Rysunek 3D Schistosomatoza (bilharcjoza)
Olaf Bąk

Schistosomatoza (bilharcjoza) – przyczyny, objawy, leczenie

Schistosomatoza (zwana również bilharcjozą) to choroba zakaźna, która jest wywoływana przez pasożyty z rodzaju Schistosoma. Choroba ta jest powszechna w krajach tropikalnych oraz subtropikalnych i może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie płuc, zapalenie wątroby i choroba nerek. Obok malarii bilharcjoza jest najpoważniejszym w skali światowej pasożytniczym problemem zdrowotnym. Czym jest schistosomatoza? Jak ją rozpoznać?

Pasożyty z rodzaju Schistosoma to małe, przecinkowate robaki, które są przywrami krwi. Mogą być przenoszone przez kontakt z wodą zanieczyszczoną ich jajami. Istnieje kilka gatunków pasożytów z rodzaju Schistosoma, w tym S. mansoni, S. haematobium i S. japonicum.

Schistosomatoza – co to za choroba? Jak dochodzi do zakażenia?

Schistosomatoza to choroba zakaźna, wywoływana przez pasożyty z rodzaju Schistosoma. Pasożyty te mogą być przenoszone przez kontakt z wodą, w której znajdują się ich jaja. 

Ludzie ze schistosomatozą wydalają jaja z moczem oraz kałem. Larwy (miracidium) po wykluciu zarażają wodne ślimaki, które są ich żywicielem pośrednim. W ślimakach dochodzi do przekształcenia się larw w sporocysty, które osadzają się w wątrobie i trzustce mięczaka, a następnie w cerkarie (stadium larwalne u przywr), które opuszczają ślimaka i przechodzą do wody celem znalezienia żywiciela ostatecznego – człowieka. Do organizmu człowieka dostają się przez skórę, gdzie w naczyniach krwionośnych zmieniają się w schistosomule i wędrują do płuc, serca oraz wątroby. Tam osiągają dojrzałość, rozmnażają się i po przejściu do pęcherza moczowego wytwarzają jaja. Jaja są wydalane razem z moczem i odchodami, a proces się powtarza.

Ze względu na konieczność istnienia żywiciela pośredniego, jakim są ślimaki słodkowodne, zachorowania stwierdza się głównie w Afryce i Azji Zachodniej, a także w Ameryce Południowej i Środkowej, gdzie występuje ich naturalne środowisko.

Objawy schistosomatozy

Schistosomatoza może przebiegać bezobjawowo. Jeśli jednak choroba przebiega objawowo, wówczas można zauważyć szereg bardzo różnych symptomów. Zależy to od tego, który gatunek pasożyta wywołał chorobę, a także w którym organie człowieka się rozwija. Pierwsze objawy układowe pojawiają się przeważnie do 5 lat od infekcji.

W pierwszym etapie (okres inwazyjny, gdy dochodzi do wnikania cerkarii z wody przez skórę) występują głównie objawy miejscowe, takie jak świąd skóry czy „wysypka pływaków”, które pojawiają się w ciągu 2 godzin od kontaktu z pasożytami.

Drugi etap (okres ostrej toksemii, gdy organizm walczy z obcymi białkami) to czas, gdy pasożyty dojrzewają w żyłach wątroby i jelit.

Do wspólnych objawów, które mogą wystąpić u osób cierpiących na schistosomatozę, zaliczono:

Trzeci etap (okres składania jaj w drogach moczowych i pokarmowych celem infekowania innych) objawia się stanami zapalnymi dróg moczowych oraz tworzeniem się polipów i blizn.

W czwartym etapie schistosomatoza może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie pęcherza i cewki moczowej (wywołane przez Schistosoma haematobium), nadciśnienie płucne (wywołane przez Schistosoma mansoni oraz japonicum), nadciśnienie w żyle wrotnej wraz z krwawieniami z przewodu pokarmowego (wywołane przez Schistosoma mansoni oraz japonicum) czy choroba ziarniniakowa mózgu (wywołana przez Schistosoma japonicum).

Dowiedz się więcej o tym, jakie są objawy pasożytów u dzieci.

Polecane dla Ciebie

Schistosomatoza – diagnostyka i leczenie

Diagnostyką i leczeniem chorób pasożytniczych (takich jak schistosomatoza) zajmuje się lekarz chorób zakaźnych lub chorób tropikalnych. Przeprowadzi on wnikliwy wywiad oraz badanie przedmiotowe, które będą miały na celu rozpoznanie choroby, czynnika zakaźnego oraz tego, jak mógł dostać się do organizmu pacjenta.

Proces diagnostyczny schistosomatozy może obejmować bezpośrednią ocenę mikroskopową kału, aby sprawdzić obecność jaj pasożytów (w przypadku niewielkiej inwazji jest ona poprzedzona zagęszczaniem kału). Lekarz może również zlecić badanie krwi (obecność przeciwciał przeciw pasożytom) lub moczu w celu wykrycia pasożytów i ich produktów metabolicznych. Wykorzystuje się do tego celu różne metody molekularne – odczyn wiązania dopełniacza, immunofluorescencja pośrednia, hemaglutynacja pośrednia, test lateksowy, immunoelektroforeza oraz metody ELISA i Western Blot. W niektórych przypadkach może być wymagane wykonanie biopsji odbytnicy, wątroby czy pęcherza oraz badania obrazowe (rezonans magnetyczny oraz tomografia komputerowa).

Dowiedz się więcej, jak wygląda badanie kału na pasożyty.

Leczenie schistosomatozy polega na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych (głównie prazykwantelu). Preparaty te są skuteczne w zabijaniu pasożytów. Mogą być przyjmowane doustnie lub podawane dożylnie. Istotne jest, aby przyjmować leki zgodnie z zaleceniami lekarza i dokończyć cały zalecany cykl leczenia po to, aby zapobiec nawrotowi choroby. Ponadto należy pamiętać, aby unikać kontaktu z wodą, w której mogą znajdować się jaja pasożytów, oraz zachowywać właściwe higieniczne nawyki, takie jak np. mycie rąk po kontakcie z wodą. Zmniejszenie ryzyka zarażenia się schistosomatozą może pomóc w zapobieganiu chorobie i jej powikłaniom. Dodatkowo stosuje się leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają objawy skórne (wysypka i świąd skórny).

Sprawdź, jakie preparaty do dezynfekcji znajdziesz na DOZ.pl

Schistosomatoza – profilaktyka

Do podstawowych zasad profilaktyki schistosomatozy zaliczymy:

  • unikanie kontaktu z wodą, w której mogą znajdować się jaja pasożytów,
  • zachowanie dobrych nawyków, takich jak mycie rąk przed i po jedzeniu,
  • unikanie picia wody z nieznanych źródeł lub jedzenia surowych czy nieprawidłowo przygotowanych potraw,
  • używanie wody innej niż tej z kranu do płukania warzyw czy owoców,
  • zachowanie ostrożności podczas uprawiania sportów wodnych lub innych aktywności, które mogą prowadzić do kontaktu z wodą.

Obecnie trwają prace nad nowatorską szczepionką (w ramach projektu THESCHISTOVAC), która miałaby pomóc w zwalczaniu larw Schistosoma już na wczesnym etapie, zaraz po wniknięciu do organizmu, co zapobiegłoby chorobie.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

    Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży są z roku na rok gorsze. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice, chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacji dotyczących odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij