Krew z nosa u dziecka – przyczyny, leczenie, pierwsza pomoc

Krwawienie z nosa u dzieci występuje stosunkowo często, zazwyczaj pojawia w sezonie jesienno-zimowym. Do jego najczęstszych przyczyn zalicza się: uszkodzenia mechaniczne błony śluzowej nosa, alergiczne zapalenie śluzówki nosa, przesuszenie błony śluzowej nosa przez zbyt długie stosowanie leków obkurczających naczynia. Postępowanie w przypadku krwawienia z nosa u dziecka polega na jego zatamowaniu, a w sytuacji nawracających krwawień należy przeprowadzić szerszą diagnostykę.  

Krew z nosa u dziecka – dlaczego dziecko krwawi z nosa? 

Krwawienie z nosa (łac. epistaxis) występuje najczęściej u dzieci w wieku 6-8 lat, choć może wystąpić w każdej grupie wiekowej. Zdarza się, że krwawienia z nosa mają charakter nawracający. Zazwyczaj występują w okresie jesienno-zimowym ze względu na większą liczbę infekcji i małą wilgotność powietrza, a także w okresach intensywnego pylenia roślin. Najczęstszym miejscem krwawienia są naczynia zlokalizowane na przedniej części przegrody nosa tzw. splot Kisselbacha.  

Krwawienie z nosa u dzieci zazwyczaj występuje w wyniku uszkodzenia mechanicznego błony śluzowej nosa (poprzez np. dłubanie w nosie, intensywne wydmuchiwanie nosa, kichanie) lub urazu nosa (złamanie kości lub przegrody nosa). Przyczyną krwawienia może być także stan zapalny błony śluzowej lub jej nadmierne wysuszenie (np. poprzez długotrwałe stosowanie preparatów obkurczających naczynia w śluzówce nosa).

Częstym powodem krwawienia z nosa u dzieci jest obecność ciała obcego w przewodach nosowych. Do zdecydowanie rzadszych przyczyn pojawienia się krwi z nosa należą zmiany nowotworowe, urazy twarzoczaszki, niedobór witamin (witaminy C, K) lub krwawienia spowodowane chorobami takimi jak skazy krwotoczne, białaczki, zaburzenia krzepnięcia, krwawienia polekowe (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne – ibuprofen, kwas acetylosalicylowy) czy nadciśnienie tętnicze.  

Krwawienie z nosa często występuje w przebiegu infekcji z katarem, kaszlem czy w zapaleniu zatok, gdyż występujące wówczas obrzęk i przekrwienie błon śluzowej nosa predysponują do pękania naczyń i pojawiania się krwi w wydzielinie z nosa. Zdarza się także, że krwawienie z nosa jest wywołane ciężkim napadem kaszlu np. w przebiegu krztuśca.  

Kiedy krwawienie z nosa u dziecka jest groźne? 

W zdecydowanej większości przypadków krwawienia z nosa u dzieci mają łagodny charakter, ustępują samoistnie i nie wymagają interwencji lekarskiej. Jednakże w przypadku obfitego, nieustępującego krwawienia rodzic powinien niezwłocznie zgłosić się z dzieckiem do lekarza lub wezwać pogotowie ratunkowe. Obfite krwawienie z nosa u dziecka może prowadzić do anemizacji na skutek utraty krwi, a także do wymiotów krwią, którą połknęło.  

U dzieci z tendencją do łatwego siniaczenia, występującymi rodzinnie skazami krwotocznymi, obecnością krwawienia z innych błon śluzowych, przedłużającymi się krwawieniami po urazach, niezbędne jest przeprowadzenie dalszej diagnostyki celem wykluczenia zaburzeń krzepnięcia krwi lub innych chorób przewlekłych np. hemofilii, niedoboru czynników krzepnięcia czy innych chorób hematologicznych.  

Krew z nosa u dziecka – jak wygląda leczenie? 

Leczenie dziecka z nawracającymi krwawieniami z nosa zależne jest od jego przyczyny, dlatego przy planowaniu terapii istotne jest czy krwawienia z nosa mają związek czasowy z infekcją górnych dróg oddechowych z katarem, alergią wziewną, przebytym urazem nosa lub głowy, skłonnością do siniaczenia, występowania chorób hematologicznych w rodzinie czy stosowanymi lekami u dziecka.  

U dzieci z nawracającymi krwawieniami z nosa pomocne może być wykonanie badań krwi (morfologia, ocena układu krzepnięcia) a także badanie laryngologiczne. Celem obejrzenia błony śluzowej przewodów nosowych wykonuje się tzw. rynoskopię (wziernikowanie jam nosowych) – pomaga ona ustalić bezpośrednie miejsce krwawienia.  

W przypadku obfitego krwawienia z nosa lub braku jego ustępowania lekarz może zastosować miejscowo środek hemostatyczny (hamujący krwawienie) lub setony (specjalne gąbki ograniczające krwawienie). Kolejnym sposobem tamowania krwotoku z nosa u dziecka jest założenie tamponady (przedniej lub tylnej). Polega ona na włożeniu do przewodów nosowych jałowego bandaża i uciśnięciu nim miejsca krwawienia. Jeśli zlokalizowano miejsce krwawienia, można zastosować przyżeganie azotanem srebra lub elektrokoagulację (u dzieci zazwyczaj stosowane w znieczuleniu ogólnym). 

Co robić w przypadku krwotoku z nosa u dziecka? 

Postępowanie w przypadku wystąpienia krwawienia z nosa u dziecka: 

1. Posadzić dziecko z głową pochyloną do przodu, aby zapobiec spływaniu krwi po tylnej ścianie gardła.  
2. Ucisnąć skrzydełka nosa dwoma palcami i trzymać przez 5-10 minut, zalecić dziecku oddychanie przez usta. 
3. Można zastosować okład z lodu na nasadę nosa (lód owinąć w papierowy ręcznik lub materiałową chusteczkę).  
4. Jeśli krew dostała się do gardła, należy ją wypluć.  
5. Po zatamowaniu krwi należy delikatnie obmyć dziecko i pilnować, by nie dotykało nosa przez co najmniej godzinę, aby nie doszło do ponownego krwawienia.  
6. Jeśli krwawienie nie ustępuje lub jest bardzo obfite, należy niezwłocznie udać się z dzieckiem do lekarza lub wezwać pogotowie ratunkowe.  

W takim przypadku warto dbać o prawidłowe nawodnienie dziecka i nawilżać powietrze w jego otoczeniu. Istotne jest także dostarczanie do organizmu większej ilości produktów bogatych w witaminy C i K lub ich suplementacja.