzo popularnym działaniem jest także wykorzystywanie ultradźwięków na ostrogi piętowe, co pozwala na zmniejszenie stanu zapalnego rozcięgna podeszwowego. Zabieg jest refundowany przez NFZ, a w placówkach komercyjnych jego cena to kilka/kilkanaście złotych. 

Powiązane produkty

Ultradźwięki – przeciwwskazania

Niezwykle istotną kwestią są także przeciwwskazania do zabiegu ultradźwięków. Należy zaznaczyć, że mimo swoich udowodnionych naukowo efektów terapeutycznych, istnieje bardzo wiele czynników, które dyskwalifikują pacjenta z możliwości przeprowadzenia na nim procedury sonoterapii. Wśród tych najistotniejszych wymienia się:

  • nowotwór złośliwy,
  • rozrusznik serca oraz elektroniczne implanty w miejscu prowadzenia zabiegu,
  • zaawansowana choroba naczyniowa,
  • metalowe implanty w miejscu prowadzenia zabiegu,
  • duże zaburzenia czucia,
  • wyniszczenie organizmu,
  • schorzenia o charakterze zaburzeń krzepliwości, żylaki, zakrzepica.
Bardzo ważne jest, aby nie stosować ultradźwięków w trakcie trwania ciąży oraz u dzieci. W pierwszym przypadku grozi to uszkodzeniem rozwijającego się płodu, w drugim zaś upośledzeniem fizjologicznego procesu wzrastania kości. Niewskazana jest także aplikacja fal ultradźwiękowych na okolicę oczu, czaszki oraz rdzenia przedłużonego, gdyż grozi to poważnymi konsekwencjami i może znacząco zaburzyć pracę organizmu.

Ultradźwięki – szkodliwość

Zastosowanie ultradźwięków niesie za sobą bardzo wiele pozytywnych efektów leczniczych. Pomaga w walce z objawami niezliczonej ilości schorzeń i dysfunkcji narządu ruchu. Istnieje jednak pewna grupa możliwych skutków ubocznych ultradźwięków. Po serii zabiegów lub też w ich trakcie mogą pojawić się uciążliwe bóle głowy, zawroty, uszkodzenia słuchu lub zaparcia. Badania naukowe pokazują też, że długie stosowanie ultrasonoterapii może doprowadzać do zmian w postaci upośledzenia migracji leukocytów, martwicy koagulacyjnej, efektu parowania tkanek. Przemijającym efektem ubocznym może być również ból po ultradźwiękach

Ultradźwięki – dawki

Czy ultradźwięki są szkodliwe? Właściwe dawkowanie oraz odpowiednio zaprogramowany proces terapeutyczny powinien zminimalizować ryzyko wystąpienia efektów ubocznych. W leczeniu ultradźwiękami stosuje się pewną zasadę, jeśli chodzi o ustalanie dawki. Zgodnie z prawem Arndta–Szulca słaba dawka ma działanie pobudzające, średnia hamuje, a duża niszczy. Jednostką, w której podaje się moc ultradźwięków w rehabilitacji jest W/cm2. 

Dodatkowo ustala się tryb, w jakim będziemy nadźwiękawiać tkanki. Do tego celu służy ustalenie wartości współczynnika wypełnienia. Im jest on większy, tym bardziej odczuwalny będzie efekt cieplny, a emisja fal dźwiękowych odbywa się wówczas w trybie ciągłym. Niższa wartość takiego współczynnika to mniejsze efekty związane z ogrzewaniem tkanki i emisja fal w trybie impulsowym. 

Ultradźwięki – efekty zabiegu z użyciem ultradźwięków

Efekty terapeutyczne metody ultradźwiękowej zostały podzielone na termiczne i nietermiczne. Wśród tych pierwszych wymienia się m. in. głębokie przegrzanie tkanek, poprawę przepływu krwi oraz zmianę przepuszczalności błony komórkowej. Do efektów nietermicznych zaliczamy wzrost syntezy białek, przyspieszenie regeneracji tkanek oraz wzrost procesów proliferacji komórek. 

Generalizując, terapia ultradźwiękami służy do wspomagania procesów naprawczych i przyspieszania procesów gojenia w obrębie elementów zbudowanych z tkanki łącznej o wysokiej gęstości. Są to m. in. blizny czy struktury ścięgniste. 

Zastosowanie ultradźwięków w medycynie

Ultradźwięki zazwyczaj kojarzą się z zabiegiem wykonywanym w fizjoterapii. Mało kto wie, że w urologii także wykorzystuje się właściwości fal dźwiękowych. Mowa o zabiegu litotrypsji wykonywanym w przypadku obecności kamieni w układzie moczowym. Za pomocą tzw. litotryptora generuje się wówczas falę uderzeniową, co doprowadza do rozdrobnienia kamieni i ułatwia ich ewakuację z moczem. Ultradźwięki stosuje się także w medycynie estetycznej do zabiegów odmładzających, redukcji tkanki tłuszczowej, wykorzystując efekt kawitacji oraz procesów związanych z inicjowaniem mechanizmów naprawczych komórek. 

Infradźwięki i ultradźwięki są także wykorzystywane do innych procedur. Bardzo często w procesie dokładnego oczyszczania narzędzi laboratoryjnych oraz jako katalizator reakcji chemicznych korzysta się z ich właściwości. Proces oczyszczania odbywa się w specjalnie przygotowanych urządzeniach nazywanych łaźniami ultradźwiękowymi. 

  1. Yumita N., Umemura S., Ultrasonically induced cell damage and membrane lipid peroxidation by photofrin II: mechanism of sonodynamic activation, „J. Med. Ultrasonics” 2004, nr 31, s. 35–40.
  2. Whittaker J. L., Teyhen D. S., Elliott J. M. i in., Rehabilitative ultrasound imaging: understanding the technology and its applications, „J Orthop Sports Phys Ther” 2007, nr 37, s. 434–449.
  3. Fernández–Carnero S., Calvo–Lobo C., Garrido–Marin A. i in., Rehabilitative ultrasound imaging symposium in physiotherapy – Madrid, Spain, „British Journal of Sports Medicine” 2018, nr 52, s. 1–6.
  4. Bailey L. B., Beattie P. F., Shanley E. i in., Current rehabilitation applications for shoulder ultrasound imaging, „J Orthop Sports Phys Ther” 2015, nr 45, s. 394–405.
  5. Jansen J., Weir A., Dénis R. i in., Resting thickness of transversus abdominis is decreased in athletes with longstanding adduction–related groin pain, „Manual Therapy” 2010, nr 15, s. 200–205. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Neuropatia cukrzycowa – jedno z najczęstszych powikłań cukrzycy

    Neuropatia cukrzycowa jest najczęstszym powikłaniem diabetologicznym, z którym zmaga się znaczny odsetek osób chorych na cukrzycę. Patologia ta charakteryzuje się postępującym uszkodzeniem nerwów obwodowych, wywołanym długotrwale utrzymującym się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Konsekwencje ignorowania wczesnych symptomów oraz niewłaściwej kontroli glikemii mogą okazać się dramatyczne – od przewlekłego bólu znacząco obniżającego jakość życia, przez owrzodzenia kończyn dolnych, aż po konieczność amputacji stopy czy zwiększone ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. W poniższym artykule przedstawiamy kompleksową analizę tego powikłania, jego mechanizmów rozwoju, objawów klinicznych oraz współczesnych możliwości terapeutycznych.

  • Bąblowica – objawy i leczenie zarażenia tasiemcem bąblowcowym

    Bąblowica jest chorobą odzwierzęcą, w której dochodzi do zakażenia człowieka tasiemcem bąblowcowym. Jedną z najczęstszych dróg zakażenia jest spożycie niemytych owoców leśnych. Głównymi nosicielami tasiemców są psy, koty i lisy. Objawy choroby są nieswoiste, a ze względu na rzadkość występowania mogą być często mylnie zinterpretowane lub przeoczone. Leczenie różni się w zależności od stadia zaawansowania choroby i narządów zajętych przez larwy tasiemca.

  • Opuchnięte oczy – przyczyny i sposoby leczenia opuchlizny powiek

    Powieki, jako niezwykle delikatna i cienka część skóry wokół oczu, są szczególnie podatne na różnego rodzaju obrzęki. Przyczyny tego stanu mogą być bardzo zróżnicowane, a ich rozpoznanie często wymaga dokładnej obserwacji i analizy towarzyszących objawów.

  • Hirsutyzm – nadmierne owłosienie u kobiet. Jakie badania wykonać i jak przebiega leczenie?

    Choć hirsutyzm to problem, który dotyka wiele kobiet, to rzadko się o nim mówi. Dla wielu pań jest on wstydliwym tematem i często bywa źródłem kompleksów, a nawet obniżonej samooceny. Hirsutyzm objawia się nadmiernym owłosieniem w miejscach typowych dla mężczyzn – na twarzy (wąsik, broda, policzki), brzuchu czy plecach. Najczęściej jest spowodowany łagodnymi przyczynami, ale niekiedy może być również sygnałem poważniejszych zaburzeń hormonalnych.

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl