Na czym polega niezwykłość ludzkiego mózgu?

Za co odpowiada pewna część mózgu?

Na tym polu naukowcy dokonali nowych odkryć. W trakcie analizy typów komórek w korze przedczołowej czterech gatunków naczelnych znaleźli cechy specyficzne dla danego gatunku, również dla człowieka. Co ciekawe, okazało się, że to, co wyróżnia człowieka, może także czynić go podatnym na choroby neuropsychiatryczne. Publikacja najnowszych doniesień ukazała się na łamach „Science”.

Dlaczego mózg jest najważniejszym organem? Mózg jest masą tkanki nerwowej w przedniej części organizmu. Integruje informacje sensoryczne i kieruje reakcjami motorycznymi. W przypadku wyższych kręgowców jest również ośrodkiem uczenia się. Waży około 1,4 kg i składa się z miliardów komórek zwanych neuronami. Połączenia między nimi (synapsy) odpowiadają za transport wiadomości elektrycznych i chemicznych. Proces ten leży u podstaw elementarnych funkcji sensorycznych i ma kluczowe znaczenie dla uczenia się, pamięci i formowania myśli, jak również innych czynności poznawczych.

Z relacji prof. Nenada Sestana dowiadujemy się, że współcześnie w świecie nauki postrzega się grzbietowo-boczną korę przedczołową jako główną część ludzkiej tożsamości. Jednak ciągle nie wiadomo, jak to się dzieje, że ów obszar stanowi tak wyjątkowy fragment u ludzi i odróżnia ich od innych gatunków naczelnych. Nowe studia dostarczają większą liczbę wskazówek.

Jak działa mózg – funkcja mikrogleju

Żeby poszerzyć wiedzę na temat tego zagadnienia, eksperci wpierw zadali pytanie: czy istnieją jakieś unikalne typy komórek u ludzi lub innych naczelnych? Po pogrupowaniu komórek o podobnych profilach ekspresji ujawnili 109 wspólnych typów komórek u naczelnych, ale także 5, które nie są współdzielone przez wszystkie gatunki. Jeden z nich to typ mikrogleju, który występował wyłącznie w przypadku ludzi. Drugi typ ujawnił się tylko u człowieka i szympansa.

Profesor Sestan tłumaczy rzecz tak, że komórki glejowe, w tym mikroglej, są bardzo wrażliwe na różnice wynikające z odmiennego środowiska i unikalnego stylu życia ludzi – w porównaniu z innymi gatunkami naczelnych. Typ mikrogleju zidentyfikowany jedynie u człowieka może odpowiadać za reakcję immunologiczną na wyjątkowe otoczenie.

Działanie mózgu – wpływ genu FOXP2 na język i mowę

Ponadto badanie ekspresji genów w mikroglejach dało jeszcze jedną niespodziankę. Mianowicie specyficzne u człowieka występowanie genu FOXP2. Sukces naukowego przedsięwzięcia przyniósł spore zainteresowanie, gdyż warianty owego genu dotychczas wiązano z dyspraksją werbalną. Jest to stan, w którym pacjenci mają trudności z artykułowaniem języka lub mowy. Tymczasem inne studia dowiodły, że gen FOXP2 towarzyszy pewnym chorobom neuropsychiatrycznym, takim jak autyzm, schizofrenia i epilepsja.

Z relacji badaczy dowiadujemy się, że gen FOXP2 intryguje świat nauki od dekad. Niemniej do tej pory brak pomysłu, dlaczego jest on wyjątkowy u ludzi w porównaniu z innymi gatunkami naczelnych. Nowe ustalenia ekscytują uczonych, gdyż kierują na kolejne ścieżki w poszukiwaniach nad zagadnieniami języka i chorób.