Suchy zębodół – jak wygląda i jak się go leczy?

Co to jest suchy zębodół i jak wygląda?

Suche bolesne zapalenie zębodołu (alveolitis sicca dolorosa) to jedno z najczęstszych powikłań po usunięciu zęba. Określane jest też jako suchy zębodół, pusty zębodół, ból poekstrakcyjny czy zapalenie kości zębodołu. U większości pacjentów proces gojenia zębodołu przebiega bez dolegliwości, jednak u kilku procent w pewnym czasie po zabiegu mogą pojawić się bóle o charakterze neuralgicznym, wskazujące na rozwinięcie się suchego zębodołu. Przyczyną tego powikłania jest zaburzenie procesu powstawania skrzepu w zębodole bądź jego częściowa lub całkowita utrata. Skrzep jest najlepszym opatrunkiem dla kości i chroni ją przed zakażeniem, zatem wszelkie nieprawidłowości z nim związane skutkują powstaniem stanu zapalnego zębodołu.

Suchy zębodół po wyrwaniu zęba – przyczyny, kiedy powstaje?

Suchy zębodół może powstać w trzech mechanizmach:

• nie wytworzenia się skrzepu,
• jego dezintegracji,
• utraty skrzepu z zębodołu.

Problemy z tworzeniem się prawidłowego skrzepu mogą wystąpić w przypadku niektórych chorób ogólnoustrojowych, np. skaz krwotocznych, białaczek, awitaminoz. Z kolei palenie papierosów może zadziałać destrukcyjnie w drugim i trzecim mechanizmie. Nikotyna zaburza proces gojenia zębodołu, a tlenek węgla z dymu upośledza jego ukrwienie. Ponadto w trakcie palenia papierosów powstaje podciśnienie, które może spowodować usunięcie skrzepu z zębodołu. Podobny efekt wywoła spożywanie gorących potraw czy płukanie jamy ustnej bezpośrednio po ekstrakcji.

Poznaj skuteczne sposoby na rzucenie palenia.

Upośledzenie gojenia kości obserwuje się też w przypadku niedożywienia, miażdżycy, nadciśnienia, cukrzycy, podeszłego wieku i zakażeń wirusowych. Nie bez znaczenia jest również czas trwania zabiegu i rozległość rany – im bardziej traumatyczny zabieg, tym większe ryzyko powstania suchego zębodołu. Zapalenie zębodołu powstaje najczęściej w żuchwie (58-90 proc.), po usunięciu zębów trzonowych, najczęściej dolnej ósemki.

Jakie są objawy suchego zębodołu i jak on wygląda?

Sam zębodół jest pusty lub wypełniony martwiczą tkanką, bolesny przy ucisku. Ściany kostne są obnażone, pokryte mazistym szarożółtym nalotem. Charakterystyczny jest brak objawów ogólnych. Okoliczne tkanki nie są zmienione zapalnie. Pacjent może mieć zaburzone odczuwanie smaku i nieprzyjemny zapach z ust (halitoza). Rzadko występuje szczękościsk.

Jak wygląda suchy zębodół po wyrwaniu zęba? Na zdjęciu otwarty pusty zębodół po ekstrakcji zęba.

Czy suchy zębodół sam się zagoi?

W literaturze istnieje rozbieżność co do definicji suchego zębodołu. Według części autorów powikłanie to ma charakter samoograniczający, zatem jego leczenie ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych, utrudniających normalne funkcjonowanie pacjenta, i przyspieszenie procesu gojenia. Wytworzenie prawidłowej tkanki pokrywającej ściany zębodołu trwa 7–10 dni, a natężenie bólu bywa bardzo wysokie.

Inni autorzy jako bardziej zaawansowaną klinicznie postać pustego zębodołu wyróżniają także całkowite zapalenie zębodołu, cechujące się znacznie silniejszym bólem i stanem zapalnym okolicznych tkanek miękkich. Towarzyszy mu powiększenie węzłów chłonnych i podwyższona temperatura ciała. W tej postaci konieczne może być zastosowanie doustnej antybiotykoterapii, zatem cel leczenia, rokowanie i możliwe powikłania są inne.

Dowiedz się więcej o przyczynach i sposobach leczenia zapalenia dziąseł.

Prawidłowy zębodół – jak powinien wyglądać?

Bezpośrednio po usunięciu zęba ubytek w kości (zębodół) wypełnia się krwią. Prawidłowy skrzep jest początkowo czerwonobrunatny lub wiśniowy, później zmienia kolor i staje się żółtoszary lub szary.

Skrzep powinien wypełniać zębodół całkowicie, dzięki czemu ochrania odsłoniętą kość i jest źródłem czynników niezbędnych do jej gojenia. W ciągu kilku pierwszych dni ulega on upłynnieniu i przebudowie w tkankę ziarninową. Ta z kolei w procesie gojenia przekształca się w tkankę łączną. Po ok. 2 tygodniach zębodół wypełniony jest obiema rodzajami tkanek oraz tkanką kostną, a po miesiącu prawie w całości tkanką kostną. Ulega ona dalszej przebudowie i mineralizacji przez kolejne kilka, kilkanaście miesięcy.

Suchy zębodół – leczenie

Nie wykonuje się łyżeczkowania zębodołu, gdyż nasila ono dolegliwości bólowe i utrudnia tworzenie nowego skrzepu. Takie postępowanie kontynuuje się aż do ustąpienia bólu. Do zębodołu można ponadto zakładać leki, które hamują toczący się proces zapalny, działają przeciwbólowo i sprzyjają regeneracji kości. Może to być np. robiona ex tempore pasta aspirynowa, gotowe wkładki i maści. Opatrunek leczniczy na suchy zębodół zastępuje skrzep i ochrania odsłoniętą kość. W przypadku całkowitego zapalenia zębodołu, oprócz leczenia miejscowego, stosuje się sulfonamidy i antybiotyki o szerokim spectrum działania.

Suchy zębodół nieleczony – jakie mogą być powikłania?

Jeśli suchy zębodół, w ślad za częścią autorów, definiujemy jako powikłanie nieinfekcyjne, nie jest ono groźne dla zdrowia. Leczenie miejscowe należy podejmować z powodu silnego bólu, który utrudnia lub uniemożliwia normalne funkcjonowanie pacjenta. Celem leczenia jest zmniejszenie natężenia bólu i skrócenie czasu jego trwania.

Należy jednak pamiętać, że na tle suchego zębodołu, z powodu braku skrzepu działającego ochronnie na kość, może rozwinąć się bakteryjne (ropne) zapalenie zębodołu. Oprócz bólu pojawia się wówczas stan zapalny okolicznych tkanek i objawy ogólne. To powikłanie wymaga zupełnie innego sposobu leczenia ze względu na ryzyko rozprzestrzeniania się zapalenia. Konieczne może być łyżeczkowanie zębodołu, a czasem antybiotykoterapia.

Należy podkreślić, że ból po usunięciu zęba może być spowodowany wieloma przyczynami. Tylko lekarz dentysta po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu i zbadaniu pacjenta jest w stanie postawić właściwą diagnozę i wdrożyć odpowiednie postępowanie lecznicze.

Co na suchy zębodół – jak przyspieszyć gojenie?

Proces gojenia można przyspieszyć za pomocą dodatkowych metod takich jak np. laseroterapia. Laser biostymulujący skutecznie obniża odczuwanie bólu (działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne) już po pierwszym zabiegu i znacząco przyspiesza gojenie zębodołu poprzez m.in. zwiększenie proliferacji komórek i syntezy kolagenu.

Kolejny sposób na suchy zębodół to ozonoterapia. Ozon obniża aktywność bakterii i poprawia metabolizm tkanek poprzez zwiększenie ich natlenowania.

Lekarze zalecają także magnetolaseroterapię. Jest to połączenie pola magnetycznego z promieniowaniem laserowym i zapewnia działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz przyspiesza gojenie rany. Pacjenci zaczynają szybko odczuwać zmniejszenie natężenia bólu.