Zioła na hemoroidy – czy są skuteczne?

Leczenie hemoroidów oznacza modyfikację diety i stylu życia, stosowanie leków, a w przypadku zaawansowanej choroby – interwencję chirurgiczną. A co z preparatami roślinnymi? Doświadczenie kliniczne pokazuje, że ich stosowanie pomaga leczyć wczesne stadia hemoroidów i może być dodatkiem w bardziej zaawansowanych przypadkach, nawet jeśli wdrożono leczenie chirurgiczne. O jakich roślinach mowa?

Skuteczność preparatów na hemoroidy i możliwość leczenia nimi zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz jej objawów. W wielu krajach 70-80% populacji korzysta z tradycyjnej medycyny¹. Według Światowej Organizacji Zdrowia 65-80% ludzi na świecie opiera się na lekach roślinnych.

Wszechstronne działanie ziół

Leczenie hemoroidów powinno mieć charakter kompleksowy. Stosowanie preparatów ziołowych może nam to zapewnić, ponieważ zawierają one substancje o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym, przeciwświądowym, znieczulającym oraz uszczelniającym naczynia krwionośne. Preparaty roślinne służą do sporządzania okładów, nasiadówek, maści, żeli, czopków do użytku zewnętrznego oraz naparów i tabletek do użytku wewnętrznego. Leki ziołowe do użytku miejscowego mają za zadanie uśmierzyć ból, zmniejszyć uczucie świądu i stan zapalny. Preparaty doustne mają szersze spektrum działania i ich głównym działaniem jest poprawa krążenia obwodowego i stanu naczyń krwionośnych poprzez ich wzmocnienie i uelastycznienie.

Skuteczność ruszczyka kolczastego

Ruszczyk kolczasty (Ruscus aculeatus) to roślina stosowana od wielu lat w dolegliwościach związanych z hemoroidami. W kilku badaniach in vitro ekstrakt z tego surowca zwiększał kurczliwość ścian naczyń krwionośnych oraz wykazywał działanie przeciwzapalne. W jednym z badań wieloośrodkowych pacjenci otrzymujący doustnie 150 mg wyciągu z ruszczyka trzy razy dziennie wraz z posiłkami po siedmiu dniach leczenia zaobserwowali statystycznie istotną poprawę różnych objawów, takich jak ból, objawy miejscowe, ogólny stopień nasilenia. 69% pacjentów oceniło jego skuteczność jako dobrą lub doskonałą, a 75% lekarzy potwierdziło tę opinię. Ponadto 92% lekarzy oceniło terapię ruszczykiem jako bezpieczną i dobrze tolerowaną. Ruszczyk został również przebadany pod kątem stosowania w hemoroidach związanych z ciążą. Dwa badania dotyczące niewydolności żylnej wynikającej z ciąży wykazały poprawę w zakresie objawów matczynych bez jakichkolwiek negatywnych skutków na płód. 

Kasztanowiec w leczeniu hemoroidów

Kasztanowiec (Aesculus hippocastanum) to kolejna roślina, której skuteczność w leczeniu hemoroidów została potwierdzona wieloma badaniami. Nasiona kasztanowca zawierają złożoną mieszaninę saponin, flawonoidy i garbniki.

Escyna, hamując działanie enzymu hialuronidazy, zapobiega rozkładowi kwasu hialuronowego – głównego spoiwa śródbłonka naczyń. Escyna hamuje rozkład także innych enzymów (hydroliz) – destabilizujących i rozkładających konstrukcję naczyń. Przeprowadzono około 20 badań klinicznych dotyczących efektywności działania wyciągu z kasztanowca w chorobach niewydolności żylnej. Jedno z nich, przeprowadzone w grupie 80 pacjentów z ostrymi objawowymi hemoroidami, wykazało, że 40 mg escyny podawanej trzy razy dziennie przez okres do dwóch miesięcy zmniejszyło objawy hemoroidów u 81% badanych, znaczne zmniejszyło krwawienia u 95% oraz obrzęk u 87% badanych. Pierwsze złagodzenie objawów pacjenci odczuwali już po sześciu dniach leczenia, a poprawę stanu potwierdzoną badaniem endoskopowym – po dwóch tygodniach od pierwszego podania leku. 

Leczenie miejscowe za pomocą ziół

Oczar wirginijski (Hamamelis virginiana), rumianek pospolity (Matricaria chamomilla), krwawnik pospolity (Achillea millefolium), arnika górska (Arnica montana) to surowce roślinne stosowane w leczeniu zewnętrznym hemoroidów. Miejscowe terapie ziołowe pomagające w łagodzeniu stanu zapalnego, powstrzymywaniu krwawienia i obrzęku są bardzo użyteczne w leczeniu hemoroidów. Substancje czynne arniki i oczaru wirginijskiego są łatwo wchłaniane przez naskórek i docierają do naczyń włosowatych. Dzięki temu, że zwiększają aktywność fibrynolityczną krwi, zapobiegają powstawaniu zakrzepów żylnych. Wiele badań potwierdziło, że wyciągi z tych roślin mają działanie przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne. Arnika i oczar zawarte są w maściach przeciw hemoroidom. W leczeniu miejscowym popularne są tzw. nasiadówki, najlepiej z kory dębu i rumianku. Wywar z kory dębu można stosować nawet kilka razy dziennie, w tym po każdorazowym wypróżnieniu. Równie skuteczne mogą się okazać nasiadówki z rumianku z dodatkiem szałwii. Trzy torebki rumianku oraz trzy torebki szałwii zalewa się 2 litrami gorącej wody i zaparza pod przykryciem przez 15 minut. Często stosuje się także ziołową mieszankę na bazie łyżeczki szałwii, kory kasztanowca i dębu oraz ziela rdestu.

Prawidłowe stosowanie ziół

Co do tego, że zioła są skuteczne w leczeniu hemoroidów, nie ma wątpliwości. Aby jednak zadziałały, należy stosować je w prawidłowy sposób. Maści na hemoroidy należy użyć po każdym wypróżnieniu. Jednak maści nie odniosą same takiej skuteczności, jak w połączeniu z kompresami i nasiadówkami, które zapewnią szerszy zakres działań. Kompresy należy wykonywać z maści z oczaru wirginijskiego lub arniki. Powinny być chłodne, poniżej temperatury pokojowej, ale nie zimne. Okłady z kompresów powinno się trzymać co najmniej godzinę rano i wieczorem. Nasiadówkę na hemoroidy wykonuje się, zanurzając krocze w odwarze na 10-15 minut tak, by woda sięgała do poziomu bioder. Po zakończonej kąpieli bardzo delikatnie osuszamy okolice odbytu. Najlepiej pozostawić ją do naturalnego wyschnięcia, a gdy nie jest to możliwe, możemy się posłużyć czystym miękkim ręcznikiem. Należy unikać pocierania, bo może się to przyczynić do nasilenia objawów.

Źródła:

¹ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4295149/