Wstrząśnienie mózgu u dziecka - objawy, leczenie i powikłania

Jakie są objawy wstrząśnienia mózgu u dziecka? Czy różnią się one od objawów u dorosłego człowieka?

Po wstrząśnieniu mózgu występuje niepamięć wsteczna, obejmująca różnie długi okres poprzedzający uraz - okres ten może wynosić od kilku minut nawet do kilku dni. Ponadto, obecne są nudności oraz czasami wymioty, pacjent skarży się również na ból głowy, obecne są także zaburzenia równowagi. U większości chorych zaburzenia ustępują w ciągu kilku dni. Sporadycznie, u niektórych pacjentów, ból i zawroty głowy utrzymują się przez kilka tygodni lub miesięcy. Badanie neuropsychologiczne ujawnia w tych przypadkach zaburzenia pamięci i uwagi oraz ogólne zaburzenia czynności poznawczych. Objawy wstrząśnienia mózgu u dziecka są takie same jak u człowieka dorosłego. 

Na jakiej podstawie stawia się u dziecka rozpoznanie wstrząśnienia mózgu?

Rozpoznanie wstrząśnienie mózgu jest stawiane na podstawie stwierdzenia utraty przytomności po urazie, o czym lekarz dowiaduje się po zebraniu od opiekunów malucha dokładnego wywiadu. 

Jak wygląda postępowanie z dzieckiem, u którego stwierdzono wstrząśnienie mózgu?

Pacjent z rozpoznanym wstrząśnieniem mózgu jest poddawany dokładnemu badaniu neurologicznemu. Jeśli rzeczywiście u dziecka wystąpiło wstrząśnienie mózgu, to konsultujący pacjenta neurolog nie stwierdzi żadnych nieprawidłowości w badaniu neurologicznym. Pacjent zostaje także poddany badaniom obrazowym, przede wszystkim wykonywana jest tomografia komputerowa głowy i rtg czaszki  - brak nieprawidłowości także i w tych badaniach potwierdza rozpoznanie wstrząśnienia mózgu.

Z czym należy różnicować wstrząśnienie mózgu?

Wstrząśnienie mózgu należy różnicować z innymi stanami, w przebiegu których dochodzi do utraty przytomności poprzedzającej uraz głowy. Można tu zatem zaliczyć miedzy innymi upadek spowodowany omdleniem lub też napadem padaczkowym. 

Jak leczy się wstrząśnienie mózgu?

Leczenie wstrząśnienia mózgu jest leczeniem tylko objawowym. Pacjentowi zalecany jest odpoczynek i leżenie w łóżku. Chory nie powinien przebywać w hałasie, musi też unikać wykonywania czynności męczących wzrok, np. czytanie czy oglądanie telewizji oraz granie na tablecie. Po kilku dniach pacjent zwykle wraca do wykonywania codziennych czynności. 

Wstrząśnienie mózgu jest łagodnym następstwem urazu mózgu. Zdarzają się jednak także inne, cięższe urazy mózgu, które pociągają za sobą bardzo poważne konsekwencje. 

Miedzy innymi, na skutek urazu, może dojść do powstania krwiaka mózgu. Krwiaki dzieli się na krwiaki nadtwardówkowe i podtwardówkowe oraz śródmózgowe. Krwiak nadtwardówkowy powstaje na skutek nagromadzenia się krwi pomiędzy kością czaszki a oponą twardą. Jakie są zatem objawy krwiaka nadtwardówkowego? Bardzo charakterystyczne dla tego rodzaju krwiaka jest występowanie dwóch epizodów utraty przytomności, które przedzielone są tzw. przerwa jasna, kiedy pacjent jest zupełnie przytomny. Bezpośrednio po urazie, który jest na tyle silny, aby wywołać wstrząśnienie mózgu, pacjent traci na krotki czas przytomność, a następnie ją odzyskuje (to jest właśnie przerwa jasna). Po kilku godzinach, na skutek powiększania się krwiaka, pacjent niestety ponownie traci przytomność. Poza tym, objawami krwiaka nadtwardówkowego jest również przeciwstronny niedowład połowiczny, poszerzenie źrenicy po stronie krwiaka oraz zwolnienie tętna.  A czym jest krwiak podtwardówkowy? Krwiak podtwardówkowy to nagromadzenie krwi pomiędzy oponą twardą a oponą pajęczą. Można wyróżnić krwiaki podtwardówkowe ostre, które pojawiają się do 72 godzin po urazie, krwiaki podtwardówkowe podostre, których objawy są widoczne do 20 dni po urazie oraz krwiaki podtwardówkowe przewlekle - w ich przypadku objawy pojawiają sie po trzech tygodniach od urazu. Jakie objawy daje krwiak podtwardówkowy? W przypadku krwiaka ostrego stwierdza się przeciwstronny niedowład połowiczy, poszerzenie źrenicy po stronie krwiaka oraz zwolnienie czynności serca. Zdarza się, że niedowład może też występować po stronie krwiaka. Pacjent znajduje się w bardzo ciężkim stanie, wymagającym pobytu na oddziale intensywnej opieki medycznej i interwencji neurochirurgicznej. W przypadku krwiaka podostrego stan pacjenta jest lepszy, a pierwsze objawy (nasilający się ból głowy, nudności, wymioty, spowolnienie psychoruchowe, niedowład połowiczy) ujawniają się dopiero po kilku dniach od urazu. Krwiak przewlekły  natomiast często nie wywołuje wyraźnych objawów, zdarza się, że to członkowie rodziny chorego obserwują u pacjenta niepokojące  objawy, takie jak spowolnienie psychoruchowe, niewielki niedowład połowiczy czy też umiarkowanie nasilony ból połowy głowy. Bardzo często, nawet, kiedy krwiak przewlekły jest dużych rozmiarów, stan pacjenta jest dobry. A w jaki sposób dochodzi do powstania krwiaka śródmózgowego? Krwiak śródmózgowy jest następstwem urazu mózgu, na skutek którego dochodzi do wynaczynienia krwi w korze mózgowej. Krwiak śródmózgowy należy do najcięższych uszkodzeń mózgu. Pacjent wymaga hospitalizacji i intensywnej opieki medycznej.

Pamiętaj! Jeśli twoje dziecko dozna urazu głowy (a zbliżające się wakacje i zabawy na placu zabaw oraz jazda na rowerze będzie temu niestety sprzyjać), musisz zacząć bardzo uważnie je obserwować. Przede wszystkim należy zwróci uwagę na to czy bezpośrednio po urazie maluch był przytomny i czy chociaż na chwile nie stracił z tobą kontaktu i przytomności. Poza tym, po powrocie do domu należy zwracać uwagę na to czy dziecko nie zgłasza nudności i czy nie wymiotuje. Niepokojącą sprawą jest również fakt, jeśli dziecko zaczyna się pokładać, staje się bardziej senne i osowiałe niż zazwyczaj. W takiej sytuacji należy dziecko jak najszybciej zawieźć na izbę przyjęć do najbliższego szpitala, gdzie po zebraniu dokładnego wywiadu i po zbadaniu dziecka lekarz będzie mógł podjąć decyzje odnośnie dalszego, właściwego postępowania. Krótko mówiąc - po urazie głowy liczy się dokładna obserwacja pacjenta i szybka reakcja. 

Reasumując, każdy uraz głowy, nawet ten wydający się, że jest niezbyt groźny, wymaga osobistej konsultacji z lekarzem. W czasie wizyty lekarz zawsze w takiej sytuacji najpierw zbierze bardzo dokładny wywiad dotyczący okoliczności zdarzenia, przede wszystkim dokładnie wypyta o utratę przytomności oraz inne objawy towarzyszące, jak ból głowy, nudności czy wymioty. Na tej podstawie lekarz będzie mógł postawić wstępną diagnozę i zdecydować czy i jakie badania obrazowe należy wykonać oraz czy konieczna jest konsultacja neurologiczna oraz ewentualna hospitalizacja, w czasie której zostanie pogłębiona diagnostyka, a pacjent będzie miał zapewniona fachową opiekę medyczną.