kostki lodu i liście mięty
Joanna Orzeł

Jak działa mentol? W jakich produktach można go znaleźć?

Mentol, który kojarzymy ze świeżym zapachem i odświeżającym smakiem, wykazuje wiele właściwości leczniczych. Z tego względu znajdziemy go nie tylko w kosmetykach czy popularnych produktach spożywczych, ale także i farmaceutykach. Jakie zatem dokładnie działanie wykazuje mentol? Czy może być szkodliwy? Kto powinien ograniczyć jego stosowanie?

Chyba każdy z nas zna orzeźwiające uczucie towarzyszące nam po spożyciu napoju, cukierka, gumy do żucia czy czekoladki o smaku miętowym. Za takie odczucia odpowiada obecny w roślinach mentol. Jego właściwości nie ograniczają się jednak tylko do wspomnianego rześkiego działania. Doceniane są również inne aspekty wpływu tej substancji na organizm ludzki. Składnik ten jest szczególnie chętnie stosowany przez przemysły: kosmetyczny, chemii gospodarczej, spożywczy oraz farmaceutyczny i medyczny.

Mentol – co to za związek?

Mentol jest związkiem organicznym z grupy alkoholi. Zalicza się go do terpenów. Jest substancją pochodzenia naturalnego, występuje w roślinach z rodzaju mięta (Mentha L.). Najpopularniejsze odmiany to: mięta pieprzowa (Mentha × piperita L.) czy mięta polna (Mentha arvensis L.).

Mentol jest jednym z głównych składników olejku eterycznego pozyskiwanego z tych roślin, stanowi od 20% do 60% produktu. Po raz pierwszy został wyizolowany pod koniec XVII w.

W postaci czystej jest pozyskiwany na drodze krystalizacji z olejku eterycznego. Wówczas występuje w formie przezroczystych kryształów, nierozpuszczalnych w wodzie, a rozpuszczalnych w rozpuszczalnikach organicznych (np. metanol, etanol, tłuszcze). Ma stosunkowo niską temperaturę topnienia (w temperaturze nieco wyższej niż 40˚C kryształki zmieniają stan skupienia i stają się płynne).

Na skalę przemysłową mentol pozyskiwany jest ze źródeł naturalnych lub drogą syntetyczną.

Sprawdź na DOZ.pl: Olejki eteryczne.

Właściwości mentolu

Mentol to substancja o cenionych właściwościach. Zaaplikowany na skórę, drażniąc zakończenia czuciowe odpowiedzialne za przewodzenie zimna, działa chłodząco. Zmniejsza także wrażliwość zakończeń nerwowych przewodzących odczucia bólowe oraz selektywnie aktywuje receptory opioidowe. Dzięki temu mechanizmowi łagodzi ból.

Wykazuje również działanie dezynfekujące oraz pilomotoryczne (wywołuje efekt potocznie nazywany „gęsią skórką”).

Ze względu na to, że jest substancją lotną, wywoływane nim efekty np. uczucia zimna ustępują po stosunkowo krótkim czasie.

W wysokich stężeniach mentol jest substancją drażniącą.

Polecane dla Ciebie

Zastosowanie mentolu

Do głównych branż wykorzystujących właściwości mentolu zalicza się przemysły: kosmetyczny, chemii gospodarczej, spożywczy oraz farmaceutyczny i medyczny.

Producenci leków oraz adepci farmacji aptecznej korzystają z mentolu w celu uśmierzenia dolegliwości bólowych (np. bóle mięśniowe, bóle reumatyczne, bóle głowy), lecz nie tylko. Mentol jest składnikiem maści lub żeli, które pomagają w łagodzeniu świądu i pieczenia np. po ugryzieniu owadów czy chorób skóry. Stosuje się go także w preparatach stomatologicznych jako czynnik miejscowo znieczulający i odkażający.

Można go znaleźć w specyfikach na trawienie czy środkach stosowanych na błonę śluzową nosa i gardła podczas przeziębień (np. sztyfty do nosa lub spraye do gardła). Mentol odpowiada za przyjemny smak wybranych leków i suplementów diety. Uczucie świeżości po jego wprowadzeniu do ust powoduje, że jest używany do produkcji past do zębów, płynów do płukania jamy ustnej czy gum do żucia i cukierków, a nawet papierosów.

Charakterystyczny zapach mentolu jest wykorzystywany podczas wytwarzania kompozycji zapachowych kosmetyków (szamponów, płynów do kąpieli i pod prysznic, chusteczek higienicznych), perfum czy środków czyszczących (płyny do naczyń, środki piorące, płyny do podłóg).

Mentol znajduje się często w składzie produktów po opalaniu, które przynoszą ulgę podrażnionej słońcem skórze.

Mentol przeciwwskazania i skutki uboczne

Mentol można bezpiecznie stosować zarówno zewnętrznie (na skórę), jak i wewnętrznie (do spożycia czy aplikacji na błony śluzowe np. gardła). Jednak jak każda substancja wywołuje też działania niepożądane u osób wrażliwych. Wśród skutków ubocznych wymienia się głównie: podrażnienie, zaczerwienienie, pieczenie, kłucie, ból, obrzęk lub pęcherze w miejscu aplikacji preparatu z mentolem.

W wysokich dawkach mentol prowadzi do podrażnienia układu oddechowego lub pokarmowego, w skrajnych przypadkach do śmierci. Stosowanie mentolu w okresie ciąży i karmienia piersią powinno być ograniczone.

U dzieci, które nie skończyły pierwszego roku życia, mentol stosowany do nosa lub w jego pobliżu może powodować odruch bezdechu.

  1. D. Trombetta, i in., Mechanisms of antibacterial action of three monoterpenes, „Antimicrobial Agents Chemotherapy”, nr 49 (6) 2005.
  2. M. Adaszyńska, Mentol i jego pochodne, „biotechnologia.pl [online] https://biotechnologia.pl/kosmetologia/nowoczesne-substancje-chlodzace-w-kosmetykach,241, [dostęp:] 26.09.2022.
  3. P. Guy, i in., Menthol: A simple monoterpene with remarkable biological properties, „Phytochemistry”, nr 96 2013.
  4. M. D. Tejesh Patel, i in., Menthol: A refreshing look at this ancient compound, „Journal of the American Academy of Dermatology”, 57 (5) 2007
  5. Mentol, Karta charakterystyki, „rbnainfo.com” [online] http://www.rbnainfo.com/MSDS/CA/Cepacol%20Sensations%20Sore%20Throat%20and%20Blocked%20Nose%20Lozenges%20EN%20GHS%20CA.pdf#page=10, [dostęp:] 26.09.2022

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Statyny na cholesterol – szkodliwość, dawkowanie i skutki uboczne

    Podstawowym celem stosowania statyn jest obniżanie poziomu cholesterolu i zapobieganie wystąpienia miażdżycy wśród pacjentów bez chorób sercowo-naczyniowych, ale znajdujących się w grupach wysokiego ryzyka. Pomaga to zapobiegać zawałom, udarom i chorobom naczyniowym, które rozwijają się wraz ze wzrostem blaszek miażdżycowych w tętnicach.

  • Ubichinol – co to jest? Wskazania do stosowania koenzymu Q10, dawkowanie, efekty

    Ubichinol to aktywna forma koenzymu Q10, przez niektórych określana mianem „superpaliwa” dla organizmu. Jest związkiem chemicznym z grupy chinonów, który wpływa na funkcjonalność komórek, dbając o ich prawidłowy rozwój. Aby uzupełnić niedobory koenzymu Q10, warto wybierać suplementy zawierające jego aktywną postać, która uważana jest za łatwiej przyswajalną niż postać utleniona – ubichinon. Kiedy stosować ubichinol, jak dawkować koenzym Q10 i na jakie efekty można liczyć, zażywając go regularnie?

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Genisteina – działanie przeciwrobacze, komórkowe i hormonopodobne. Kiedy należy przyjmować?

    Genisteina to związek chemiczny z grupy izoflawonów, należący do klasy fitoestrogenów, czyli substancji roślinnych o działaniu podobnym do estrogenów. Genisteina występuje naturalnie w roślinach strączkowych, takich jak soja, groch, fasola czy ciecierzyca, oraz w niektórych innych roślinach, np. w czerwonej koniczynie. Wykazuje działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne, może też oddziaływać na poziom hormonów płciowych i korzystnie wpływać na układ krążenia. Ponadto badania sugerują, że genisteina może mieć działanie przeciwnowotworowe, zwłaszcza w przypadku raka piersi, prostaty i jelita grubego, jednak potrzebne są dalsze badania w celu potwierdzenia tych wyników.

  • Jak działają plastry antykoncepcyjne? Co zrobić, kiedy się odklei? Czy jest skuteczny?

    Plastry antykoncepcyjne to jedna z metod hormonalnej antykoncepcji, która działa poprzez dostarczanie organizmowi kobiety hormonów – progesteronu i estrogenów. Plastry antykoncepcyjne są naklejane na skórę i powinny być stosowane przez trzy tygodnie z rzędu, po czym następuje jednotygodniowa przerwa. Hormony zawarte w plastrach m.in. hamują owulację, czyli uwalnianie dojrzałego jaja z jajnika, co uniemożliwia zapłodnienie przez plemniki.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij