Uśmiech dziecka - potencjalne miejsce rozwoju zębiaka
Barbara Chmielewska

Zębiak – co to jest, jakie są przyczyny, objawy, leczenie

Wśród łagodnych zmian jamy ustnej, jakie mogą dotknąć dzieci, nastolatków, a także młode osoby wymienić należy zębiaka. Choroba ta długo pozostaje w ukryciu i nie daje żadnych objawów, a jej wykrycie często jest przypadkowe. Warto wiedzieć, w jaki sposób najskuteczniej leczyć zębiaka oraz jakie mogą być jego powikłania.  

Zębiak (odontoma) to nowotworopodobny guz zębopochodny o nieznanej etiopatogenezie. Przez niektórych klasyfikowany jest jako wada rozwojowa, mogąca mieć związek z uwarunkowaniami genetycznymi, urazem lub  infekcją. Stanowi zmianę łagodną. Zębiaki najczęściej wykrywane są w dwóch pierwszych dekadach życia.

Jak powstają zębiaki?

Zębiaki powstają z tkanek, z których formowane są zawiązki zębowe. Występują rzadko i mogą wykazywać różny stopień zróżnicowania tkankowego  od miękkich struktur do twardych, przypominających karłowate zęby z wyłącznie koronami lub koronami i korzeniami. Zbudowane są różnych tkanek zęba: szkliwa, zębiny, cementu i miazgi.

Zębiaki – jakie dają objawy?

Zębiaki rosną w kości (odnotowywano również występowanie zębiaków w tkankach miękkich) powiększając się powoli i nie dając zwykle żadnych objawów. Dopiero w okresie wyrzynania pierwszych zębów stałych oraz ósemek ich rozwój przyspiesza. Wzrost kończy się wraz z zakończeniem fizjologicznego rozwoju uzębienia.

Zębiaki najczęściej wykrywane są przypadkowo, najczęściej podczas diagnostyki radiologicznej (zdjęcia zębowe, pantomogram, CBCT) wykonywanej z powodu zatrzymania zęba (w jamie ustnej może być widoczny przetrwały ząb mleczny) lub przygotowania do leczenia wad zgryzu.

W bardzo rzadkich przypadkach może dojść do wyrzynania się zębiaka, np. na skutek ucisku przez płytę ruchomego aparatu ortodontycznego.

Powiązane produkty

Jakie są rodzaje zębiaków?

Wyróżnia się cztery odmiany zębiaków:
-    włókniakozębiak szkliwiakowaty
-    zębiakoszkliwiak
-    zębiak mieszany
-    zębiak złożony

Histopatologicznie wyróżniamy dwa rodzaje zębiaków: zębiaki zestawne i zębiaki złożone. Analiza ok. 3 tys. przypadków pokazuje, że do pierwszej grupy zalicza się ok. 61 proc. przypadków, do drugiej ok. 37%. Pozostałe zębiaki określono jako nieklasyfikowane do żadnej z grup.

Zębiaki zestawne zawierają tkanki zęba  zębinę, cement, szkliwo i miazgę, które ułożone są bezładnie, w zaburzony sposób. Najczęściej manifestują się jako guz szczęki.

Zębiaki złożone zbudowane są z licznych struktur przypominających małe zęby (odontoidy). Ich liczba waha się od kilku do kilkudziesięciu, a wielkość od 5 mm do 30 mm. Zębiak zestawny może osiągać wielkość kilku centymetrów. Najczęściej spotyka się je w bocznych odcinkach żuchwy i przednim odcinku szczęki.

Jakie mogą być powikłania zębiaków?

Zębiaki mogą powodować m.in.:

  • retencję (zatrzymanie) zębów stałych w kości  zębiaki są często zlokalizowane w sąsiedztwie zatrzymanego zęba. Za ząb zatrzymany uznaje się taki, który jest prawidłowo wykształcony i nie pojawił się w łuku w odpowiednim, fizjologicznym czasie.
  • zaburzenia w wyrzynaniu zębów stałych
  • zaburzenia położenia zębów stałych w łuku zębowym (wady zgryzu)
  • przemieszczanie się zębów
  • zniekształcenia wyrostka zębodołowego szczęki i części zębodołowej żuchwy (np. w postaci wyczuwalnego wygórowania, guzka)
  • bóle neuralgiczne w przypadku guza większych rozmiarów
  • torbiele zawiązkowe
  • obrzęki

Jak się leczy zębiaki?

Zębiaki leczy się chirurgicznie poprzez radykalne usunięcie guza. Konieczne jest ono ze względu na zapobieganie wznowom oraz złośliwej transformacji zmiany. W przypadku doszczętnego usunięcia rokowanie jest dobre.

Wyłuszczona zmiana odsyłana jest do badania histopatologicznego. Zabieg chirurgiczny może być też poprzedzony pobraniem wycinka próbnego, który najpierw ocenia się histopatologiczne. Bowiem zębiaka należy różnicować m.in. z nowotworem szczęki i żuchwy.

Zębiaki najlepiej usuwać przed okresem ich intensywnego wzrostu, czyli przed okresem fizjologicznego wyrzynania się zębów stałych. Pozwala to zapobiec potencjalnym powikłaniom, które mogą generować w późniejszym czasie.

W przypadku gdy zębiak spowoduje powstanie zaburzeń w obrębie jamy ustnej, np. retencji zęba, czy powstania wady zgryzu, kolejnym krokiem może być leczenie ortodontyczne. Będzie ono miało na celu wprowadzenie zatrzymanego zęba do łuku zębowego bądź wyleczenie powstałej wady.

Czasami guz może obejmować swoim zasięgiem wierzchołek korzenia zęba stałego i doprowadzić do konieczności leczenia endodontyczncgo (leczenia kanałowego) zęba czy resekcji wierzchołka korzenia. Po leczeniu chirurgicznym może zatem istnieć konieczność podjęcia kolejnego etapu leczenia stomatologicznego.

  1. A. Janas, G. Grzesiak-Janas, Zębiaki złożone. Dent. Med. Probl." 2005, 42
  2. M. Osiak, D. Szubińska-Lelonkiewicz, Progresja zębiaka żuchwy-opis przypadku, Stomatologia po Dyplomie", 2018, 07
  3. P. Stępień, P. Nieckuła, A. Wojtowicz, Odontoma - Odontogenic tumour - Case Description and Literature Review. Dent. Med. Probl." 2010, 47
  4. A. Tuczyńska, D. Bartosik, Y. Abu-Fillat, A. Sołtysik, T. Matthews-Brzozowska, Zębiak zestawny umiejscowiony w żuchwie-opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Developmental Period Medicine" 2015, XIX

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn, jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Częstomocz może się pojawić m.in. przy chorobach ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto zwrócić się o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać ten problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij