Mężczyzna cierpi na liszaj twardzinowy
Natalia Bień

Liszaj twardzinowy – co to jest, przyczyny, objawy

Liszaj twardzinowy to schorzenie narządów płciowych, które dotyka przede wszystkim młode kobiety wchodzące w okres dojrzewania, jak również panie, u których rozpoczyna się menopauza. Dowiedz się, z czego wynika ta choroba, na którą zapadają również mężczyźni, oraz w jaki sposób sobie z nią radzić.

Liszaj twardzinowy to przewlekła, zapalno-dystroficzna dermatoza charakteryzująca się powstawaniem porcelanowobiałych grudek zlewających się w większe ogniska lokalizujące się w szczególności w okolicach narządów płciowych. Czy liszaj twardzinowy jest niebezpieczny? Jak wygląda i jak go leczyć ?

Co to jest liszaj twardzinowy?

Liszaj twardzinowy to przewlekła dermatoza zapalna, w wyniku której dochodzi do powstawania ognisk twardzinowo-zanikowych w szczególności w okolicach narządów płciowych. Liszaj twardzinowy u mężczyzn występuje znacznie rzadziej niż u kobiet.

To schorzenie może pojawić się w każdym wieku, jednak wyróżniamy dwa szczyty zachorowań: w wieku przedpokwitaniowym (przed okresem dojrzewania) oraz okołomenopauzalnym (między 5. a 6. dekadą życia).

Liszaj twardzinowy – przyczyny

Etiologia tej choroby nie została nadal do końca poznana. W populacji męskiej dotyczy ona zazwyczaj nieobrzezanych mężczyzn, którzy bardziej narażeni są na rozwój przewlekłego stanu zapalnego w wyniku długotrwałej ekspozycji na mocz i wilgoć. W przypadku mężczyzn obrzezanych ta jednostka chorobowa również się pojawia, ale znacznie rzadziej. Główną rolę w patogenezie liszaja twardzinowego w tej grupie pacjentów przypisuje się czynnikom spustowym (trigger factors), takim jak uraz, piercing, zabiegi urologiczne czy nieprawidłowości anatomiczne.

W populacji kobiecej czynniki zewnętrzne pełnią mniejszą rolę, a za główne przyczyny choroby uważa się tło autoimmunologiczne oraz predyspozycje genetyczne. U około 75% kobiet z liszajem twardzinowym we krwi oznaczono przeciwciała skierowane przeciwko białku macierzy zewnątrzkomórkowej typu I (ECM-1), co dodatkowo może potwierdzać autoimmunologiczne tło choroby.

Powiązane produkty

Liszaj twardzinowy – czy jest zaraźliwy?

Pacjenci często zadają sobie pytanie, czy można zarazić się liszajem twardzinowym. Odnosząc się do informacji zawartych powyżej dotyczących patogenezy tego schorzenia, z łatwością można udzielić przeczącej odpowiedzi, gdyż główną rolę w powstawaniu zmian skórnych pełnią czynniki genetyczne, środowiskowe oraz autoimmunologiczne.

Zobacz, jakie są inne męskie choroby narządów płciowych i czym się objawiają – sprawdź na DOZ.pl

Liszaj twardzinowy – objawy

Podstawowym wykwitem skórnym w liszaju twardzinowym są porcelanowobiałe grudki zlewające się w większe ogniska z towarzyszącą hiperkeratozą (nadmiernym rogowaceniem naskórka) mieszkową. Ogniska liszaja na pierwszy rzut oka mogą przypominać ogniska twardzinowe. Zmiany głównie zajmują skórę i błony śluzowe narządów płciowych, jednak mogą lokalizować się również na karku czy plecach. W przebiegu choroby na podłożu pierwotnych wykwitów dochodzi do powstawania zmian atroficznych (zanikowych).

Liszaj twardzinowy żołędzi lub napletka to najczęstsze postacie choroby wśród mężczyzn. U kobiet zaś najczęściej zajęty jest srom, krocze oraz okolica okołoodbytnicza. Warto wspomnieć o tym, że liszaj twardzinowy napletka to najczęstsza przyczyna nabytej stulejki u młodych mężczyzn. Do innych charakterystycznych objawów tej choroby możemy zaliczyć: świąd (rzadki u mężczyzn) oraz ból zajętych okolic, obecność nadżerek lub rozpadlin, zaburzenia urologiczne czy zaburzenia seksualne. Szczególnie często u pacjentów występuje dyspareunia, czyli odczuwanie bólu w czasie stosunków płciowych. W przypadku zdiagnozowania liszaja twardzinowego w okolicy pozapłciowej zawsze powinno wykonać się analizę narządów płciowych.

Do powikłań liszaja twardzinowego możemy zaliczyć:

  • u mężczyzn: bliznowacenie, włóknienie wędzidełka, zwężenie ujścia cewki moczowej, zwężenie cewki moczowej, problemy psychoseksualne,
  • u kobiet: bliznowacenie, marskość sromu, problemy psychoseksualne.

Liszaj twardzinowy – leczenie

Jak wyleczyć liszaj twardzinowy? Czy liszaj twardzinowy jest uleczalny? Jaka maść na liszaj twardzinowy? To tylko nieliczne z pytań pacjentów dotyczących leczenia tego schorzenia. Niestety liszaj twardzinowy nie jest chorobą całkowicie wyleczalną, a celem leczenia jest poprawa komfortu i jakości życia chorych, łagodzenie i zmniejszenie objawów oraz zapobieganie powstawaniu nieodwracalnych zmian anatomicznych.

W leczeniu liszaja twardzinowego najlepsze efekty przynosi stosowanie miejscowe preparatów z glikokortykosteroidami (najczęściej 0.05% propionianu klobetazolu). Stosowanie miejscowo glikokortykosteroidów wiąże się powikłaniami, takimi jak atrofia skóry czy zwiększona podatność na infekcje grzybicze, dlatego pacjenci w trakcie terapii powinni być pod stałą opieką lekarza specjalisty. Aby częściowo zapobiec powikłaniom w postaci infekcji okolic intymnych, można stosować preparaty złożone zawierające glikokortykosteroidy oraz antybiotyki. Inhibitory kalcyneuryny, takie jak pimekrolimus lub takrolimus czy miejscowe reitnoidy, mogą stanowić alternatywę dla terapii preparatami z glikokortykosteroidami. Miejscowo można stosować również terapię fotodynamiczną oraz laseroterapię.

W leczeniu ogólnym używa się acytretyny, czyli doustnego retinoidu. Należy jednak pamiętać, że pacjenci zażywający ten lek powinni być pod stałą opieką lekarza dermatologa. Jest to bowiem lek silnie teratogenny, którego nie powinno stosować się u kobiet w ciąży oraz planujących ciążę w trakcie leczenia lub do 3 lat po zakończeniu terapii.

Kto leczy liszaj twardzinowy?

Ta choroba jest głównie domeną lekarzy dermatologów, z którymi pacjenci z powyżej opisanymi objawami powinni się skonsultować w celu wdrożenia leczenia.

Czy liszaj twardzinowy to rak?

Liszaj twardzinowy nie jest nowotworem, jednak należy pamiętać, że na podłożu powstałych w trakcie choroby dysmorficznych zmian istnieje zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju nowotworu. Z tego powodu pacjenci chorujący na tę chorobę powinni regularnie (co 3–6 miesięcy) zgłaszać się na wizyty kontrolne do lekarza prowadzącego.

  1. A. Drosdzol-Cop, V. Skrzypulec-Plinta, K. Wilk, Liszaj twardzinowy sromu, www.forumginekologii.pl [online], https://www.forumginekologii.pl/artykul/liszaj-twardzinowy-sromu, [dostęp:] 04.10.2022.
  2. Corazza M., Schettini N., Zedde P., Borghi A. Vulvar Lichen Sclerosus from Pathophysiology to Therapeutic Approaches: Evidence and Prospects. Biomedicines”. 2021 Aug 3;9(8):950. doi: 10.3390/biomedicines9080950. PMID: 34440154; PMCID: PMC8394941.
  3. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL. 2016(1).
  4. B. Soiński, Liszaj twardzinowy narządów płciowych u mężczyzn – od rozpoznania do leczenia [online], https://www.termedia.pl/dermatologia/Liszaj-twardzinowy-narzadow-plciowych-u-mezczyzn-od-rozpoznania-do-leczenia-,47107.html, [dostęp:] 04.10.2022.  https://www.termedia.pl/dermatologia/Liszaj-twardzinowy-narzadow-plciowych-u-mezczyzn-od-rozpoznania-do-leczenia-,47107.html.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć. Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, że na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?

  • Mutacje BRCA – refundowane badania dostępne bez skierowania do szpitala

    Od 1 lipca 2025 r. weszły w życie kluczowe zmiany w dostępności do diagnostyki mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2. Ministerstwo Zdrowia umożliwiło przeprowadzanie refundowanych badań genetycznych w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu dotychczasowy obowiązek hospitalizacji został zniesiony. To istotny krok w kierunku skrócenia ścieżki diagnostycznej i zwiększenia dostępności terapii celowanych dla pacjentów onkologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl