Uśmiech dziecka - potencjalne miejsce rozwoju zębiaka
Barbara Chmielewska

Zębiak – co to jest, jakie są przyczyny, objawy, leczenie

Wśród łagodnych zmian jamy ustnej, jakie mogą dotknąć dzieci, nastolatków, a także młode osoby wymienić należy zębiaka. Choroba ta długo pozostaje w ukryciu i nie daje żadnych objawów, a jej wykrycie często jest przypadkowe. Warto wiedzieć, w jaki sposób najskuteczniej leczyć zębiaka oraz jakie mogą być jego powikłania.  

Zębiak (odontoma) to nowotworopodobny guz zębopochodny o nieznanej etiopatogenezie. Przez niektórych klasyfikowany jest jako wada rozwojowa, mogąca mieć związek z uwarunkowaniami genetycznymi, urazem lub  infekcją. Stanowi zmianę łagodną. Zębiaki najczęściej wykrywane są w dwóch pierwszych dekadach życia.

Jak powstają zębiaki?

Zębiaki powstają z tkanek, z których formowane są zawiązki zębowe. Występują rzadko i mogą wykazywać różny stopień zróżnicowania tkankowego  od miękkich struktur do twardych, przypominających karłowate zęby z wyłącznie koronami lub koronami i korzeniami. Zbudowane są różnych tkanek zęba: szkliwa, zębiny, cementu i miazgi.

Zębiaki – jakie dają objawy?

Zębiaki rosną w kości (odnotowywano również występowanie zębiaków w tkankach miękkich) powiększając się powoli i nie dając zwykle żadnych objawów. Dopiero w okresie wyrzynania pierwszych zębów stałych oraz ósemek ich rozwój przyspiesza. Wzrost kończy się wraz z zakończeniem fizjologicznego rozwoju uzębienia.

Zębiaki najczęściej wykrywane są przypadkowo, najczęściej podczas diagnostyki radiologicznej (zdjęcia zębowe, pantomogram, CBCT) wykonywanej z powodu zatrzymania zęba (w jamie ustnej może być widoczny przetrwały ząb mleczny) lub przygotowania do leczenia wad zgryzu.

W bardzo rzadkich przypadkach może dojść do wyrzynania się zębiaka, np. na skutek ucisku przez płytę ruchomego aparatu ortodontycznego.

Powiązane produkty

Jakie są rodzaje zębiaków?

Wyróżnia się cztery odmiany zębiaków:
-    włókniakozębiak szkliwiakowaty
-    zębiakoszkliwiak
-    zębiak mieszany
-    zębiak złożony

Histopatologicznie wyróżniamy dwa rodzaje zębiaków: zębiaki zestawne i zębiaki złożone. Analiza ok. 3 tys. przypadków pokazuje, że do pierwszej grupy zalicza się ok. 61 proc. przypadków, do drugiej ok. 37%. Pozostałe zębiaki określono jako nieklasyfikowane do żadnej z grup.

Zębiaki zestawne zawierają tkanki zęba  zębinę, cement, szkliwo i miazgę, które ułożone są bezładnie, w zaburzony sposób. Najczęściej manifestują się jako guz szczęki.

Zębiaki złożone zbudowane są z licznych struktur przypominających małe zęby (odontoidy). Ich liczba waha się od kilku do kilkudziesięciu, a wielkość od 5 mm do 30 mm. Zębiak zestawny może osiągać wielkość kilku centymetrów. Najczęściej spotyka się je w bocznych odcinkach żuchwy i przednim odcinku szczęki.

Jakie mogą być powikłania zębiaków?

Zębiaki mogą powodować m.in.:

  • retencję (zatrzymanie) zębów stałych w kości  zębiaki są często zlokalizowane w sąsiedztwie zatrzymanego zęba. Za ząb zatrzymany uznaje się taki, który jest prawidłowo wykształcony i nie pojawił się w łuku w odpowiednim, fizjologicznym czasie.
  • zaburzenia w wyrzynaniu zębów stałych
  • zaburzenia położenia zębów stałych w łuku zębowym (wady zgryzu)
  • przemieszczanie się zębów
  • zniekształcenia wyrostka zębodołowego szczęki i części zębodołowej żuchwy (np. w postaci wyczuwalnego wygórowania, guzka)
  • bóle neuralgiczne w przypadku guza większych rozmiarów
  • torbiele zawiązkowe
  • obrzęki

Jak się leczy zębiaki?

Zębiaki leczy się chirurgicznie poprzez radykalne usunięcie guza. Konieczne jest ono ze względu na zapobieganie wznowom oraz złośliwej transformacji zmiany. W przypadku doszczętnego usunięcia rokowanie jest dobre.

Wyłuszczona zmiana odsyłana jest do badania histopatologicznego. Zabieg chirurgiczny może być też poprzedzony pobraniem wycinka próbnego, który najpierw ocenia się histopatologiczne. Bowiem zębiaka należy różnicować m.in. z nowotworem szczęki i żuchwy.

Zębiaki najlepiej usuwać przed okresem ich intensywnego wzrostu, czyli przed okresem fizjologicznego wyrzynania się zębów stałych. Pozwala to zapobiec potencjalnym powikłaniom, które mogą generować w późniejszym czasie.

W przypadku gdy zębiak spowoduje powstanie zaburzeń w obrębie jamy ustnej, np. retencji zęba, czy powstania wady zgryzu, kolejnym krokiem może być leczenie ortodontyczne. Będzie ono miało na celu wprowadzenie zatrzymanego zęba do łuku zębowego bądź wyleczenie powstałej wady.

Czasami guz może obejmować swoim zasięgiem wierzchołek korzenia zęba stałego i doprowadzić do konieczności leczenia endodontyczncgo (leczenia kanałowego) zęba czy resekcji wierzchołka korzenia. Po leczeniu chirurgicznym może zatem istnieć konieczność podjęcia kolejnego etapu leczenia stomatologicznego.

  1. A. Janas, G. Grzesiak-Janas, Zębiaki złożone. Dent. Med. Probl." 2005, 42
  2. M. Osiak, D. Szubińska-Lelonkiewicz, Progresja zębiaka żuchwy-opis przypadku, Stomatologia po Dyplomie", 2018, 07
  3. P. Stępień, P. Nieckuła, A. Wojtowicz, Odontoma - Odontogenic tumour - Case Description and Literature Review. Dent. Med. Probl." 2010, 47
  4. A. Tuczyńska, D. Bartosik, Y. Abu-Fillat, A. Sołtysik, T. Matthews-Brzozowska, Zębiak zestawny umiejscowiony w żuchwie-opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Developmental Period Medicine" 2015, XIX

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Inhalacje dla dzieci – jak zrobić to dobrze?

    Inhalacja to jedna z podstawowych metod leczenia chorób dróg oddechowych u dzieci. Dzięki tej metodzie możliwe jest miejscowe podawanie leków, które mają za zadanie skutecznie redukować objawy i tym samym pomagać w leczeniu. Jakie korzyści może przynieść inhalacja oraz kto nie powinien być poddawany inhalacjom?

  • Niedoczynność tarczycy i Hashimoto. Objawy, leczenie, suplementacja

    W praktyce medycznej niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto są ze sobą ściśle powiązane, dlatego ich wzajemne zrozumienie jest kluczowe dla właściwego leczenia oraz skutecznej terapii. Niedoczynność tarczycy, niezależnie od przyczyny, prowadzi do zaburzenia produkcji hormonów tarczycy, co może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, ponieważ wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Choroba Hashimoto jest natomiast jedną z głównych przyczyn niedoczynności tarczycy.

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.