Czy katar warto leczyć? Jakie są sposoby na nieżyt nosa?

Katar – przyczyny

Katar jest najczęściej objawem ostrego zapalenia błon śluzowych wywoływanego zwykle przez wirusy, rzadziej bakterie. Katar infekcyjny (wirusowy czy bakteryjny) jest chorobą zakaźną, przenoszącą się drogą powietrzno-kropelkową. Oznacza to, że możemy się nim zarazić podczas kontaktów z osobami zakażonymi. Do rozwoju infekcji dochodzi szczególnie w stanach osłabienia odporności, któremu sprzyja np. wyziębienie czy przegrzanie organizmu.

Pierwsze objawy kataru infekcyjnego, takie jak drapanie w nosie oraz kichanie zwykle pojawiają się w ciągu 24–48 godzin od zakażenia. Następnie dochodzi do gwałtownego, znacznego przekrwienia i obrzęku błony śluzowej, pojawiają się problemy z oddychaniem „uczcie zatkanego nosa”, pieczenie spojówek i łzawienie oczu. Katarowi towarzyszy zanik wrażliwości na zapachy, smak, osłabienie apetytu, złe samopoczucie, a czasem nawet stan podgorączkowy. Katar wywołany infekcją wirusową uzewnętrznia się jako wodnisto–śluzowata wydzielina, natomiast „katar bakteryjny” cechuje się wydzieliną śluzowo–ropną o zabarwieniu żółtawym lub jasnozielonym. Katar infekcyjny ustępuje zwykle po siedmiu dniach. Jednak czasami może być przyczyną takich powikłań, jak np. przewlekły nieżyt nosa, zapalenie gardła, ucha środkowego, oskrzeli czy płuc.

Oprócz ostrego nieżytu nosa przyczyną kataru może być alergiczny nieżyt nosa. Może on mieć charakter sezonowy (jak np. katar sienny wywoływany przez pyłki kwitnących roślin) lub całoroczny, jeżeli alergeny są cały czas obecne w naszym otoczeniu (np. roztocza kurzu domowego). Charakterystyczne dla alergicznego nieżytu nosa są: napady kichania, wodnisty wyciek z nosa, łzawienie, stany zapalne spojówek, podrażnienie oczu.

Katar – leczenie

Leczenie kataru ma przede wszystkim charakter objawowy, tzn. polega na łagodzeniu dokuczliwych symptomów. Dostępne w postaci kropli, aerozoli czy żeli preparaty oksymetazoliny, ksylometazoliny, nafazoliny czy tetrazoliny obkurczają naczynia krwionośne i zmniejszają obrzęk błon śluzowych jamy nosowej, dzięki czemu ułatwiają oddychanie. Trzeba jednak pamiętać, że nie powinno się ich stosować dłużej niż 5–7 dni. Nadużywanie tego typu preparatów prowadzi nie tylko do zmniejszenia ich skuteczności, ale również do niekorzystnych zmian w obrębie śluzówki nosa. Staje się ona cienka, niepełnowartościowa. Dochodzi do zaniku znajdujących na niej rzęsek i przestaje ona pełnić rolę bariery odpornościowej.

Tabletki na katar

Doustne leki na katar zawierające w swoim składzie pseudoefedrynę czy fenylefrynę łagodzą objawy towarzyszące katarowi. Sięgając po tego typu preparaty, warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą ze względu na dość liczne ograniczenia co do ich stosowania. Przeciwwskazane są m.in. przy współistnieniu niektórych chorób, takich jak np. nadciśnienie, choroby serca, jaskra, nadczynność tarczycy czy przerost gruczołu krokowego. W leczeniu kataru zalecane jest niekiedy przyjmowanie preparatów zawierających witaminę C i rutynę. Co prawda nie zapobiegają one katarowi, ale mają na celu łagodzeni jego skutków i czasu trwania, dzięki wzmacnianiu oraz uszczelnianiu osłabionej ścianki naczyń krwionośnych.

Katar alergiczny – leczenie

Natomiast walka z katarem alergicznym to przede wszystkim profilaktyka – unikanie kontaktu z alergenami oraz łagodzenie dolegliwości poprzez zastosowanie leków przeciwalergicznych, zarówno w postaci preparatów przeznaczonych do stosowania doustnego, jak i do stosowania miejscowego w postaci kropli, aerozoli czy żeli. 

Pomocne w leczeniu kataru, niezależnie od etiologii, jest też nawilżanie nosa różnymi solami, np. wodą morską, roztworem soli fizjologicznej, a nawet zimną wodą oraz przyjmowanie dużej ilości płynów. Bardzo ważna jest odpowiednia temperatura i wilgotność pomieszczenia, w którym przebywamy. Zbyt wysoka temperatura i suche powietrze powoduje nadmierne wysuszenie śluzówki nosa. Odpowiednia wilgotność nie tylko chroni przed nadmiernym wysuszeniem śluzówki, ale również ułatwia usuwanie zasychającej wydzieliny. Do domowych sposobów wspomagających leczenie kataru należą także inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych (eukaliptusowego, sosnowego, rozmarynowego czy goździkowego), czy też stosowanie sztyftów mentolowych. W zwalczaniu kataru domowymi sposobami wykorzystywane są także napary z ziół (kwiat i owoc czarnego bzu, kwiat lipy, szałwia, tymianek).

Katar to dolegliwość, którą większość z nas stara się leczyć samemu. Jeżeli jednak jego objawy nie ustępują lub nasilają się należy koniecznie skonsultować się z lekarzem, w celu podjęcia dalszego leczenia.