Powiększona wątroba - przyczyny

lek. med. Anna Posmykiewicz

Torbiel na nerce - leczenie i objawy

Nerwica natręctw myślowych - leczenie, objawy i przyczyny

Jak przygotować się do pikniku?

Rating: 1 Rating: 2 Rating: 3 Rating: 4 Rating: 5

Wątroba jest wielofunkcyjnym gruczołem, który zbudowany jest z czterech płatów. Wyróżnia się zatem w jej budowie płat prawy, płat lewy, płat czworoboczny oraz ogoniasty. W budowie wątroby można też wyróżnić dwie powierzchnie: przeponową oraz trzewną. Wątroba u ludzi znajduje się pod przeponą. Jej większa część jest zlokalizowana w prawym podżebrzu i nie powinna spod niego wystawać (wyjątkiem są małe dzieci, u których wątroba może wystawać spod łuku żebrowego na 1-2 cm). Ponadto wątroba zajmuje także część nadbrzusza i lewego podżebrza. Od góry i od przodu jest ograniczona przeponą, zaś od dołu i z tylu graniczy ona z jelitami i żołądkiem. W budowie mikroskopowej wątroby widoczny jest miąższ, który zbudowany jest z komórek - hepatocytów. Krew do wątroby jest doprowadzana na dwa sposoby. Za pośrednictwem tętnicy wątrobowej właściwej do wątroby doprowadzana jest krew utlenowana, czyli krew bogata w tlen mająca funkcje odżywcze. Natomiast za pośrednictwem żyły wrotnej przepływa przez wątrobę krew odtlenowana ze śledziony, żołądka i jelit, krew ta bogata jest w składniki i sole mineralne, które wątroba przechwytuje i przetwarza.

Jakie funkcje pełni wątroba?

Wątroba jest odpowiedzialna za wytwarzanie, czyli syntezę niektórych czynników krzepnięcia. Ponadto, wytwarza ona i wydziela żółć, która emulguje tłuszcze i powtórnie wykorzystuje zużyte sole żółciowe. Odpowiedzialna jest też za produkcję i magazynowanie niektórych białek, przede wszystkim albumin, protrombiny i fibrynogenu. Dodatkowo, wątroba syntetyzuje cholesterol i trójglicerydy, heparynę, niektóre enzymy, czynnik wzrostu IGF-1 oraz angiotensynogen. Wątroba odgrywa też dużą rolę w procesach metabolicznych. Przekształca puryny w kwas moczowy, węglowodany rozkłada w glukozę, a nadmiar glukozy przekształca w glikogen lub tłuszcze. Bierze też udział w metabolizmie aminokwasów oraz rozkłada zużyte krwinki czerwone (erytrocyty). Odpowiedzialna jest również za magazynowanie witamin A,D,K oraz żelaza. Ponadto, wątroba spełnia też funkcję detoksykacyjną, neutralizując toksyny, np. alkohol, inne używki oraz niektóre leki. Ponadto przekształca toksyczny amoniak w mocznik. Bierze także udział w procesie termoregulacji.

Widać zatem, że wątroba jest bardzo ważnym narządem, spełniającym szereg różnych zadań w organizmie. Dlatego też, w sytuacji, kiedy wątroba zaczyna nieprawidłowo pracować, pomału także cały organizm zaczyna nieprawidłowo pracować.

Dość często zdarza się, że w przebiegu chorób, wątroba ulega powiększeniu, o którym tak naprawdę do momentu wizyty u lekarza pacjent nie wie. Zwykle w takiej sytuacji do wizyty u lekarza skłania pacjenta osłabienie, uczucie rozbicia, czasami pobolewanie brzucha, osłabienie. W czasie wizyty okazuje się wtedy, że dolegliwości mogą mieć związek z chorobami wątroby.

Jakie choroby mogą powodować powiększenie się wątroby?

Zapalenie wątroby

Powiększenie się wątroby (inna nazwa powiększonej wątroby to hepatomegalia) można zaobserwować w przebiegu zapaleń wątroby, zarówno w przebiegu zapaleń wirusowych, jak i zapaleń autoimmunologicznych. Do czynników wywołujących wirusowe zapalenie wątroby zalicza się wirusa zapalenia wątroby typu A, typu B, typu C, typu D i typu E. Są to tzw. wirusy hepatotropowe. Zapalenie wątroby mogą też wywoływać tzw. wirusy niehepatotropowe, do których zalicza się miedzy innymi adenowirusy, wirusa cytomegalii CMV, wirusa mononukleozy zakaźnej, wirusa świnki, wirusa grypy. W przebiegu wirusowego zapalenia wątroby dochodzi do hepatomegalii, czasami pojawia się też żółtaczka, ból w prawym podżebrzu, mocz staje się ciemniejszy, a stolec często jest jasny, odbarwiony. Leczenie i rokowanie uzależnione jest od rodzaju wirusa wywołującego zapalenie wątroby. Jeśli zaś chodzi o autoimmunologiczne zapalenie wątroby, to objawy są bardzo podobne, zdecydowanie częściej występuje ono u kobiet.

Stłuszczenie wątroby

Inną przyczyną powiększenia się wątroby może być stłuszczenie wątroby. Może pojawić się ono u ludzi nadużywających alkoholu (mówi się wtedy o tzw. alkoholowym stłuszczeniu wątroby), jednak może wystąpić także u osób w ogóle niepijących: w takiej sytuacji można obserwować stłuszczenie wątroby u osób z nadwagą lub wręcz z otyłością, w wyniku stosowania niektórych leków czy też po przebyciu zapalenia wątroby. W przypadku stłuszczenia wątroby obserwuje się hepatomegalię, zmęczenie, złe samopoczucie, zaś przy dużym powiększeniu wątroby także dyskomfort pod prawym łukiem żebrowym.

Marskość wątroby

Także marskość wątroby jest przyczyną jej powiększenia. Do marskości wątroby może doprowadzić nadmierne spożywanie alkoholu, jak również zakażenia wirusami hepatotropowymi. Czasami dochodzi do marskości wątroby w przebiegu autoimmunologicznego zapalenia wątroby, jak również w przebiegu niektórych chorób uwarunkowanych genetycznie (np. hemochromatoza, niedobór alfa-1- trypsyny, mukowiscydoza czy też choroba Wilsona). Do marskości wątroby może doprowadzić zakażenie niektórymi pasożytami, np. motylicą wątrobową oraz zażywanie niektórych leków, jak również toksyny.

Do powiększenia wątroby może też dojść w przebiegu nowotworów: zarówno w przypadku pierwotnych nowotworów wątroby, jak i na skutek przerzutów innych nowotworów do wątroby.

Jakie badania należy wykonać, aby poznać przyczynę powiększenia wątroby?

W pierwszej kolejności lekarz na pewno zleci wykonanie usg jamy brzusznej, aby ocenić, jak wygląda wątroba. Ponadto zajdzie potrzeba wykonania badań laboratoryjnych. Trzeba będzie wykonać poziom aminotransferaz (ASPT, ALAT), jak również wskaźniki cholestazy (bilirubina, GGTP, ALP) oraz testy na zakażenia wirusowe (wirus WZW B i C). Czasami konieczne jest wykonanie dokładniejszych badań, takich jak oznaczenie poziomu przeciwciał, a czasem nawet biopsja wątroby. Zawsze warto także jest wykonać lipidogram (poziom cholesterolu, trójglicerydy) oraz poziom glukozy. Należy też ocenić wartości ciśnienia tętniczego krwi. Lekarz zbierze też na pewno dokładny wywiad dotyczący spożywania alkoholu, przyjmowanych leków, diety oraz chorób współistniejących. Na tej podstawie będzie można postawić wiarygodną diagnozę i zalecić właściwe postępowanie.

nowotwór