kostki lodu i liście mięty
Joanna Orzeł

Jak działa mentol? W jakich produktach można go znaleźć?

Mentol, który kojarzymy ze świeżym zapachem i odświeżającym smakiem, wykazuje wiele właściwości leczniczych. Z tego względu znajdziemy go nie tylko w kosmetykach czy popularnych produktach spożywczych, ale także i farmaceutykach. Jakie zatem dokładnie działanie wykazuje mentol? Czy może być szkodliwy? Kto powinien ograniczyć jego stosowanie?

Chyba każdy z nas zna orzeźwiające uczucie towarzyszące nam po spożyciu napoju, cukierka, gumy do żucia czy czekoladki o smaku miętowym. Za takie odczucia odpowiada obecny w roślinach mentol. Jego właściwości nie ograniczają się jednak tylko do wspomnianego rześkiego działania. Doceniane są również inne aspekty wpływu tej substancji na organizm ludzki. Składnik ten jest szczególnie chętnie stosowany przez przemysły: kosmetyczny, chemii gospodarczej, spożywczy oraz farmaceutyczny i medyczny.

Mentol – co to za związek?

Mentol jest związkiem organicznym z grupy alkoholi. Zalicza się go do terpenów. Jest substancją pochodzenia naturalnego, występuje w roślinach z rodzaju mięta (Mentha L.). Najpopularniejsze odmiany to: mięta pieprzowa (Mentha × piperita L.) czy mięta polna (Mentha arvensis L.).

Mentol jest jednym z głównych składników olejku eterycznego pozyskiwanego z tych roślin, stanowi od 20% do 60% produktu. Po raz pierwszy został wyizolowany pod koniec XVII w.

W postaci czystej jest pozyskiwany na drodze krystalizacji z olejku eterycznego. Wówczas występuje w formie przezroczystych kryształów, nierozpuszczalnych w wodzie, a rozpuszczalnych w rozpuszczalnikach organicznych (np. metanol, etanol, tłuszcze). Ma stosunkowo niską temperaturę topnienia (w temperaturze nieco wyższej niż 40˚C kryształki zmieniają stan skupienia i stają się płynne).

Na skalę przemysłową mentol pozyskiwany jest ze źródeł naturalnych lub drogą syntetyczną.

Sprawdź na DOZ.pl: Olejki eteryczne.

Właściwości mentolu

Mentol to substancja o cenionych właściwościach. Zaaplikowany na skórę, drażniąc zakończenia czuciowe odpowiedzialne za przewodzenie zimna, działa chłodząco. Zmniejsza także wrażliwość zakończeń nerwowych przewodzących odczucia bólowe oraz selektywnie aktywuje receptory opioidowe. Dzięki temu mechanizmowi łagodzi ból.

Wykazuje również działanie dezynfekujące oraz pilomotoryczne (wywołuje efekt potocznie nazywany „gęsią skórką”).

Ze względu na to, że jest substancją lotną, wywoływane nim efekty np. uczucia zimna ustępują po stosunkowo krótkim czasie.

W wysokich stężeniach mentol jest substancją drażniącą.

Powiązane produkty

Zastosowanie mentolu

Do głównych branż wykorzystujących właściwości mentolu zalicza się przemysły: kosmetyczny, chemii gospodarczej, spożywczy oraz farmaceutyczny i medyczny.

Producenci leków oraz adepci farmacji aptecznej korzystają z mentolu w celu uśmierzenia dolegliwości bólowych (np. bóle mięśniowe, bóle reumatyczne, bóle głowy), lecz nie tylko. Mentol jest składnikiem maści lub żeli, które pomagają w łagodzeniu świądu i pieczenia np. po ugryzieniu owadów czy chorób skóry. Stosuje się go także w preparatach stomatologicznych jako czynnik miejscowo znieczulający i odkażający.

Można go znaleźć w specyfikach na trawienie czy środkach stosowanych na błonę śluzową nosa i gardła podczas przeziębień (np. sztyfty do nosa lub spraye do gardła). Mentol odpowiada za przyjemny smak wybranych leków i suplementów diety. Uczucie świeżości po jego wprowadzeniu do ust powoduje, że jest używany do produkcji past do zębów, płynów do płukania jamy ustnej czy gum do żucia i cukierków, a nawet papierosów.

Charakterystyczny zapach mentolu jest wykorzystywany podczas wytwarzania kompozycji zapachowych kosmetyków (szamponów, płynów do kąpieli i pod prysznic, chusteczek higienicznych), perfum czy środków czyszczących (płyny do naczyń, środki piorące, płyny do podłóg).

Mentol znajduje się często w składzie produktów po opalaniu, które przynoszą ulgę podrażnionej słońcem skórze.

Mentol przeciwwskazania i skutki uboczne

Mentol można bezpiecznie stosować zarówno zewnętrznie (na skórę), jak i wewnętrznie (do spożycia czy aplikacji na błony śluzowe np. gardła). Jednak jak każda substancja wywołuje też działania niepożądane u osób wrażliwych. Wśród skutków ubocznych wymienia się głównie: podrażnienie, zaczerwienienie, pieczenie, kłucie, ból, obrzęk lub pęcherze w miejscu aplikacji preparatu z mentolem.

W wysokich dawkach mentol prowadzi do podrażnienia układu oddechowego lub pokarmowego, w skrajnych przypadkach do śmierci. Stosowanie mentolu w okresie ciąży i karmienia piersią powinno być ograniczone.

U dzieci, które nie skończyły pierwszego roku życia, mentol stosowany do nosa lub w jego pobliżu może powodować odruch bezdechu.

  1. D. Trombetta, i in., Mechanisms of antibacterial action of three monoterpenes, „Antimicrobial Agents Chemotherapy”, nr 49 (6) 2005.
  2. M. Adaszyńska, Mentol i jego pochodne, „biotechnologia.pl [online] https://biotechnologia.pl/kosmetologia/nowoczesne-substancje-chlodzace-w-kosmetykach,241, [dostęp:] 26.09.2022.
  3. P. Guy, i in., Menthol: A simple monoterpene with remarkable biological properties, „Phytochemistry”, nr 96 2013.
  4. M. D. Tejesh Patel, i in., Menthol: A refreshing look at this ancient compound, „Journal of the American Academy of Dermatology”, 57 (5) 2007
  5. Mentol, Karta charakterystyki, „rbnainfo.com” [online] http://www.rbnainfo.com/MSDS/CA/Cepacol%20Sensations%20Sore%20Throat%20and%20Blocked%20Nose%20Lozenges%20EN%20GHS%20CA.pdf#page=10, [dostęp:] 26.09.2022

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Łupież w ciąży – przyczyny. Jak sobie radzić? Czym myć głowę?

    W okresie ciąży następuje szereg zmian w organizmie kobiety, np. zmiany hormonalne czy stres, które mogą prowadzić do pojawienia się łupieżu. Wówczas można rozpocząć samodzielną terapię poprzez stosowanie delikatnych dermokosmetyków o działaniu przeciwłupieżowym lub naturalnych metod, które mogą okazać się skuteczne i wystarczające. Jednak niekiedy pomimo stosowanych preparatów i kuracji przeciwłupieżowych problem nie znika. Należy wtedy skonsultować się z dermatologiem, znaleźć przyczynę choroby i dobrać właściwe leczenie.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

  • Synbiotyki – kiedy je stosować? Czym się różnią od probiotyków i prebiotyków?

    Wielu ekspertów wskazuje, że stosowanie probiotyku i prebiotyku w postaci jednego produktu, czyli synbiotyku, przynosi większe korzyści niż stosowanie samego probiotyku. Synbiotyki regenerują florę jelitową oraz wzmacniają odporność, a także przynoszą dodatkowe korzyści dla organizmu, ponieważ wspomagają leczenie licznych chorób. Kiedy należy stosować synbiotyki? Jak dobrać odpowiednią dawkę?

  • Uprawnienia farmaceuty – recepty na szczepienia, dostęp do Internetowego Konta Pacjenta

    Od 14 lutego 2025 roku farmaceuci w Polsce mogą wystawiać recepty na refundowane szczepionki. Szczepienie musi odbyć się w aptece, w której została wystawiona recepta. Pacjent może również udostępnić farmaceucie lub aptece swoje IKP. Wprowadzone zmiany zapewnią szybszy i lepszy dostęp do refundowanych szczepień.

  • Do 250 zł miesięcznie na leki. Kto może otrzymać pomoc?

    Gminy i miasta w Polsce prowadzą tzw. programy osłonowe, dzięki którym można otrzymać do 250 zł miesięcznie na zakup leków. Mogą z nich korzystać wybrane grupy pacjentów. Kto może przystąpić do pomocy lekowej w 2025 roku?

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl