kostki lodu i liście mięty
Joanna Orzeł

Jak działa mentol? W jakich produktach można go znaleźć?

Mentol, który kojarzymy ze świeżym zapachem i odświeżającym smakiem, wykazuje wiele właściwości leczniczych. Z tego względu znajdziemy go nie tylko w kosmetykach czy popularnych produktach spożywczych, ale także i farmaceutykach. Jakie zatem dokładnie działanie wykazuje mentol? Czy może być szkodliwy? Kto powinien ograniczyć jego stosowanie?

Chyba każdy z nas zna orzeźwiające uczucie towarzyszące nam po spożyciu napoju, cukierka, gumy do żucia czy czekoladki o smaku miętowym. Za takie odczucia odpowiada obecny w roślinach mentol. Jego właściwości nie ograniczają się jednak tylko do wspomnianego rześkiego działania. Doceniane są również inne aspekty wpływu tej substancji na organizm ludzki. Składnik ten jest szczególnie chętnie stosowany przez przemysły: kosmetyczny, chemii gospodarczej, spożywczy oraz farmaceutyczny i medyczny.

Mentol – co to za związek?

Mentol jest związkiem organicznym z grupy alkoholi. Zalicza się go do terpenów. Jest substancją pochodzenia naturalnego, występuje w roślinach z rodzaju mięta (Mentha L.). Najpopularniejsze odmiany to: mięta pieprzowa (Mentha piperita L.) czy mięta polna (Mentha arvensis L.).

Mentol jest jednym z głównych składników olejku eterycznego pozyskiwanego z tych roślin, stanowi od 20% do 60% produktu. Po raz pierwszy został wyizolowany pod koniec XVII w.

W postaci czystej jest pozyskiwany na drodze krystalizacji z olejku eterycznego. Wówczas występuje w formie przezroczystych kryształów, nierozpuszczalnych w wodzie, a rozpuszczalnych w rozpuszczalnikach organicznych (np. metanol, etanol, tłuszcze). Ma stosunkowo niską temperaturę topnienia (w temperaturze nieco wyższej niż 40˚C kryształki zmieniają stan skupienia i stają się płynne).

Na skalę przemysłową mentol pozyskiwany jest ze źródeł naturalnych lub drogą syntetyczną.

Sprawdź na DOZ.pl: Olejki eteryczne.

Właściwości mentolu

Mentol to substancja o cenionych właściwościach. Zaaplikowany na skórę, drażniąc zakończenia czuciowe odpowiedzialne za przewodzenie zimna, działa chłodząco. Zmniejsza także wrażliwość zakończeń nerwowych przewodzących odczucia bólowe oraz selektywnie aktywuje receptory opioidowe. Dzięki temu mechanizmowi łagodzi ból.

Wykazuje również działanie dezynfekujące oraz pilomotoryczne (wywołuje efekt potocznie nazywany „gęsią skórką”).

Ze względu na to, że jest substancją lotną, wywoływane nim efekty np. uczucia zimna ustępują po stosunkowo krótkim czasie.

W wysokich stężeniach mentol jest substancją drażniącą.

Powiązane produkty

Zastosowanie mentolu

Do głównych branż wykorzystujących właściwości mentolu zalicza się przemysły: kosmetyczny, chemii gospodarczej, spożywczy oraz farmaceutyczny i medyczny.

Producenci leków oraz adepci farmacji aptecznej korzystają z mentolu w celu uśmierzenia dolegliwości bólowych (np. bóle mięśniowe, bóle reumatyczne, bóle głowy), lecz nie tylko. Mentol jest składnikiem maści lub żeli, które pomagają w łagodzeniu świądu i pieczenia np. po ugryzieniu owadów czy chorób skóry. Stosuje się go także w preparatach stomatologicznych jako czynnik miejscowo znieczulający i odkażający.

Można go znaleźć w specyfikach na trawienie czy środkach stosowanych na błonę śluzową nosa i gardła podczas przeziębień (np. sztyfty do nosa lub spraye do gardła). Mentol odpowiada za przyjemny smak wybranych leków i suplementów diety. Uczucie świeżości po jego wprowadzeniu do ust powoduje, że jest używany do produkcji past do zębów, płynów do płukania jamy ustnej czy gum do żucia i cukierków, a nawet papierosów.

Charakterystyczny zapach mentolu jest wykorzystywany podczas wytwarzania kompozycji zapachowych kosmetyków (szamponów, płynów do kąpieli i pod prysznic, chusteczek higienicznych), perfum czy środków czyszczących (płyny do naczyń, środki piorące, płyny do podłóg).

Mentol znajduje się często w składzie produktów po opalaniu, które przynoszą ulgę podrażnionej słońcem skórze.

Mentol przeciwwskazania i skutki uboczne

Mentol można bezpiecznie stosować zarówno zewnętrznie (na skórę), jak i wewnętrznie (do spożycia czy aplikacji na błony śluzowe np. gardła). Jednak jak każda substancja wywołuje też działania niepożądane u osób wrażliwych. Wśród skutków ubocznych wymienia się głównie: podrażnienie, zaczerwienienie, pieczenie, kłucie, ból, obrzęk lub pęcherze w miejscu aplikacji preparatu z mentolem.

W wysokich dawkach mentol prowadzi do podrażnienia układu oddechowego lub pokarmowego, w skrajnych przypadkach do śmierci. Stosowanie mentolu w okresie ciąży i karmienia piersią powinno być ograniczone.

U dzieci, które nie skończyły pierwszego roku życia, mentol stosowany do nosa lub w jego pobliżu może powodować odruch bezdechu.

  1. D. Trombetta, i in., Mechanisms of antibacterial action of three monoterpenes, „Antimicrobial Agents Chemotherapy”, nr 49 (6) 2005.
  2. M. Adaszyńska, Mentol i jego pochodne, „biotechnologia.pl [online] https://biotechnologia.pl/kosmetologia/nowoczesne-substancje-chlodzace-w-kosmetykach,241, [dostęp:] 26.09.2022.
  3. P. Guy, i in., Menthol: A simple monoterpene with remarkable biological properties, „Phytochemistry”, nr 96 2013.
  4. M. D. Tejesh Patel, i in., Menthol: A refreshing look at this ancient compound, „Journal of the American Academy of Dermatology”, 57 (5) 2007
  5. Mentol, Karta charakterystyki, „rbnainfo.com” [online] http://www.rbnainfo.com/MSDS/CA/Cepacol%20Sensations%20Sore%20Throat%20and%20Blocked%20Nose%20Lozenges%20EN%20GHS%20CA.pdf#page=10, [dostęp:] 26.09.2022

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witaminy metylowane – kiedy i dlaczego wybrać taką formę?

    Coraz częściej na etykietach suplementów diety można znaleźć informację, że dany preparat zawiera „witaminy w formie metylowanej”. Choć brzmi to skomplikowanie, metylowane witaminy to po prostu biologicznie aktywne formy niektórych składników odżywczych, które mogą być lepiej przyswajalne i skuteczniejsze w działaniu – szczególnie u osób z określonymi zaburzeniami metabolicznymi. Kiedy warto sięgnąć po takie preparaty? Czy są bezpieczne dla każdego?

  • Nowa lista leków refundowanych od 1 lipca – co się zmienia?

    Od 1 lipca 2025 roku wchodzi w życie nowa i trzecia w tym roku lista leków refundowanych, która przynosi istotne zmiany dla wielu pacjentów w Polsce. Ministerstwo Zdrowia ogłosiło objęcie refundacją 41 nowych terapii, w tym 18 onkologicznych, z czego siedem dotyczy chorób rzadkich. Pozostałe 23 terapie objęte nową refundacją dotyczą chorób nieonkologicznych, w tym pięciu chorób rzadkich. Wprowadzono również zmiany cenowe oraz rozszerzono wskazania refundacyjne dla niektórych leków.

  • Kosmetyki z filtrem UV wycofane ze sprzedaży. Ograniczenia w stosowaniu homosalatu

    Unia Europejska regularnie aktualizuje przepisy dotyczące bezpieczeństwa stosowanych przez ludzi kosmetyków. Jednym z ostatnich przykładów jest Rozporządzenie Komisji (UE) 2022/2195, które wprowadziło istotne zmiany w zasadach stosowania m.in. filtrów UV, w tym homosalatu. Nowy limit stężenia substancji obowiązuje od początku lipca 2025 roku.

  • Jak nie zapomnieć o lekach? Sprawdzone porady

    https://m.doz.pl/Regularne przyjmowanie leków to klucz do skutecznej terapii i zapobiegania powikłaniom każdego schorzenia. Zapominanie o dawce może znacząco obniżyć skuteczność terapii, zwłaszcza w przypadku leków przyjmowanych długoterminowo lub o precyzyjnie określonych porach dnia. Jak nie zapominać o lekach?

  • Jakie są rodzaje plastrów na rany? Który wybrać do różnych uszkodzeń skóry?

    W celu odpowiedniego zabezpieczenia rany przed zabrudzeniem potrzebny jest plaster lub opatrunek. Ale który wybrać spośród wielu dostępnych opcji? Podpowiadamy, jakie są różne rodzaje plastrów na rany i kiedy należy je stosować, by uszkodzenia skóry dobrze się goiły.

  • Naukowcy pracują nad szczepionką na Alzheimera. Na czym polega przełomowy pomysł?

    Naukowcy opracowali eksperymentalną szczepionkę przeciwko białku tau – kluczowemu czynnikowi neurodegeneracji w chorobie Alzheimera. Pierwsze badania z udziałem ludzi ruszą już w 2026 roku. Na czym będą polegać?

  • Zastrzyk z adrenaliny. Kto powinien mieć przy sobie EpiPen i jak prawidłowo podać lek?

    Adrenalina, znana również jako epinefryna, odgrywa kluczową rolę w ratowaniu życia w sytuacjach nagłego zagrożenia zdrowia – szczególnie podczas reakcji anafilaktycznych. Współczesna medycyna oferuje wygodne i bezpieczne formy podania tego leku, z których najpopularniejszą jest automatyczny wstrzykiwacz, powszechnie określany jako EpiPen. Wiedza na temat wskazań do stosowania adrenaliny oraz umiejętność jej prawidłowego podania mogą okazać się bezcenne w krytycznych momentach.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl