Liszaj twardzinowy – co to jest, przyczyny, objawy

Liszaj twardzinowy to schorzenie narządów płciowych, które dotyka przede wszystkim młode kobiety wchodzące w okres dojrzewania, jak również panie, u których rozpoczyna się menopauza. Dowiedz się, z czego wynika ta choroba, na którą zapadają również mężczyźni, oraz w jaki sposób sobie z nią radzić.

1. Co to jest liszaj twardzinowy?
2. Liszaj twardzinowy – przyczyny
3. Czy liszaj twardzinowy jest zaraźliwy?
4. Liszaj twardzinowy – objawy
5. Leczenie liszaja twardzinowego

Liszaj twardzinowy to przewlekła, zapalno-dystroficzna dermatoza charakteryzująca się powstawaniem porcelanowobiałych grudek zlewających się w większe ogniska lokalizujące się w szczególności w okolicach narządów płciowych. Czy liszaj twardzinowy jest niebezpieczny? Jak wygląda i jak go leczyć ?

Co to jest liszaj twardzinowy?

Liszaj twardzinowy to przewlekła dermatoza zapalna, w wyniku której dochodzi do powstawania ognisk twardzinowo-zanikowych w szczególności w okolicach narządów płciowych. Liszaj twardzinowy u mężczyzn występuje znacznie rzadziej niż u kobiet.

To schorzenie może pojawić się w każdym wieku, jednak wyróżniamy dwa szczyty zachorowań: w wieku przedpokwitaniowym (przed okresem dojrzewania) oraz okołomenopauzalnym (między 5. a 6. dekadą życia).

Liszaj twardzinowy – przyczyny

Etiologia tej choroby nie została nadal do końca poznana. W populacji męskiej dotyczy ona zazwyczaj nieobrzezanych mężczyzn, którzy bardziej narażeni są na rozwój przewlekłego stanu zapalnego w wyniku długotrwałej ekspozycji na mocz i wilgoć. W przypadku mężczyzn obrzezanych ta jednostka chorobowa również się pojawia, ale znacznie rzadziej. Główną rolę w patogenezie liszaja twardzinowego w tej grupie pacjentów przypisuje się czynnikom spustowym (trigger factors), takim jak uraz, piercing, zabiegi urologiczne czy nieprawidłowości anatomiczne.

W populacji kobiecej czynniki zewnętrzne pełnią mniejszą rolę, a za główne przyczyny choroby uważa się tło autoimmunologiczne oraz predyspozycje genetyczne. U około 75% kobiet z liszajem twardzinowym we krwi oznaczono przeciwciała skierowane przeciwko białku macierzy zewnątrzkomórkowej typu I (ECM-1), co dodatkowo może potwierdzać autoimmunologiczne tło choroby.

Czy liszaj twardzinowy jest zaraźliwy?

Pacjenci często zadają sobie pytanie, czy można zarazić się liszajem twardzinowym. Odnosząc się do informacji zawartych powyżej dotyczących patogenezy tego schorzenia, z łatwością można udzielić przeczącej odpowiedzi, gdyż główną rolę w powstawaniu zmian skórnych pełnią czynniki genetyczne, środowiskowe oraz autoimmunologiczne.

Liszaj twardzinowy – objawy

Podstawowym wykwitem skórnym w liszaju twardzinowym są porcelanowobiałe grudki zlewające się w większe ogniska z towarzyszącą hiperkeratozą (nadmiernym rogowaceniem naskórka) mieszkową. Ogniska liszaja na pierwszy rzut oka mogą przypominać ogniska twardzinowe. Zmiany głównie zajmują skórę i błony śluzowe narządów płciowych, jednak mogą lokalizować się również na karku czy plecach. W przebiegu choroby na podłożu pierwotnych wykwitów dochodzi do powstawania zmian atroficznych (zanikowych).

Liszaj twardzinowy żołędzi lub napletka to najczęstsze postacie choroby wśród mężczyzn. U kobiet zaś najczęściej zajęty jest srom, krocze oraz okolica okołoodbytnicza. Warto wspomnieć o tym, że liszaj twardzinowy napletka to najczęstsza przyczyna nabytej stulejki u młodych mężczyzn. Do innych charakterystycznych objawów tej choroby możemy zaliczyć: świąd (rzadki u mężczyzn) oraz ból zajętych okolic, obecność nadżerek lub rozpadlin, zaburzenia urologiczne czy zaburzenia seksualne. Szczególnie często u pacjentów występuje dyspareunia, czyli odczuwanie bólu w czasie stosunków płciowych. W przypadku zdiagnozowania liszaja twardzinowego w okolicy pozapłciowej zawsze powinno wykonać się analizę narządów płciowych.

Do powikłań liszaja twardzinowego możemy zaliczyć:

• u mężczyzn: bliznowacenie, włóknienie wędzidełka, zwężenie ujścia cewki moczowej, zwężenie cewki moczowej, problemy psychoseksualne,
• u kobiet: bliznowacenie, marskość sromu, problemy psychoseksualne.

Leczenie liszaja twardzinowego

Jak wyleczyć liszaj twardzinowy? Czy liszaj twardzinowy jest uleczalny? Jaka maść na liszaj twardzinowy? To tylko nieliczne z pytań pacjentów dotyczących leczenia tego schorzenia. Niestety liszaj twardzinowy nie jest chorobą całkowicie wyleczalną, a celem leczenia jest poprawa komfortu i jakości życia chorych, łagodzenie i zmniejszenie objawów oraz zapobieganie powstawaniu nieodwracalnych zmian anatomicznych.

W leczeniu liszaja twardzinowego najlepsze efekty przynosi stosowanie miejscowe preparatów z glikokortykosteroidami (najczęściej 0.05% propionianu klobetazolu). Stosowanie miejscowo glikokortykosteroidów wiąże się powikłaniami, takimi jak atrofia skóry czy zwiększona podatność na infekcje grzybicze, dlatego pacjenci w trakcie terapii powinni być pod stałą opieką lekarza specjalisty. Aby częściowo zapobiec powikłaniom w postaci infekcji okolic intymnych, można stosować preparaty złożone zawierające glikokortykosteroidy oraz antybiotyki. Inhibitory kalcyneuryny, takie jak pimekrolimus lub takrolimus czy miejscowe reitnoidy, mogą stanowić alternatywę dla terapii preparatami z glikokortykosteroidami. Miejscowo można stosować również terapię fotodynamiczną oraz laseroterapię.

Kto leczy liszaj twardzinowy?

Ta choroba jest głównie domeną lekarzy dermatologów, z którymi pacjenci z powyżej opisanymi objawami powinni się skonsultować w celu wdrożenia leczenia.

Czy liszaj twardzinowy to rak?

Liszaj twardzinowy nie jest nowotworem, jednak należy pamiętać, że na podłożu powstałych w trakcie choroby dysmorficznych zmian istnieje zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju nowotworu. Z tego powodu pacjenci chorujący na tę chorobę powinni regularnie (co 3–6 miesięcy) zgłaszać się na wizyty kontrolne do lekarza prowadzącego.