Strzykawka z surowicą
Paulina Kłos-Wojtczak

Surowica – czym jest? Zastosowanie

Surowica to część osocza krwi, która wykorzystywana jest do neutralizacji toksyn np. po ukąszeniu żmii. Obecnie jej zastosowanie w medycynie jest tematem wielu badań klinicznych. Kiedy się ją podaje? Jakie ma znaczenie w weterynarii?

Jednym z elementów osocza krwi jest surowica, którą uzyskuje się na drodze odwirowania skrzepłej krwi (krew pobiera się do probówek bez antykoagulantu). Uzyskany płyn ma kolor słomkowy i może być następnie wykorzystywany do ratowania życia pacjenta w sytuacjach nagłych lub wtedy, gdy postęp danej choroby jest już bardzo zaawansowany. Co to jest surowica? Czym różni się od krwi i co znajduje się w jej składzie?

Co to jest surowica?

Surowica stanowi część osocza krwi pozbawionego czynników krzepnięcia i fibrynogenu, czyli kluczowego białka niezbędnego do powstania skrzepu krwi. W prostych słowach – surowica nie jest zdolna do krzepnięcia. Co zawiera w swoim składzie? To koktajl składający się w 90% z wody, a także 7% białek (albumin i globulin). Pozostałe 3% stanowią sole mineralne i różnego rodzaju związki organiczne i nieorganiczne.

Co zatem stanowi o wyjątkowości surowicy? Największym jej bogactwem są przeciwciała, m.in. skierowane również przeciwko grupom krwi  anty-A i anty-B. Innymi przeciwciałami surowicy są gamma-globuliny, które są niezbędne w walce z niektórymi infekcjami.

Warto także wspomnieć o albuminach i globulinach, ponieważ ich działanie jest bardzo różnorodne. Przede wszystkim zapewniają prawidłowe pH krwi, regulują ciśnienie osmotyczne w naczyniach krwionośnych, jak również pomagają w transporcie kluczowych dla organizmu substancji, w tym hormonów, witamin, jonów i kwasów tłuszczowych.

Kiedy podaje się surowicę?

Ze względu na swój skład surowica ma działanie lecznicze. Co więcej, w krytycznych sytuacjach może uratować nawet życie człowieka. Kiedy podaje się surowicę? Jest ona aplikowana przede wszystkim w przypadku ciężkich zatruć i zakażeń. Jej zadaniem jest neutralizowanie toksyn, bakterii i wirusów, które powodują w organizmie szereg objawów chorobotwórczych.

Surowica może być pozyskiwana w warunkach laboratoryjnych lub otrzymywana ze zwierząt. Warunkiem jest jednak to, aby organizm, który jest dawcą surowicy, przeszedł już przez określoną jednostkę chorobową, a tym samym nabył odporność, co będzie powodowało obecność przeciwciał w jego osoczu. Niestety liczba chorób, na którą można podać surowicę, jest ograniczona.

Przypadki, w których należy podać surowicę, to:

Wiele osób myli surowicę ze szczepionką. Jaka jest między nimi różnica? W przypadku surowicy do organizmu podaje się już gotowe przeciwciała, które szybko rozpoznają antygeny i tym samym neutralizują wrogi patogen. Szczepionka zawiera w swoim składzie fragmenty drobnoustrojów (inaktywowanych lub atenuowanych), które zmuszają organizm do wytworzenia własnej odporności. Taka odpowiedź układu immunologicznego zostaje „zapamiętana” przez komórki i przy kolejnym kontakcie z patogenem mechanizm obronny zostanie uruchomiony w sposób natychmiastowy.

Powiązane produkty

Podanie surowicy na jad żmii

Surowica na jad żmij, czyli antytoksyna, stosowana jest w przypadku ukąszenia przez żmiję zygzakowatą europejską. Jest to zawsze sytuacja, która wymaga natychmiastowej interwencji medycznej, a pierwszym krokiem powinno być wezwanie karetki pogotowia lub udanie się na najbliższy SOR. U niektórych osób ukąszenie przez węża może powodować silne reakcje alergiczne, a w skrajnych przypadkach nawet zgon. Surowica na jad żmij powinna być podana tak szybko, jak to jest możliwe.

Typowymi objawami ukąszenia przez żmiję zygzakowatą są:

  • silny obrzęk w miejscu ukąszenia,
  • powiększenie lokalnych węzłów chłonnych,
  • uczucie mrowienia/pieczenia/swędzenia skóry,
  • ślad na skórze po zębach jadowych,
  • zasinienie wokół miejsca ukąszenia.
Niepokój powinny wzbudzić takie objawy, jak m.in. bóle brzucha, gorączka, senność, dezorientacja, przyspieszony oddech, zwiększone pragnienie i wzmożona potliwość.

Surowica dla psa – kiedy podaje się surowicę zwierzętom?

Surowica znalazła również zastosowanie w weterynarii. Substancję tę najczęściej podaje się psom i kotom w przypadku parwowirozy. To groźna choroba dotykająca przede wszystkim bardzo młode osobniki.

Mimo powszechnego obowiązku szczepień na parwowirozę wielu właścicieli czworonogów omija ten krok, co może skończyć się dla zwierzęcia tragicznie.

Wyniki najnowszych badań wykazały, że surowica i osocze bogatopłytkowe mogą być pomocne w leczeniu schorzeń rogówki u psów i kotów. Ma to szczególne znaczenie w leczeniu zmian powierzchniowych.

  1. Czym się różni szczepionka od surowicy?, gov.pl [online] https://www.gov.pl/web/nck/czym-sie-rozni-szczepionka-od-surowicy [dostęp 25.08.2022].
  2. N. A. Campbell i wsp., Biologia Campbella, Dom wydawniczy REBIS, Poznań 2008.
  3. V. Głażewska i P. Stefanowicz, Preparaty zawierające osocze, osocze bogatopłytkowe oraz surowicę w leczeniu owrzodzeń rogówki, magwet.pl [online] https://magwet.pl/35426,preparaty-zawierajace-osocze-osocze-bogatoplytkowe-oraz-surowice-w-leczeniu-owrzodzen-rogowki [dostęp 25.08.2022].
  4. E. Lachert, J. Antoniewicz-Papis i R. Pogłód, Nowe spojrzenie na zastosowanie składników krwi, „Journal of Transfusion Medicine”, nr 3(5) 2012.
  5. A. Rutkowska, Antytoksyna jadu żmii, baza.lekow.com.pl [online] https://baza-lekow.com.pl/antytoksyna-jadu-zmij-lek-ulotka-chpl-opinie-dawkowanie/ [dostęp 25.08.2022].

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij