lekarz omawia budowę mózgu
Arkadiusz Dąbek

Na czym polega niezwykłość ludzkiego mózgu?

Ilekroć pojawiają się pytania o miejsce homo sapiens w świecie zwierząt, tylekroć powraca kwestia jednego narządu. Zastanawiamy się bowiem, co odróżnia ludzki mózg od mózgu wszystkich innych zwierząt, a w tym naszych najbliższych krewnych – naczelnych.

Za co odpowiada pewna część mózgu?

Na tym polu naukowcy dokonali nowych odkryć. W trakcie analizy typów komórek w korze przedczołowej czterech gatunków naczelnych znaleźli cechy specyficzne dla danego gatunku, również dla człowieka. Co ciekawe, okazało się, że to, co wyróżnia człowieka, może także czynić go podatnym na choroby neuropsychiatryczne. Publikacja najnowszych doniesień ukazała się na łamach „Science”.

Dlaczego mózg jest najważniejszym organem? Mózg jest masą tkanki nerwowej w przedniej części organizmu. Integruje informacje sensoryczne i kieruje reakcjami motorycznymi. W przypadku wyższych kręgowców jest również ośrodkiem uczenia się. Waży około 1,4 kg i składa się z miliardów komórek zwanych neuronami. Połączenia między nimi (synapsy) odpowiadają za transport wiadomości elektrycznych i chemicznych. Proces ten leży u podstaw elementarnych funkcji sensorycznych i ma kluczowe znaczenie dla uczenia się, pamięci i formowania myśli, jak również innych czynności poznawczych.

W ramach przywołanego badania naukowcy zwrócili szczególną uwagę na grzbietowo-boczną korę przedczołową (dlPFC). Jest to obszar unikalny dla naczelnych i odpowiada za złożone procesy poznawcze. Uczeni zastosowali metodę sekwencjonowania RNA pojedynczych komórek. Nadali kształt poziomowi ekspresji genów w setkach tysięcy komórek pobranych z dlPFC dorosłych ludzi, szympansów, makaków i marmozet.

Z relacji prof. Nenada Sestana dowiadujemy się, że współcześnie w świecie nauki postrzega się grzbietowo-boczną korę przedczołową jako główną część ludzkiej tożsamości. Jednak ciągle nie wiadomo, jak to się dzieje, że ów obszar stanowi tak wyjątkowy fragment u ludzi i odróżnia ich od innych gatunków naczelnych. Nowe studia dostarczają większą liczbę wskazówek.

Jak działa mózg – funkcja mikrogleju

Żeby poszerzyć wiedzę na temat tego zagadnienia, eksperci wpierw zadali pytanie: czy istnieją jakieś unikalne typy komórek u ludzi lub innych naczelnych? Po pogrupowaniu komórek o podobnych profilach ekspresji ujawnili 109 wspólnych typów komórek u naczelnych, ale także 5, które nie są współdzielone przez wszystkie gatunki. Jeden z nich to typ mikrogleju, który występował wyłącznie w przypadku ludzi. Drugi typ ujawnił się tylko u człowieka i szympansa.

Według ustaleń specjalistów komórki mikrogleju obecne tylko u człowieka istnieją przez cały okres jego rozwoju i dorosłości. Ponadto naukowcy sugerują, że pełnią one raczej funkcję podtrzymującą sprawność mózgu niż zwalczającą choroby.

Profesor Sestan tłumaczy rzecz tak, że komórki glejowe, w tym mikroglej, są bardzo wrażliwe na różnice wynikające z odmiennego środowiska i unikalnego stylu życia ludzi – w porównaniu z innymi gatunkami naczelnych. Typ mikrogleju zidentyfikowany jedynie u człowieka może odpowiadać za reakcję immunologiczną na wyjątkowe otoczenie.

Polecane dla Ciebie

Działanie mózgu – wpływ genu FOXP2 na język i mowę

Ponadto badanie ekspresji genów w mikroglejach dało jeszcze jedną niespodziankę. Mianowicie specyficzne u człowieka występowanie genu FOXP2. Sukces naukowego przedsięwzięcia przyniósł spore zainteresowanie, gdyż warianty owego genu dotychczas wiązano z dyspraksją werbalną. Jest to stan, w którym pacjenci mają trudności z artykułowaniem języka lub mowy. Tymczasem inne studia dowiodły, że gen FOXP2 towarzyszy pewnym chorobom neuropsychiatrycznym, takim jak autyzm, schizofrenia i epilepsja.

Z relacji badaczy dowiadujemy się, że gen FOXP2 intryguje świat nauki od dekad. Niemniej do tej pory brak pomysłu, dlaczego jest on wyjątkowy u ludzi w porównaniu z innymi gatunkami naczelnych. Nowe ustalenia ekscytują uczonych, gdyż kierują na kolejne ścieżki w poszukiwaniach nad zagadnieniami języka i chorób.

  1. S. Ma, N. Sestan i in., Molecular and cellular evolution of the primate dorsolateral prefrontal cortex, „Science”, 2022.
  2. What makes the human brain different? Study reveals clues, ScienceDaily [online], www.sciencedaily.com/releases/2022/08/220825164033.htm [dostęp:] 1.10.2022.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Probiotyki i kiszonki lekiem na halitozę

    Najnowsze badania nad problemem halitozy pokazują, że stosowanie probiotyków w formie bakterii Gram-dodatnich może pomóc w walce z tą przykrą przypadłością. Czy drobnoustroje probiotyczne rozwiązują problem raz na zawsze?

  • Dlaczego wciąż nie ma tabletek antykoncepcyjnych dla mężczyzn?

    Doustne tabletki antykoncepcyjne dla kobiet są używane od lat 60. XX wieku, być może też z tego powodu wciąż pojawia się pytanie – dlaczego nadal nie ma doustnych środków antykoncepcyjnych dla mężczyzn? Pomimo wielu lat obiecujących badań i wyników prób laboratoryjnych wydaje się, że świat nauki nie zbliżył się w sposób znaczący do osiągnięcia tego celu. Dlaczego?

  • Suplementy, które mogą zmniejszyć uczucie lęku – glicynian magnezu, szafran, witamina D (część 1.)

    Suplementy nie zastąpią kompleksowego leczenia zaburzeń lękowych, niemniej istnieją takie, którymi dobrze jest wspierać swój organizm podczas terapii – niezależnie od tego, jaką wybierzemy. Jeśli obserwujemy u siebie poważne objawy lęku, warto skonsultować się z lekarzem, psychologiem lub innym specjalistą, który pomoże opracować indywidualny plan leczenia, w tym ewentualne stosowanie suplementacji. Które suplementy mogą wesprzeć pacjenta w walce z zaburzeniami lękowymi?

  • Czy przy alergii może występować gorączka? Czym jest gorączka sienna?

    Najczęstsze objawy alergii na pyłki roślin to katar, kichanie, łzawienie, świąd oczu i zmiany skórne (np. swędząca pokrzywka). Reakcji uczuleniowej nie powinna towarzyszyć podwyższona temperatura ciała – jeśli pojawia się stan podgorączkowy lub gorączka, świadczy to o infekcji wirusowej lub bakteryjnej.

  • Karmienie piersią – weganizm nie zmniejsza ilości niektórych składników odżywczych

    Naukowcy twierdzą, że mleko matki będącej na diecie wegańskiej zawiera wystarczającą ilość witaminy B2 i karnityny. Badania przeciwstawiają się wcześniejszym wynikom eksperymentów, które wykazały, że mleko mam weganek nie zawiera niektórych niezbędnych składników odżywczych. Eksperci uważają jednak, że matki na diecie wegańskiej nadal muszą się upewniać, że spożywają odpowiednią ilość kalorii, składników odżywczych oraz witamin i minerałów, które są niezbędne dla zdrowia niemowlęcia i ich samych.

  • Czy nanokryształy celulozy ochronią nas przed komarami?

    Komary są nosicielami wielu groźnych dla człowieka chorób, dlatego też naukowcy nie ustają w poszukiwaniu sposobów na ograniczenie ich rozprzestrzeniania się. Dostępne na rynku repelenty, choć odstraszają owady, nie mają stuprocentowej skuteczności. Być może już niedługo będziemy mogli korzystać z niezawodnych preparatów na komary zawierających nanokryształy celulozy. Dowiedz się, jak one działają.

  • Niedobór witaminy D związany ze zwiększonym ryzykiem rozwoju długiego COVID-19

    Wyniki najnowszego badania jasno wskazują, że osoby z niskim poziomem witaminy D, będące po hospitalizacji z powodu zakażenia koronawirusem, są bardziej narażone na długi COVID-19 w porównaniu do pacjentów bez niedoboru tej witaminy. Eksperyment został zaplanowany w taki sposób, aby usunąć jak najwięcej nieznanych zmiennych, które mogłyby wpłynąć na efekt końcowy. Dzięki temu wyniki analiz są dużo bardziej wiarygodne niż poprzednie badania prowadzone w tym zakresie. Niekontrolowane zmienne w badaniach nad witaminą D i długotrwałym COVID-19 są trudne do wyjaśnienia.

  • Jakie są alternatywy dla picia kawy?

    Kawa jest dla wielu ludzi pierwszym napojem, po który sięgają zaraz po przebudzeniu. Zdarza się, że kofeina zawarta w kawie wywołuje nerwowość i nadmierne pobudzenie, kłopoty z trawieniem lub bóle głowy, a to tylko początek z często wymienianych minusów związanych z piciem tego popularnego napoju. Dla tych, którzy chcieliby spróbować zamienić kawę na coś innego, przygotowaliśmy zestawienie zdrowszych alternatyw.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij